- Nieuwe kerncentrales:
- algemene discussie over het bouwen van een of meerdere kerncentrales, tot het moment dat er een duidelijke locatie genoemd is of een lokatie-gebonden procedure begint
- nieuwe centrales algemeen:
- algemene discussie over het bouwen van een of meerdere kerncentrales, tot het moment dat er een duidelijke locatie genoemd is of een locatiegebonden procedure begint
- Locatiekeuze:
- discussie over en procedures om een specifieke locatie te vinden voor een specifieke bezigheid
Aankondiging nieuwe kerncentrales
Officieel heet het: ‘Regeringsstandpunt met betrekking tot Eindrapport van de Maatschappelijke Discussie Energiebeleid’. De ministerraad besluit “minimaal 2 kerncentrales te bouwen met een minimale gezamenlijke capaciteit van 2500MW“ maar houdt ook de mogelijkheid open voor uitbreiding naar 4000 MW. Het wordt voorgesteld als een troef van het diversificatiebeleid. De voorkeur gaat uit naar Borssele als eerste vestigingsplaats. Daarnaast worden vijf andere locaties genoemd: Noordoostpolder, Eemshaven, Maasvlakte, Moerdijk en Ketelmeer. Als de Kamer akkoord gaat wordt de PKB-procedure ingang gezet om tot de meest geschikte vestigingsplaats(en) te komen. De PKB kan tegen het eind van het jaar afgerond worden, zo wordt verwacht.
Het Kabinet heeft haast. Men kiest er niet voor eerst een principe besluit te nemen en dan na politieke instemming te starten met een implementatietraject, maar direct te komen met een voornemen met concrete aantallen en vestigingsplaatsen. Initiatieven tot investeren en bouwen worden weliswaar aan de sector over gelaten, maar in het eerstvolgende Elektriciteitsplan moeten dan wel besluiten zijn opgenomen. Kamer gaat akkoord mede doordat EZ er mee instemt af te zien van het voornemen een landelijk productiebedrijf voor elektriciteit te vormen.
De meeste reacties zijn voor de hand liggend, milieubeweging fel tegen en elektriciteitsbedrijven (althans zo zegt de SEP. Maar van de elf leden van de SEP zijn er nu maar 4 voor nieuwe kerncentrales, 4 zeker tegen en de ander drie ws. ook), en de werkgevers (VNO) zijn blij. De VVD ook, CDA is ‘kritisch’ en vindt dat er aan voorwaarden voldaan moet worden: aanvaardbare kosten, oplossing voor radioactief afval en voldoende maatschappelijk draagvlak. De PvdA wil er een hoofdpunt van maken in de campagne voor de verkiezingen in mei 1986 en wil dan het besluit terugdraaien. De waterleidingbedrijven zijn ‘beducht’.
De optie ‘opwerking’ wordt open gelaten. Niet opwerken is zelfs nog een beetje goedkoper, en ook de situatie op de uraniummarkt maakt opwerken niet noodzakelijk, schrijft het kabinet Lubbers. Het is ruim 10 jaar nadat het Kabinet Den Uyl een soortgelijke beslissing nam., met … jazeker, minister van EZ, Ruud Lubbers.
PKB-avonden vol protesten
Van 2 t/m 6 september zijn er inspraakavonden voor de Planologische Kern Beslissing in de 5 mogelijke vestigingsplaatsen voor nieuwe kerncentrales. De discussie op die avonden kan niet meer gaan over de vraag óf er kerncentrales gebouwd moeten worden, maar over wat de 'meest geschikte' locatie is om ze te bouwen. Met de BMD nog vers in het geheugen wordt duidelijk dat veel mensen van dit soort inspraak niet gediend is. Bij de avonden in Heinkenszand (Borssele), Zevenbergen (Moerdijk), Noordoostpolder, Den Brielle (Maasvlakte),Uithuizen (Eemshaven) laten in totaal een paar duizend mensen hun ongenoegen blijken. In Den Brielle treedt de politie hard op; een vrouw wordt bewusteloos in een wurggreep afgevoerd en iemand wordt twee tanden uitgeslagen, hetgeen een persfotograaf doet verzuchten: “Als je op een voorlichtingsavond je mond open doet, slaan ze de tanden uit je bek.“ Vijf avonden PKB-inspraak ('een zuiver planologische discussie', wordt elke avond weer geroepen), betekend vijf avonden verzet.
Een maand later is er een terreinbezetting in Moerdijk op de mogelijke locatie voor een kerncentrale. Ruim 700 mensen doen aan de meerdaagse actie mee.
Alle locaties kerncentrales ongeschikt
Binnenlands Bestuur, het ‘vakblad voor bestuurlijk Nederland’, komt met de opening dat vrijwel alle geselecteerde locaties voor kerncentrales volgens de eigen milieunormen van het Rijk ongeschikt blijken. Dat blijkt uit berekeningen die aan de hand van de methodiek en normering van het IMP (Indicatief Meerjarenprogramma Milieubeheer) zijn gemaakt. De enige plaats waar binnen de berekende risico’s wel een kerncentrale gevestigd zou kunnen worden is de Maasvlakte, Maar ook in dat geval zijn de marges minimaal. Conform advies van de Gezondheidsraad is bij de selectie van de vestigingsplaatsen gebruik gemaakt van het systeem van de zogenaamde referentie vestigingsplaats. Bij deze methode wordt uitgegaan van een fictieve vestigingsplaats met daarbij veronderstellingen over de bevolkingsdichtheden op verschillende afstanden van de centrale. Toepassing van de recent door het kabinet vastgestelde IMP-normen leidt tot een veel scherpere selectie.
RARO: Borssele meest geschikt
De RARO (Raad van Advies voor de Ruimtelijke Ordening) vindt Borssele het meest geschikt voor de vestiging van een nieuwe kerncentrale. Noordoostpolder-west en de Eemshaven delen de tweede plaats. De locatie Moerdijk is volgens de RARO niet geschikt. De RARO is overigens wel verdeeld; een deel ziet de noodzaak niet in van nieuwe kerncentrales en geeft daarom ook geen advies, een ander deel aanvaardt de politieke realiteit.
In het najaar hebben de Samenwerkende Waterleidingbedrijven nog een studie uitgebracht waarin berekend wordt wat de gevolgen zijn van een ernstig kernongeval voor de drinkwatervoorziening in Nederland. Belangrijkste conclusie: bij een groot ongeluk in de vestigingsplaatsen rond het IJsselmeer zal het IJsselmeer drie jaar lang geen drinkwater kunnen leveren, terwijl alternatief drinkwater slechts voor een half jaar te krijgen is.
'Truc' zorgt voor uitstel
Vergadering van Kamercommissie voor EZ over vestigingsplaatsen voor nieuwe kerncentrales: gaat de Kamer akkoord met de PKB (Planologische Kernbeslissing) waarin 5 locaties genoemd worden? De PvdA komt met een aantal extra mensen en kan op die manier uitstel realiseren van het debat. CDA en VVD zijn woedend op deze ‘truc’ en stellen daarom voor de vergadering dan maar op de socialistische feestdag 1 mei te houden. Na wat soebatten wordt 6 mei afgesproken. Maar dan is de situatie ondertussen heel anders….
Besluitvorming kerncentrales opgeschort
Op 1 mei had de regering al laten weten dat de (op 21 april naar 6 mei uitgestelde) uitgebreide commissievergadering over de PKB vestigingsplaatsen zal worden uitgesteld. Op 7 mei wordt in de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin de hele besluitvorming rond nieuwe kerncentrales wordt opgeschort om eerst meer informatie te verzamelen over het ongeval in Tsjernobyl.
De regering besluit echter de PKB wel te handhaven. Handhaven van die procedure heeft voor de regering een groot voordeel: na een besluit dat er nieuwe kerncentrales moeten komen, kunnen de vestigingsplaatsen meteen worden vastgesteld, zonder inspraak van de bevolking (die is immers al geweest). Dit gaat het zgn. ‘Waarborgingsbeleid vestigingsplaatsen kerncentrales’ heten.