- Kerncentrales:
- Bestaande (of gesloten) kernenergiecentrales
- Opwerking:
- (discussie over) opwerken van splijtstof uit kerncentrales, de contracten, plutonium-productie en gevolgen
Compactopslag Dodewaard
De kortgeding rechter acht zich niet bevoegd een uitspraak te doen over de eis voor sluiting van de centrale in Dodewaard. Alleen de Raad van State kan dat volgens hem. Het kort geding is aangespannen over de vergunningen die afgegeven zijn voor de opslag van splijtstofelementen in het koelbassin. Nadat de GKN extra rekken heeft geplaatst, en daarmee het probleem volgens hen (en in eerste instantie ook Van Aardenne –EZ) opgelost is, worden in de aanloop naar het kort geding, op last van de minister van EZ, de rekken weggehaald. De rekken zijn clandestien geplaatst, want daarvoor is een wijziging van de inrichtingsvergunning noodzakelijk, en die is niet afgegeven. Volgens de bewindsman is er nog wel tot 1983 ruimte. Afvoer van de splijtstof is problematisch, de opwerkingsfaciliteit in Sellafield is nog niet eens in bedrijf en de contracten zijn weliswaar geheim, maar duidelijk is wel dat het afval ook teruggestuurd kan worden. Verder is er grote moeite bij de Kamer om een contract dat ze niet mogen zien, goed te keuren. Een jaar later corrigeert het Gerechtshof de kort geding rechter: hij had wel een uitspraak moeten doen. Hierdoor kunnen organisaties en burgers nu wel rechtstreeks tegen een particuliere organisatie (als een kerncentrale) procederen.
Geheimhouding opwerkingscontracten
Er is regelmatig veel discussie in de Tweede Kamer over opwerkingscontracten van Dodewaard en Borssele. Behalve dat de contracten geheim zijn vallen de contracten ook slecht omdat dat vooruitlopen is op de BMD die immers over de toekomst van kernenergie zal gaan. Op 30 januari 1980, na maanden discussie, stelt Van Aardenne (min EZ) dat “gezien het feit dat bij dit alles het functioneren van de kernenergiecentrale te Borssele en Dodewaard in het geding is (…) dat goedkeuring van het wetsontwerp zo spoedig mogelijk zal moeten plaatsvinden.“ De Kamer blijft in eerste instantie bij haar standpunt dat de contracten waar ze over moeten besluiten dan ook openbaar moeten zijn, maar de Regering geeft niet toe. Op 24 september 1980 beslist Van Aardenne nogmaals dat hij niet tegemoet komt aan de Kamer en de contracten openbaar maakt. Ondertussen is er een contract uitgelekt tussen Zweden en Cogema. Hoewel de minister altijd heeft gezegd dat het standaard contracten zijn, zegt hij nu dat een aantal van de bepalingen (o.a. een boeteclausule bij –niet tijdig- terugnemen van afval) niet in de Nederlandse contracten staat. Ook is de hoeveelheid afval die volgens het Zweedse contract teruggestuurd wordt veel groter dan altijd beweerd door Van Aardenne.
Dodewaard mogelijk dit jaar al dicht?
Er wordt openlijk rekening gehouden met een sluiting van Dodewaard. Het parlement is niet van plan de opwerkingscontracten goed te keuren als ze ze niet in mogen zien. In dat geval zal het afval dat bij de opwerkingsfabrieken in Frankrijk en Engeland al opgeslagen ligt terug gestuurd worden. Vooral voor Dodewaard zal dat grote consequenties hebben: er is nog niets opgewerkt in Sellafield en er is te weinig ruimte in het koelbassin om in dat geval alles op te slaan. Met als gevolg dat de reactor “mogelijk dit jaar al“ zal moeten sluiten.
Gemeenteraad: Dodewaard dicht
De meerderheid in de gemeenteraad van Dodewaard vindt dat de kerncentrale stilgelegd moet worden totdat de opwerkingscontracten zijn goedgekeurd. Er is te weinig ruimte in het bassin voor de elementen die van de opwerkingsfabriek terug gestuurd kunnen worden. Volgens waarnemend burgemeester Bergh bestaat ook bij de regering c.q. de minster van EZ het besef dat de kerncentrale op dit ogenblik in overtreding is. Bergh verwacht dat de Tweede Kamer begin april een besluit zal nemen over de contracten.
Van Aardenne: terugsturen staven goed mogelijk
Opnieuw een uitspraak in een kort geding over de ruimte voor brandstofelementen (compactopslag) in het koelbassin Dodewaard. De eis van ‘Stop Dodewaard’ is dat de centrale na de splijtstofwisseling die net begonnen is, niet weer opgestart mag worden omdat er te weinig ruimte in het bassin is. Om de eis kracht bij te zetten hebben ongeveer 50 activisten de centrale geblokkeerd totdat ze door de ME zijn weggehaald. De rechter zegt dat de zaak niet dringend genoeg is om een uitspraak te doen.
Eerder had Minister Van Aardenne (EZ) al laten weten een brief van BNFL ontvangen te hebben waarin ze stellen dat de goedkeuring van de contracten niet veel langer op zich kan laten wachten. Van Aardenne concludeert daaruit, zo laat hij de kamer weten, dat het goed mogelijk is dat de elementen terug gestuurd worden en dat er dus snel goedkeuring moet volgen of anders nieuwe vergunningen afgegeven moeten worden. Daarom is het opmerkelijk dat de kort geding rechter oordeelt dat er niet genoeg haast geboden is voor een uitspraak “Het is allerminst vast komen te staan dat die situatie (terugzenden brandstofelementen) zich spoedig zal voordoen“ en ook dat er door aanpassingen van de huidige vergunningen nog wel ruimte is.
Opwerkingscontracten goedgekeurd
Na bijna twee jaar steggelen ("Toekomst kerncentrales op het spel") besluit een Kamermeerderheid (tegen stemden: PvdA, D66, PPR, PSP, CPN; voor: CDA, VVD en DS’70, SGP, GPV en BP) de goedkeuringswetten aan te nemen zonder de onderliggende opwerkingscontracten met BNFL en Cogema in te hoeven zien. De publieke opinie spreekt van een “nederlaag voor de democratie.“ Maar onder druk van de regering en elektriciteitsbedrijven die dreigen dat anders de kerncentrales dicht moeten, gaat een kamermeerderheid toch akkoord. Overigens zijn de installaties waar de Nederlandse splijtstof opgewerkt moet worden, nog niet klaar: zowel de UP-3 in La Hague als Thorp in Sellafield zullen pas, zo verwacht men, eind jaren ’80 klaar zijn. De UP3 in La Hague blijkt in 1990 klaar, maar Thorp blijkt pas in 1994 in bedrijf te komen.