- Onderzoeksreactoren:
- Test- en onderzoeksreactoren in Nederland
- Ontmanteling:
- (discussie over manier van) afbreken van een specifieke installatie
ATHENE-reactor ontmanteld
Anderhalve kilo hoogverrijkt uranium uit de Athene reactor in Eindhoven wordt vervoerd naar Mol (België). Hiermee is de ontmantelings-fase ook ongeveer afgerond want door het zeer lage vermogen en de korte bedrijfsperiode is er vrijwel geen radioactief besmet materiaal. De betonnen biologische afscherming zal gebruikt worden als opslag voor radioactieve bronnen. Zoals aangekondigd in de Kernenergie Nota van Langman (maart 1972) en na een advies van de Wetenschappelijke Raad voor de Kernenergie uit november 1970 (1,5 jaar na de ingebruikname) om de reactor te sluiten omdat die te weinig bijdraagt aan wetenschappelijk onderzoek om het te rechtvaardigen, is de ATHENE gesloten. Onduidelijkheid bestaat over wanneer precies de laatste keer gebruik is gemaakt van de reactor (sommigen bronnen zeggen al 1971!), maar na mei 1973 was het definitief afgelopen. Er bestaat momenteel geen duidelijke onderwijs- of onderzoeksbehoefte meer aan een reactor van het type van de ATHENE.
KEMA krijgt vergunning voor ontmanteling
De KEMA krijgt een vergunning voor (o.a.) de ontmanteling van de in 1977 stilgelegde KSTR. Hoewel de KEMA aandrong op een snelle afgifte ("nu werken er nog mensen die weten hoe die in elkaar zit") geven ze nu aan niet snel te beginnen met de afbraak omdat de kosten (geschat op f 10 miljoen) nu niet op te brengen zijn. Het vreemde (hoewel bij de KSTR alles mogelijk blijkt) is dat de splijtstof (en mogelijk onderdelen van de reactor) al december 1979 in het geheim vanaf militaire vliegbasis Deelen naar Oak Ridge in de VS is vervoert.
Deze Kernenergiewet-vergunning is eigenlijk de eerste vergunning die de KEMA krijgt voor “voorhanden hebben van splijtstoffen en radioactieve stoffen”, nadat alle vergunningen in 1978 zijn vernietigd door de Kroon. Feitelijk betekend dat dat de KEMA al zo’n 30 jaar of illegaal kernonderzoek doet, of gedoogd wordt.
Ontmanteling KSTR begint
De ontmanteling van het radioactieve deel van de KSTR begint. Het is de eerste ontmanteling van een reactor van dergelijke omvang in Nederland Bij de suspensie reactor hebben zich de splijtingsproducten in het hele primaire leidingsysteem verspreid, wat het veel ingewikkelder maakt (in een gewone kernreactor blijven die producten in de splijtstof). Een deel van het metaal wordt gesmolten en hergebruikt, een ander deel als radioactief materiaal verpakt en afgevoerd. Men verwacht in 1987 klaar te zijn, maar “haast hebben we niet.“
Ontmanteling KSTR afgerond
De ontmanteling van de KSTR is afgerond. Veel later dan gepland en ook twee keer zo duur (verwachte kosten 10 miljoen gulden; volgens een rapport uit 2003 betreft het 10 miljoen euro). Dertien jaar is er over gedaan, om de kleine 1MW-testreactor waarmee van 1974 tot 1977 een aantal tests zijn gedaan af te breken. De totale kosten van het KSTR-onderzoek worden op enkele honderden miljoenen guldens geschat, iets wat, zo staat in het KSTR-eindrapport uit 1983, “eigenlijk voor Nederland, laat staan voor de elektriciteitsbedrijven, te groot is geweest.“ Het kernlab, waarin de reactor was gebouwd, staat er nog, maar de KEMA zal langzaam haar zelfstandig nucleair onderzoek afbouwen.
Ontmanteling reactorgebouw BARN afgerond
De ontmanteling van de BARN-reactor in Wageningen wordt in de zomer van 1999 met de sloop van de laatste delen van het reactorgebouw afgerond. Nadat de reactor in 1980 was stilgelegd en de buitenbedrijfstelling in 1984 was afgerond werd in 1996 met de feitelijke sloop begonnen, nadat men in eerste instantie een wachttijd van 40 jaar had voorzien. Maar oa. omdat het hele ITAL-terrein per 20 juli 1992 overgedaan is aan Staatsbosbeheer, begint in juni 1996 de ontmanteling. Het terrein behoord schoon overgedragen te zijn aan Staatsbosbeheer, maar als in augustus 2001 krakers op het terrein gaan wonen, wordt Laka ingeschakeld om metingen te verrichten. Men constateert besmettingen in sommige gebouwen en zelfs een ‘vergeten’ radioactieve bron, die er volgens een ambtenaar van het ministerie “door de krakers zelf wel kan zijn neergelegd.“ In januari 2002 verlaten de laatste krakers het terrein na een rechterlijke uitspraak en worden de laatste gebouwen gesloopt. Het terrein wordt onderdeel van een natuurgebied.
KEMA: Kernlab weer ‘groene weide’
De laatste fysieke erfenis van het nucleaire verleden op het terrein van de KEMA in Arnhem is ongedaan gemaakt. De plek waar het kernlab stond is nu weer een ‘groene weide’. Nadat in 1991 de reactorontmanteling is afgerond, werd in september 1996 de Kernenergiewet-vergunning voor KSTR en kernlab ingetrokken. In 2001 is begonnen met de afbraak van het lab. Ook die laatste fase (kosten 3 miljoen euro) is nu afgerond. KEMA neemt nog wel deel in NRG.