- Ontmanteling:
- (discussie over manier van) afbreken van een specifieke installatie
ATHENE-reactor ontmanteld
Anderhalve kilo hoogverrijkt uranium uit de Athene reactor in Eindhoven wordt vervoerd naar Mol (België). Hiermee is de ontmantelings-fase ook ongeveer afgerond want door het zeer lage vermogen en de korte bedrijfsperiode is er vrijwel geen radioactief besmet materiaal. De betonnen biologische afscherming zal gebruikt worden als opslag voor radioactieve bronnen. Zoals aangekondigd in de Kernenergie Nota van Langman (maart 1972) en na een advies van de Wetenschappelijke Raad voor de Kernenergie uit november 1970 (1,5 jaar na de ingebruikname) om de reactor te sluiten omdat die te weinig bijdraagt aan wetenschappelijk onderzoek om het te rechtvaardigen, is de ATHENE gesloten. Onduidelijkheid bestaat over wanneer precies de laatste keer gebruik is gemaakt van de reactor (sommigen bronnen zeggen al 1971!), maar na mei 1973 was het definitief afgelopen. Er bestaat momenteel geen duidelijke onderwijs- of onderzoeksbehoefte meer aan een reactor van het type van de ATHENE.
KEMA krijgt vergunning voor ontmanteling
De KEMA krijgt een vergunning voor (o.a.) de ontmanteling van de in 1977 stilgelegde KSTR. Hoewel de KEMA aandrong op een snelle afgifte ("nu werken er nog mensen die weten hoe die in elkaar zit") geven ze nu aan niet snel te beginnen met de afbraak omdat de kosten (geschat op f 10 miljoen) nu niet op te brengen zijn. Het vreemde (hoewel bij de KSTR alles mogelijk blijkt) is dat de splijtstof (en mogelijk onderdelen van de reactor) al december 1979 in het geheim vanaf militaire vliegbasis Deelen naar Oak Ridge in de VS is vervoert.
Deze Kernenergiewet-vergunning is eigenlijk de eerste vergunning die de KEMA krijgt voor “voorhanden hebben van splijtstoffen en radioactieve stoffen”, nadat alle vergunningen in 1978 zijn vernietigd door de Kroon. Feitelijk betekend dat dat de KEMA al zo’n 30 jaar of illegaal kernonderzoek doet, of gedoogd wordt.
Ontmanteling KSTR begint
De ontmanteling van het radioactieve deel van de KSTR begint. Het is de eerste ontmanteling van een reactor van dergelijke omvang in Nederland Bij de suspensie reactor hebben zich de splijtingsproducten in het hele primaire leidingsysteem verspreid, wat het veel ingewikkelder maakt (in een gewone kernreactor blijven die producten in de splijtstof). Een deel van het metaal wordt gesmolten en hergebruikt, een ander deel als radioactief materiaal verpakt en afgevoerd. Men verwacht in 1987 klaar te zijn, maar “haast hebben we niet.“
Ontmanteling KSTR afgerond
De ontmanteling van de KSTR is afgerond. Veel later dan gepland en ook twee keer zo duur (verwachte kosten 10 miljoen gulden; volgens een rapport uit 2003 betreft het 10 miljoen euro). Dertien jaar is er over gedaan, om de kleine 1MW-testreactor waarmee van 1974 tot 1977 een aantal tests zijn gedaan af te breken. De totale kosten van het KSTR-onderzoek worden op enkele honderden miljoenen guldens geschat, iets wat, zo staat in het KSTR-eindrapport uit 1983, “eigenlijk voor Nederland, laat staan voor de elektriciteitsbedrijven, te groot is geweest.“ Het kernlab, waarin de reactor was gebouwd, staat er nog, maar de KEMA zal langzaam haar zelfstandig nucleair onderzoek afbouwen.
Verkoop Kalkar aan Nederlandse zakenman
Op 17 februari zijn in Duitse kranten advertenties gezet waarin het terrein, inclusief gebouwen, van de niet in bedrijf genomen Duits-Nederlands-Belgische kweekreactor Kalkar te koop wordt aangeboden.
Op 4 november tekent uiteindelijk een Nederlandse zakenman de koop-akte. Verkoopprijs is naar verluid ongeveer 10 miljoen gulden, de verkoop van op het terrein opgeslagen oud-ijzer zou al meer opbrengen. Omdat de reactor nooit is geladen is er geen sprake van radioactieve besmetting.
De zakenman gaat er een pretpark van maken: Kalkar Kernwasser Wunderland.
Dodewaard dicht!
Om 10.45 uur wordt de knop omgedraaid: de “officiële afschakelingshandeling“, zoals de GKN het noemt. De kerncentrale van Dodewaard is definitief buiten bedrijf. “Door middel van het indrukken van de afschakelknop heeft de dienstdoende chef van de wacht de verbinding tussen de turbine-generator en het landelijk net verbroken. Hiermee is een einde gekomen aan de elektriciteitslevering, die precies 28 jaar geleden startte bij de inbedrijfsstelling van de centrale door koningin Juliana.“ In de komende jaren zal vooral de brandstof uit de kern en de opslagbassins verwijderd en naar de opwerkingsfabriek in Sellafield vervoerd worden. Verwacht wordt eind 2000 over te kunnen gaan tot de zgn. ‘safe enclosure’ die dan 40 jaar moet duren. Ontmanteling zal dan beginnen in 2040 en in 4 jaar afgerond worden. Er is wel meer kritiek op het 45 jaar wachten met ontmanteling, hoofdreden daarvoor is een economische: directe ontmanteling zal 295 miljoen gulden kosten, 40 jaar wachten, kost ‘maar’ 165 miljoen (1995-guldens). Maar volgens een berekening van Stichting Laka is directe ontmanteling zelfs 48 miljoen gulden goedkoper, alhoewel er op korte termijn wel een groter bedrag nodig is vergeleken met de 40-jaar-optie. Dat komt door de groei van het gereserveerde bedrag door rentetoename. In veel landen is het niet toegestaan rekening te houden met kapitaalstijging door rente, en moet het hele bedrag voor de ontmanteling beschikbaar zijn op het moment van sluiting. Laka waarschuwt dan ook al dat de SEP nu al een tekort heeft (voor de 40-jaar-optie) van ongeveer 60 miljoen gulden.
Ontmanteling reactorgebouw BARN afgerond
De ontmanteling van de BARN-reactor in Wageningen wordt in de zomer van 1999 met de sloop van de laatste delen van het reactorgebouw afgerond. Nadat de reactor in 1980 was stilgelegd en de buitenbedrijfstelling in 1984 was afgerond werd in 1996 met de feitelijke sloop begonnen, nadat men in eerste instantie een wachttijd van 40 jaar had voorzien. Maar oa. omdat het hele ITAL-terrein per 20 juli 1992 overgedaan is aan Staatsbosbeheer, begint in juni 1996 de ontmanteling. Het terrein behoord schoon overgedragen te zijn aan Staatsbosbeheer, maar als in augustus 2001 krakers op het terrein gaan wonen, wordt Laka ingeschakeld om metingen te verrichten. Men constateert besmettingen in sommige gebouwen en zelfs een ‘vergeten’ radioactieve bron, die er volgens een ambtenaar van het ministerie “door de krakers zelf wel kan zijn neergelegd.“ In januari 2002 verlaten de laatste krakers het terrein na een rechterlijke uitspraak en worden de laatste gebouwen gesloopt. Het terrein wordt onderdeel van een natuurgebied.
Dodewaard pas ontmanteld in 2040
Het kabinet houdt vast aan de afspraak in het regeerakkoord om Dodewaard pas in 2040 te ontmantelen. Het voornemen van minister Pronk (VROM) om de centrale zo snel mogelijk te ontmantelen is daarmee van de baan. Pronk is zelfs bereid het prijsverschil (f 130 miljoen) te betalen, maar heeft geen steun in het kabinet. Volgens Kok beschikken we “tegen die tijd“ over veel meer know-how over ontmanteling.
KEMA: Kernlab weer ‘groene weide’
De laatste fysieke erfenis van het nucleaire verleden op het terrein van de KEMA in Arnhem is ongedaan gemaakt. De plek waar het kernlab stond is nu weer een ‘groene weide’. Nadat in 1991 de reactorontmanteling is afgerond, werd in september 1996 de Kernenergiewet-vergunning voor KSTR en kernlab ingetrokken. In 2001 is begonnen met de afbraak van het lab. Ook die laatste fase (kosten 3 miljoen euro) is nu afgerond. KEMA neemt nog wel deel in NRG.
Alle brandstof uit Dodewaard
Het 19de en laatste transport met splijtstof wordt van Dodewaard via Vlissingen-Oost naar de opwerkingsfabriek in Sellafield vervoerd. “Het einde van een tijdperk,” volgens de voorlichtster van de centrale. Hiermee is een belangrijke fase in de ontmanteling van de centrale afgesloten. Gebouwen op het terrein zullen gesloopt worden, het reactorgebouw zelf zal afgesloten worden en vanaf 2045 zal de ontmanteling beginnen, zo is de bedoeling.