- Acties:
- activiteiten tegen kernenergie (-objecten). In geen geval volledig. Zie voor een veel uitgebreider overzicht de site van Laka.
Dumpingen Nederlands afval te ver weg om te klagen
De minister van V&M Ginjaar geeft een vergunning voor het dumpen van laag- en middelactief afval in zee. Natuur en Milieu gaat (samen met anderen) in beroep en op 10 juni (als het schip geladen wordt) is de uitspraak: omdat de dumpingen op 1800 km van Nederland plaats vinden, ziet de Raad van State niet in hoe de belangen van ‘de klager’ worden geschaad, en dus wordt het beroep afgewezen. De ‘klager’, stichting Natuur en Milieu, reageert verbaast: haar doelstellingen zijn immers niet beperkt tot Nederland of het vasteland.
Blokkades bij dumpingen
Maar liefst 5000 mensen nemen deel aan de jaarlijkse demonstratie tegen het dumpen van radioactief afval in zee, deze keer op 24 mei genouden in IJmuiden. Er worden acties aangekondigd tegen de komende transporten van het afval van Petten naar de haven van IJmuiden, vanwaar het schip (deze keer de ‘Andrea Smits’) zal vertrekken.
Op de morgen van 9 juni ketenen zich ongeveer 100 mensen van BAN vast aan de hekken van de ECN in Petten om het transport naar IJmuiden te voorkomen. De blokkade wordt snel ontruimd. Enkele honderden mensen zijn die maandag en dinsdag tussen Petten en IJmuiden bezig om de transporten te hinderen. Meerdere malen zijn er blokkades die snel weer ontruimd worden. Een vrouw raakt gewond, als ze door een uitstekend voorwerp van één van de vrachtwagens geraakt wordt. Greenpeace en een aantal binnenschippers blokkeren de Andrea Smits, maar na onderhandelingen met en toezeggingen van Ginjaar (zo denkt men) en onder dreiging van een kort geding heffen ze de blokkade uiteindelijk op 11 juni op en kan het schip onder begeleiding van de marine vertrekken.
Op 18 juni zegt de Burgemeester van IJmuiden, Molendijk, de gemeenteraad toe bij minister Ginjaar (V&M) aan te gaan dringen om in het vervolg zijn gemeente te mijden bij de dumpingen in zee. Tot nu toe is het schip altijd vanuit de haven van IJmuiden vertrokken naar de dumpplek in de Atlantische Oceaan. Maar er zal geen gehoor aan worden gegeven.
Toch dumpingen en veel acties
Het ziet er lang naar uit dat de jaarlijkse dumping van radioactief afval niet zal plaatsvinden: ze lijkt zoveel vertraging op te lopen dat het niet meer mogelijk is omdat de weersomstandigheden na september geen dumpingen meer toelaten. Op 6 april wordt aan het ECN de vergunning verleent “om zich, door middel van storting in de Atlantische Oceaan, te ontdoen“ van laag- en middenactief afval. Drie milieuorganisaties en 21 individuen tekenen beroep aan en vragen om opschorting van de vergunning. Op 20 mei beslist de afdeling geschillen van bestuur van de Raad van State dat de vergunning is geschorst, op 29 juli is de behandeling en al op 7 augustus beslist de Kroon dat alle bezwaren zijn verworpen. Er kan dus toch gedumpt worden.
De nadruk komt bij de voorbereiding van de acties veel meer op blokkades te liggen. Op de demonstratie, deze keer niet in IJmuiden maar in Beverwijk en georganiseerd door de kleine linkse politieke partijen komen dan ook veel minder mensen: ruim 500 mensen komen er aan de vooravond van de transporten (27 augustus) op af.
De transporten van Petten naar IJmuiden (Velsen) zijn op 1 september, 12 keer 6 vrachtwagens, en worden begeleid door in totaal 1400 (!) ME-ers. Enkele honderden mensen blokkeren de auto's vlak buiten het terrein van het ECN en in de buurt van Alkmaar keer op keer. De ME treedt hardhandig op; er is een zichtbare verharding van politieoptreden in vergelijking tot de voorgaande jaren. In Velsen-Noord komt het tot felle schermutselingen: na een zeer gewelddadige ontruiming van een geweldloze zitblokkade, antwoorden de demonstranten met stenen en een molotovcocktail veroorzaakt brand aan een ME-bus. Hierna wordt de toegangsweg naar de haven opgebroken en een barricade opgeworpen. Bij een aantal vrachtwagens wordt suiker in de tank gedaan, dit leidt ook weer tot vertraging, omdat alle benzinedoppen met staaldraad moeten worden vastgezet. Spaanse vissersboten nemen de plaats in de van de met motorpech kampende Greenpeace boot ‘Sirius’ en voeren actie stegen het dumpschip ‘Louise Smits’ op en nabij de dumpplek.(700km noord-west van Spanje).
Heimelijk vervroegde dumpingoperatie
De acties tegen de dumpingen zijn door de antikernenergie beweging uitgeroepen tot speerpunt van hun activiteiten. Er zijn al twee demonstraties geweest in Petten en marinehaven Den Helder (omdat van daar het schip zal vertrekken) en al maanden bereiden groepen zich voor op de transporten die voor 1 september aangekondigd worden. Maar, om de “geweldsspiraal te doorbreken", besluit de Commissaris van de Koningin in Noord-Holland, Roel de Wit, de transporten van Petten naar Den Helder in ’t geheim te vervroegen. Op donderdagavond (19 augustus), krijgen zelfs de ME'ers die de transporten moeten begeleiden, te horen dat het om een oefening gaat. Toch zijn er in Den Helder al snel demonstranten aanwezig, blokkades worden gevormd die gewelddadig door de marechaussee worden ontruimd. Hierbij valt een vrouw van een zes meter hoog talud en raakt ernstig gewond, maar in het ziekenhuis is door de geheimhouding niet eens een arts aanwezig. Ook de plaatselijke overheden zijn totaal verrast. Het grootste gedeelte van het afval wordt vrijwel ongestoord vervoerd, maar ’s middags zijn er toch al zo'n 600 mensen actief die blokkades vormen
Een confrontatie is voor een belangrijk deel uit de weg gegaan, maar in de dagen daarna zijn er tientallen kleinere, vaak militante, acties; zo worden vrachtwagens in brand gestoken, wordt het kantoor van de rederij Wagenborg vernielt, is er een demonstratie van 1000 mensen in Amsterdam, zijn er bezettings- en vernielingsacties bij overheidsgebouwen, de ECN, de woning van de staatssecretaris, de Rijksgeologische Dienst èn, op 3 september, van het kantoor van de commissaris van de Koningin, waarbij geheime documenten worden buitgemaakt. Het meest schokkend is de discussie tijdens het opstellen van het draaiboek, over de bevoegdheid van de politie om in gevaarlijke situaties te schieten. De politie is niet gelukkig met de beperkte mogelijkheden die zij heeft om het vuur op een menigte te openen. Zij wil meer bevoegdheden hebben, minder remmen die het vuurwapengebruik tegen moeten gaan. Bijna de gehele vergadering is het met ze eens! Alleen de ambtenaar van Binnenlandse Zaken blijft op de lijn van het Ministerie. De vergadering wordt dan ook door de minister stevig op de vingers getikt: de politie mag pas schieten als “er een levensbedreigende situatie is én als de dader te individualiseren is.“
Op 23 augustus verlaat het schip ‘De Scheldeborg’ de haven en wordt onderweg opgewacht door de ‘Sirius’ van Greenpeace en door Spaanse schepen. Bij het overboord gooien van de vaten wordt een rubberboot van Greenpeace geraakt en slaat om. In een kort geding aangespannen door de ECN wordt het Greenpeace verder verboden actie te voeren tegen de dumpingen.
Ook al zijn veel mensen bang dat er toch weer gedumpt zal gaan worden volgend jaar, blijkt dit de laatste keer te zijn geweest. In augustus 1984 maakt Greenpeace bekend dat een Duits schip die zomer enkele vaten met radioactief afval in hun netten hebben gekregen. Het zou gaan om door Nederland en België gedumpt afval. De vaten waren beschadigd en gaven radioactieve straling af. Ze zijn na onderzoek weer in zee gegooid.
Lambers-Hacquebard laat op 1 september weten dat deze dumping echt de laatste keer was. Desnoods zal ze gebruik maken van de mogelijkheid om via de wet op de ruimtelijke ordening een gemeente te dwingen een locatie in te richten voor de opslag van laag- en middenactief afval.
Afvalopslag in Velsen?
De Staat koopt (voor ongeveer f 4 miljoen) een terrein van 1 hectare op het industrie gebied ‘Meerweiden’ in Velsen voor de opslag van LAVA en MAVA. De burgemeester spreekt van een “volslagen overval.“ Tot de aankoop wordt besloten om te voorkomen dat er weer gedumpt moet gaan worden Er wordt ook meteen een bouwvergunning aangevraagd en de minster spreekt in het Kamerdebat op 25 januari van een ‘bijna zekerheid’ dat dumpen onnodig is. Echter, meteen na het bekend worden van de koop, wordt op 11 december door ongeveer 2000 mensen gedemonstreerd tegen de opslag daar. In de brochure die huis aan huis wordt verspreidt staat dat deze locatie na grondig onderzoek is gekozen “waarbij alternatieven minder geschikt werden bevonden.“ In de brochure wordt niet één keer vermeld dat het meeste afval afkomstig is uit kerncentrales. Tien dagen later valt er volgens minister Winsemius al wel te praten over alternatieve locaties. De gemeente wil via het wijzigen van het bestemmingsplan opslag onmogelijk maken en ook 5 hectare naast het terrein aankopen om uitbreiding te bemoeilijken.
Geen dumping maar tijdelijke opslag bij ECN
De gemeenteraad van Zijpe gaat akkoord met opslag van radioactief afval (LAVA en MAVA) op het ECN-terrein voor een periode van 5 jaar, met eventueel mogelijkheid tot verlenging van nog eens 5 jaar. De gemeenteraad had in mei 1981 nog een motie aangenomen de opslag niet verder uit te breiden, maar nadat minister Winsemius en de provincie Noord-Holland, de ECN hadden genoemd als beste locatie, ging de ECN snel akkoord. De gemeente komt hierdoor onder zware druk te staan en gaat uiteindelijk akkoord. Hiermee is het dumpen van het afval in zee definitief van de baan en kan er gezocht worden naar een andere locatie. Velsen valt af. De reguliere raadsvergadering 2 dagen eerder was niet doorgegaan omdat de raadszaal door antikernenergie activisten was bezet.
Onrust Borsele over locatie Covra
De Covra belegt een besloten vergadering met de gemeenteraad van Borssele over hun plannen met het afvalverwerking en –opslag complex op de 29 hectare van de PZEM aangekochte locatie vlak achter de kerncentrale. Vooral het gebrek aan openheid van de Covra, in tegenstelling tot wat beloofd was, zet veel kwaad bloed. Het is de ouverture van veel onrust in het dorp. Als in de zomer van 1987 de bevolking geconfronteerd wordt met de precieze locatie (600 meter van de dorpskern) neemt de onrust nog verder toe.
Demonstratie tegen opslag in zout
Een landelijke manifestatie met het motto ‘Opslag in zout? Fout!’ tegen de plannen voor opslag van radioactief afval in zoutkoepels, 2 jaar na Tsjernobyl, trekt in het Drentse Gasselte ruim 3.500 mensen. De afsluitende demonstratie is een saaie wandeling en wordt geregeerd door de 'ordedienst' van de organisatie.
Gasselte was in de jaren zeventig object van zeer grote demonstraties tegen diezelfde opslag (tot 40.000 mensen in 1979).
Gemeente Borsele akkoord met Covra
De gemeenteraad van Borsele stemt in met de komst van de Covra (10 voor, 4 -PvdA- tegen). Voor de vergadering hadden demonstranten zich in de gang op de grond gevlijd, met spandoek: “Loopt de raad over ons heen...?.“ De raad doet dat figuurlijk wel maar letterlijk niet en laat de politie de zaak ontruimen.