Discussie sluiting bestaande centrales
Als nu wordt besloten tot de sluiting van de centrales in Dodewaard en Borssele zal dat ongeveer 5 miljard gulden kosten. Dat zegt de Studiecommissie Bestaande Kerncentrales (beter bekend als de Commissie Beek) ingesteld door kabinet Van Agt II in 1981 om de gevolgen van sluiting te bestuderen. De Brauw zegt dat het geheim houden van de bronnen waarop de cijfers gebaseerd zijn, een versluierende rol speelt. Er komt meteen al veel kritiek op de cijfers en er onstaat een enorme publieke discussie over de kosten. In mei wordt door commissievoorzitter Beek toegegeven dat het uitbrengen van het rapport een politieke daad was en de onderzoeksopdracht “te beperkt.“ Er werd expliciet opdracht gegeven dat de kosten van kolencentrales als vervanging van de kerncentrales meegenomen moest worden. Door de universiteit van Groningen is er een rapport gemaakt waaruit blijkt dat de sluiting van de bestaande kerncentrales zelfs geld oplevert als de vervanging gebeurt door het gebruikmaken van de huidige overcapaciteit van de aardgas- en oliegestookte centrales.
Reparatie koelwaterinlaat Dodewaard
Er wordt begonnen met een grote drie maanden durende reparatie in de kerncentrale in Dodewaard. Al maanden is bij de KEMA op een schaalmodel geoefend op de vervanging van het koelwateraansluitstuk aan het reactorvat. Deze ‘stomp’ is blijkbaar niet bestand tegen de temperatuur verschillen en er ontstaan haarscheurtjes. De kosten worden door de GKN op f 6 miljoen geschat (in december werd nog f 3 miljoen genoemd. In de jaren '72, '73 en '74 waren er ook al lekken en moest de aansluiting van het koelwatersysteem al worden gerepareerd. De reparatie wordt uitgevoerd met de splijtstof nog in de kern, iets wat nogal ongebruikelijk is. De centrale wordt begin april weer opgestart.
Tussenrapport BMD
In de periode september 1981 – oktober 1982 zijn cijfers en meningen over allerlei energiebronnen geïnventariseerd en getoetst. De stuurgroep krijgt in totaal 3952 reacties van individuen en organisaties opgestuurd in de vorm van rapporten, stellingen, pamfletten, handtekeningenlijsten, etc. Dit vindt zijn weerslag in het Tussenrapport waarin de uiteenlopende standpunten en verschillende energiescenario’s op een rijtje zijn gezet. Er zijn 4 scenario’s uitgewerkt die als basis dienen voor de discussiefase die plaats vindt tussen januari en juli 1983.
1- Het referentiescenario gaat uit van ongewijzigd beleid tot het jaar 2000; het energiegebruik ligt dan 14% boven huidig niveau
2- Het industrieel herstelscenario is gericht op groei van economie. Energiegebruik stijgt met 24%
3- Het arbeidsdelingsscenario benut de mogelijkheden van groei minder; het kiest bewust voor meer vrije tijd. Energiegebruik stijgt met 13%
4- Het CE-scenario: energiebesparing en zorg voor het milieu staan voorop. Energiegebruik daalt met 19%. Verschuiving van consumptie van goederen naar consumptie van diensten.
De milieubeweging vindt dat de twee extra scenario’s (2 en 3) het onnodig verwarrend maken: het was logischer geweest het regeringsbeleid (1) te nemen en daar een alternatief (4) voor. Ook vindt ze dat het essentiele feit dat de energiestrijd een strijd tussen belangengroepen is, buitenschot blijft.
De uitkomsten van de discussies en de uitslag van een enquête zullen in het Eindrapport (dat in november wordt verwacht) worden weergegeven. Iedereen die de moeite neemt om het Tussenrapport helemaal door te lezen komt in de laatste woorden op helemaal de laatste tekstbladzijde nog wel een waarschuwing tegen: “Er mag geen misverstand over bestaan: het Parlement heeft het laatste woord. Maar op initiatief van datzelfde Parlement is eerst het woord aan U.”
Stork sluit natriumproject
De 50Mwth vloeibaar natrium-installatie bij Stork in Hengelo wordt gesloten. De installatie is vanaf 1969 in bedrijf en test de natrium-koeling zoals die in de kweekreactor in Kalkar moet gaan functioneren. Tot 1979 heeft er onderzoek plaatsgevonden, daarna heeft er “tot 1982 zogenaamd minimum bedrijf plaatsgevonden.“ De bouwkosten waren fl. 50 miljoen, maar de exploitatiekosten bedragen ook nog eens fl. 50 miljoen, en dan is er nog het natrium-vervolg-programma geweest waarvan de kosten fl. 55 miljoen bedroegen. Eind 1981 is al door EZ besloten het 50Mw circuit te ontmantelen, maar er is “toentertijd evenwel verzuimd hieromtrent overleg te voeren“ met de partners. In januari 1983 blijkt nog weer eens dat de industrie “geen enkele interesse“ heeft in het circuit: “O.i. rest ons dan niets anders dan afronden, dan de reiniging en de sloop”, schrijft de directeur-generaal aan de minister.
Grensoverschrijdende inspraak
Er is, eindelijk, een (zij het slechte) regeling met Duitsland getroffen met betrekking tot grensoverschrijdende inspraak bij kernenergie-installaties. Minister Winsemius (VROM) deelt mee aan de Kamer dat het mogelijk is voor “lagere overheden, particulieren en organisaties bezwaren (in de Duitse taal) in te dienen bij de vergunningverlenende instanties en deze in principe te kunnen toelichten tijdens een openbare zitting.” Het Comité ‘Burgerinspraak over de grens’ vindt de afspraken “beschamend”: Nederlandse bezwaarschriften moeten de zelfde juridische status krijgen als Duitse. Dat is hiermee (nog steeds) niet het geval. Al sinds eind jaren ’70 wordt vooral door inwoners van Oost-Nederland geijverd voor inspraak over de grens. In 1980 suggereerde minister Ginjaar al dat ze gewoon hun bezwaren kunnen indienen bij de (Duitse) overheid. Dat was echter niet het geval, Nederlanders werden formeel niet toegelaten tot hoorzittingen.
Centrales blijven open ongeacht uitkomst BMD
De conclusies van de Commissie Beek zijn “verschrikkelijk duidelijk“ en “hoewel er nog geen kabinetsstandpunt is”, verwacht premier Lubbers “geen politieke problemen”: de bestaande kerncentrales blijven gewoon open zei Lubbers al op 21 januari. Dat kabinetsstandpunt komt op 4 februari: wat er ook gebeurt en ongeacht de uitslag van de BMD, de kerncentrales blijven gewoon doordraaien.
Alternatief voor dumpen in zee
De Commissie Heroverweging Verwijdering Radio-actief Afval (of de Commissie Van Bueren) heeft voorkeur voor “verwijdering van het radio-actief afval in diepe stortholtes in zout“ in plaats van in de Atlantische Oceaan. Maar voor het verwijderen van bepaalde categorieën is ook opslag bovengronds of net onder de oppervlakte voor een periode van 15-150 jaar een bruikbare mogelijkheid. Het rapport ’Studie naar de mogelijkheden voor de verwijdering van uit Nederland afkomstig laag- en middenactief vast afval anders dan door storten in de Atlantische Oceaan’, moet, zoals de titel al zegt, alternatieven aandragen voor de omstreden dumpingen in zee. Scheiding van afvalstromen op bijv. halveringstijden, wordt als belangrijk gezien.
Geen dumping maar tijdelijke opslag bij ECN
De gemeenteraad van Zijpe gaat akkoord met opslag van radioactief afval (LAVA en MAVA) op het ECN-terrein voor een periode van 5 jaar, met eventueel mogelijkheid tot verlenging van nog eens 5 jaar. De gemeenteraad had in mei 1981 nog een motie aangenomen de opslag niet verder uit te breiden, maar nadat minister Winsemius en de provincie Noord-Holland, de ECN hadden genoemd als beste locatie, ging de ECN snel akkoord. De gemeente komt hierdoor onder zware druk te staan en gaat uiteindelijk akkoord. Hiermee is het dumpen van het afval in zee definitief van de baan en kan er gezocht worden naar een andere locatie. Velsen valt af. De reguliere raadsvergadering 2 dagen eerder was niet doorgegaan omdat de raadszaal door antikernenergie activisten was bezet.
Eindrapportage KEMA-afval
De langverwachte brief van de minister VROM verschijnt met de eindrapportage over de ‘verwijdering van radioactief afval van het KEMA-terrein te Arnhem’. Er zijn wel wat onverwachte vondsten. In tegenstelling tot de meerdere malen uitdrukkelijk ontkenning van de KEMA blijkt er toch (hoog) verrijkt uranium begraven te zijn en ook de vondst van radium is bijzonder. In totaal is er natuurlijk uranium, natuurlijk thorium, thorium-230, verrijkt uranium, Cobalt-60, Cesium-137, Europium-152 en 154 en Radium-226 gevonden. Winsemius zegt nonchalant dat de “destijds door de KEMA uitgevoerde scheiding van afval van verschillende oorsprong niet altijd optimaal heeft gefunctioneerd“ en dat de vondst van verrijkt uranium en radium “niet voorzien“ was. Alles (behalve een klein deel voor nader onderzoek) is ondertussen in zee gedumpt.
Notitie EZ over deelname Kalkar
De minister van EZ stuurt een (door z’n voorganger beloofde) notitie naar de Kamer over de volkenrechtelijke aspecten van de Nederlandse deelname in, en de beoordeling van de veiligheidsrisico’s van de bouw van de kweekreactor in Kalkar. Hieruit blijkt onder meer dat de uitgaven van Nederland aan Kalkar oplopen tot 1,1 miljard gulden. Hij neemt het officiële West-Duitse veiligheidsrapport over, maar vergeet te vermelden dat er een minderheidsstandpunt is die stelt dat er wel degelijk aanzienlijke risico’s zijn. Van Aardenne stelt verder dat Nederland niet uit Kalkar kan stappen, maar ook niet moet willen stappen om de ‘betrekkingen’ met het buurland niet onder druk te zetten. Regeringspartijen CDA en VVD zijn het met ‘m eens, PvdA wil er zo snel mogelijk uit stappen. In de Tweede Kamer wordt op 14 september een hoorzitting gehouden. Maar de standpunten liggen vast.
Een motie om uit Kalkar te stappen wordt op 8 november verworpen. Ondertussen is een eerste poging bij de Raad van State om de overeenkomsten tussen Nederland en Duitsland, waaruit zou moeten blijken of en onder welke voorwaarden Nederland uit Kalkar kan stappen, openbaar te maken mislukt. In de periode daarna komt er een stapel (juridische) adviezen, waarvan de meeste concluderen dat het mogelijk is uit Kalkar te stappen. In september 1985 beslist de Raad van State definitief dat de overeenkomsten niet openbaar hoeven te worden gemaakt.