Voorstel wijziging Kernenergiewet
De staatssecretaris van Milieu Van Geel stuurt zijn wetsvoorstel over de wijziging van de Kernenergiewet (KeW) naar de Tweede Kamer.
Het gaat daarbij o.a. om de volgende onderwerpen:
– het mogelijk maken om vergunningen voor nieuwe kerncentrales voor ten hoogste veertig jaar te verlenen; (uit de antwoorden van kamervragen later blijkt dat die 40 jaar verlengd kan worden na een nieuwe beoordeling)
– het mogelijk maken de aanvraag om een vergunning voor het oprichten van een kerncentrale van een verouderd type te weigeren;
– het opnemen van de verplichting voor de vergunninghouders van kerncentrales om financiële zekerheid te stellen voor de kosten die zijn verbonden aan de buitengebruikstelling en ontmanteling van een kerncentrale;
– het creëren van een sturingsmogelijkheid voor het bevoegd gezag op de keuze van de vergunninghouder voor het al dan niet opwerken van bestraalde splijtstoffen;
– vereenvoudiging van het bevoegde gezag voor de vergunningverlening op basis van de Kernenergiewet;
– het opnemen van een delegatiebepaling om bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels te kunnen stellen met betrekking tot het buitengebruik stellen en ontmantelen van kerncentrales (directe ontmanteling);
–het vaststellen van een uiterste sluitingsdatum voor de kerncentrale Borssele.
Maar als de beslissing genomen is om Borssele langer open te houden is de haast opeens weg en komen de wijzigingen van de KeW niet meer aan bod in dit kabinet.
Borssele open tot 2033
Nadat in september al duidelijk is geworden dat er een ‘convenant’ in de maak is om Borssele langer open te houden, deelt staatssecretaris van Milieu Van Geel nu eindelijk in een brief aan de Tweede Kamer mee welke 'deal' er gesloten is met de eigenaren van de kerncentrale Essent en Delta:
- De kerncentrale mag tot uiterlijk 2033 in werking blijven;
- Delta en Essent investeren 250 miljoen extra in energiebesparing, CO2-opslag en hernieuwbare energie;
- De staat investeert ook 250 miljoen tussen 2006-2012 in energiebesparing schoon fossiel en hernieuwbare energie;
- Borssele moet bij de 25% veiligste kerncentrales horen (van de EU, VS en Canada)
- Borssele wordt direct na de sluiting ontmanteld.
De Kamer moet er nog over praten, maar een kamermeerderheid van CDA, VVD en D66 steunt de deal. Het blijft onduidelijk waar de door Van Geel steeds gehanteerde verwachte schadevergoedingen (tot 1 miljard) op gebaseerd zijn, ook in het analyse rapport van de ECN/NRG
EPZ juicht, maar bij de milieubeweging is de teleurstelling en woede groot: “nog 20 jaar extra productie van levensgevaarlijk afval, nog 20 jaar extra proliferatiegevaar, nog 20 jaar extra uraniumwinning voor Borssele”.
Pallas: aanbesteding 'nog dit jaar'
De NRG deelt mee dat de nieuwe reactor in Petten (Pallas) dit jaar nog aanbesteedt zal worden. Dat werd in 2004 en 2005 ook al gezegd. Er is nog meer ‘voortschrijdend inzicht’: was het vermogen eerst maximaal 30 MW, nu is dat 45 MW (net als de huidige HFR), was eerst 70% van de ‘neutronencapaciteit’ bedoelt voor medische isotopenproductie, nu is dat 50-60% (de rest is kernenergie-gerelateerd onderzoek). De bouwkosten werden geschat op 200-250 miljoen, nu op 250 miljoen euro.
Een half jaar eerder, in juni, zijn er al een aantal informatieve avonden, georganiseerd door verontruste inwoners. in de omgeving gehouden. NRG: Pallas zal met minder vermogen en zonder hoog verrijkt uranium ongeveer hetzelfde kunnen doen als de HFR nu; de economische spin-off voor de regio zal tientallen miljoenen zijn; en ook aan de werkgelegenheid in de regio zal Pallas een bijdrage leveren. Tegenstander Samsom: werkgelegenheid is onzin, als er geïnvesteerd wordt in nieuwe technologieën zoals off-shore wind- en zonne-energie, levert dat veel meer banen op; als het alleen om productie van medische isotopen zou gaan zou een reactor van minder dan een kwart van het geplande vermogen ook kunnen; en die zou je dan beter in de buurt van Parijs kunnen bouwen, dicht bij een grote stad en een paar vliegvelden. En dan nog zou je na moeten denken of dat noodzakelijk is. Nee, stelt hij, NRG wil gewoon een reactor voor kernenergieonderzoek. De avond wordt georganiseerd door een aantal verontruste bewoners uit Zijpe.
Van Geel: “bouw kerncentrale niet uitsluiten"
In het tv-programma Buitenhof verklaart Van Geel dat hij nieuwe kerncentrales niet uitsluit om de klimaatdoelstellingen te halen: het is een kwestie van “en- en, en:meer duurzame energie, vooral besparingmaatregelen en daarna meer kernenergie.” Maar “de bouw van kerncentrales is wel afhankelijk van de randvoorwaarden die de politiek gaat formuleren“ zo moet hij later in de Kamer nuanceren. Eerder had Brinkhorst al verklaard dat hij kernenergie op lange termijn onontkoombaar acht.
"Opwerking in La Hague illegaal"
Uit de contracten tussen AREVA (vroegere Cogema) en EPZ over de opwerking van afval uit Borssele blijkt volgens Greenpeace dat de opslag in Frankrijk veel te lang duurt en daardoor illegaal is. De contracten werden aan Greenpeace overhandigd nadat een Franse rechter dat beslist had. Greenpeace heeft jarenlang juridische strijd gevoerd voor het recht deze contracten in te zien. Eerder heeft het Franse Hof van Cassatie geoordeeld dat afval uit de Australische (proef-)reactor Lucas Heights te lang en dus illegaal op het terrein in La Hague opgeslagen ligt. EPZ zegt te verwachten dat de uitspraak “geen directe gevolgen voor de bedrijfsvoering“ heeft en dat het ook “de schuld van Greenpeace“ is dat het daar zo lang ligt opgeslagen. Ook zegt EPZ dat er geen plutonium terug zal komen naar Nederland; het zal verkocht worden voor MOX-productie. Al zijn daar twijfels over: de markt voor MOX-brandstof is niet erg groot en de hoeveelheid plutonium wel. Dat het huidige opwerkingscontract loopt tot 2015, betekent volgens de PvdA ook, dat het met de hoogte van de schadeclaim wel mee zal vallen, mocht de centrale in 2013 dicht gaan. De onderbouwing voor de ‘schadeclaim’-claim is nog steeds geheim.
HFR nu helemaal op LEU, of toch niet…?
De HFR in Petten is nu helemaal omgeschakeld naar laagverrijkt uranium. Afgelopen weken zijn de laatste splijtstofelementen met hoogverrijkt uranium in de kern vervangen. Met de conversie naar LEU is in oktober 2005 begonnen en werd in 7 stappen voltooid. De uitgewerkte laagverrijkte brandstof zal tezijnertijd opgeslagen worden in de HABOG in Borssele. Op 20 mei vertrekt vanuit de haven van Den Helder het laatste transport met 210 splijtstofelementen hoogverrijkt uranium naar de VS. Vreemd genoeg betekent dit niet dat er geen HEU meer gebruikt wordt, nog steeds gaat het om een flink aantal kilo’s per jaar, die ook in de toekomst gebruikt zullen worden voor de productie van medische isotopen. Om hoeveel het precies gaat mag en wil NRG niet zeggen “vanuit commercieel belang en daarnaast uiteraard vanuit het belang van non-proliferatie.”
Bilateraal verdrag nodig voor opwerking
De Franse wetgeving over de invoer en opslag van kernafval wordt aangescherpt. Dat betekent dat bij het sluiten van opwerkingscontracten er ook een verdrag tussen de landen (Nederland bijv.) gesloten moet worden waarin een datum voor terugzenden van het hoogradioactief afval is opgenomen.
In de nieuwe Kernenergiewet, hoewel onduidelijk is wanneer die er komt, zal, zo is waarschijnlijk, opwerking weer vergunningsplichtig worden en heeft de politiek er weer wat over te zeggen door het bilaterale verdrag. Voor Borssele betekent dit dat er geen splijtstof naar La Hague vervoerd kan worden voordat het verdrag met Frankrijk is goedgekeurd door de Kamer. En daarvoor is de herziening van de KeW (met de discussie over opwerken) weer belangrijk. Borssele heeft voldoende opslagcapaciteit om dat jaren uit te zingen.
Kamer eindelijk akkoord met convenant
Tijdens het kamerdebat op 15 mei krijgt het convenant met de EPZ over de sluiting van Borssele in 2033 (al op 10 januari naar de Kamer gestuurd) nog steeds niet de goedkeuring van het parlement. Op 27 april was de stemming in de Kamer niet doorgegaan, omdat er laatste wijzingen waren aangebracht. De parlementsadvocaat concludeert in mei dat de staat onnodig risico loopt op het betalen van een fikse schadevergoeding door een laatste verandering in het convenant. Het nieuwe artikel gaat over opwerking na het huidige contract dat Borssele heeft voor opwerking in La Hague tot 2015. Als een vergunning daarvoor geweigerd zou worden en directe opslag moet volgen is, volgens het artikel, het Rijk verplicht de meerkosten te betalen. “We zien daarvoor geen rechtvaardiging,” schrijft de parlementsadvocaat. Maar CDA laat weten dat dat punt geen reden zal zijn het langer openhouden te blokkeren; het convenant zal daardoor op een meerderheid kunnen blijven rekenen. Van Geel wordt door de Kamer gedwongen dat aan te passen, maar na een telefoongesprek laten EPZ, Delta en Essent weten “geen reden te zien“ om tot aanpassing over te gaan. Vervolgens gaat Van Geel daarmee akkoord. Op 14 juni gaat de Tweede Kamer uiteindelijk in meerderheid akkoord met het convenant en dus met openblijven van de centrale tot 2033 en kan het 2 dagen later ondertekend worden op de Delta-duurzaamheidslezing in Goes.
Een van de architecten van de deal, Wouter van Dieren, zegt in oktober 2007, dat Delta en Essent maar een 'fooitje' van de extra winsten die ze binnenhalen door het langer openblijven van de centrale besteden aan duurzame energie. Volgens Van Dieren, zou het, op grond van wat Essent en Delta verdienen met de uitgestelde sluiting, reëel zijn als ze 1,5 miljard euro (in plaats van 250 miljoen) opzij zouden zetten voor duurzame energie. Van Dieren vindt nu dat de politieke druk te snel wegviel, waardoor er geen hoger bedrag werd uitgesleept.
Delta: Borssele II in 2016 in bedrijf
De directeur van Delta, Boerma, zegt dat er in 2016 een nieuwe kerncentrale in bedrijf kan komen in Borssele. Delta (50% eigenaar van Borssele-1) denkt goed uit de voeten te kunnen met de Randvoorwaarden die Van Geel opstelt. Hij verwacht dat een kerncentrale ongeveer 2 miljard euro zal gaan kosten en zoekt financiers. Boerma denkt 5 jaar nodig te hebben om een vergunning te krijgen en 5 jaar voor de bouw. Dan zou 2016 goed mogelijk moeten zijn.
“80% minder CO2 mogelijk zonder kernenergie”
Greenpeace presenteert een scenario voor een schone en klimaatveilige energievoorziening: ‘De Nederlandse energierevolutie’, voor een energievoorziening zonder kernenergie en zonder CO2-opslag. Volgens het scenario (berekend door het Duitse Lucht- en Ruimtevaart Instituut) kan Nederland de uitstoot van CO2 in 2020 met 30% verminderen en met bijna 80% in 2050. In eerste instantie nemen de kosten toe, maar uiteindelijk komen ze veel lager uit dan in het referentie-scenario van de EU. Noodzakelijk is dat het nieuwe kabinet 200 miljoen euro per jaar extra vrijmaakt voor duurzame energie en groots inzet op efficiënter energiegebruik. Daarnaast moet vol worden ingezet op windenergie (vooral op zee), zonne-energie, waterkracht en energie uit biomassa en biogas.
Het energiescenario van Greenpeace[*].