- Pallas Petten:
- (discussie over en realisering van) opvolger van de Hoge Flux Reactor in Petten
Pallas aanbesteding afgebroken door gebrek aan geld
NRG meldt dat de onderhandeling met het Argentijnse consortium INVAP (die juni 2009 door NRG werd gekozen uit een aantal kandidaten) over de bouw van de Pallas-reactor afgebroken zijn. Reden: onvoldoende financiële middelen. NRG wil nu meer geld van de overheid en het bedrijfsleven om tot de opdracht van het ontwerp en de bouw over te gaan. Naar verwachting zal nu, na een nieuwe aanbesteding, eind 2010 voor een bouwer gekozen worden. Volgens NRG is hiermee de bouw van Pallas mogelijk twee jaar vertraagd en kan de vertraging ook gevolgen hebben voor de locatiekeuze. Met de bouw is nu een half miljard euro gemoeid, twee keer het bedrag dat in 2008 nog werd genoemd.
Richtlijnen voor MER Pallas
Ondanks het afbreken van de aanbesteding in februari, gaat de vergunningsprocedure voor de Pallas reactor gewoon door. Nadat de Nuclear Research and consultancy Group (NRG) op 17 november 2009 de startnotitie MER heeft ingediend "ten behoeve van de realisatie van de onderzoeksreactor Pallas ter vervanging van de huidige Hoge Flux Reactor", publiceert het ministerie van VROM (samen met Verkeer en Waterstaat) nu de richtlijnen waar het milieueffectrapport aan moet voldoen.
In de publiciteit wordt als belangrijkste reden voor de nieuwe reactor de productie van medische isotopen genoemd. Uit een in mei 2010 gepubliceerd onderzoeksrapport ('Medical Radioisotope Production Without A Nuclear Reactor') van de Stichting Laka blijkt dat het echter ook mogelijk is om de isotopen die gebruikt worden in de medische sector te produceren met versnellers. Dat is goedkoper en de productie is decentraal en dus niet zoals nu, afhankelijk van een klein aantal productie-reactoren, waardoor de aanvoer veel meer gegarandeerd is. Daarbij komt dat het afval veel minder radioactief is (en minder lang), en zijn een aantal inherente problemen van kernreactoren (c.q. kernenergie) niet aanwezig. Zo is er geen proliferatiegevaar omdat er geen hoogverrijkt uranium nodig is en zijn de veiligheidsproblemen veel geringer.
40 miljoen voor Pallas, 38 voor reactor TU Delft
Het kabinet Rutte besluit 40 miljoen euro uit te trekken voor het ontwerp, de aanbesteding en de vergunningprocedure van de nieuwe Pallas reactor in Petten. De bouw en exploitatie moeten door marktpartijen worden gedaan. Het is de bedoeling dat de nieuwe reactor in 2022 in werking is. Die moet dan de huidige hoge flux reactor vervangen, die sinds 1961 wordt gebruikt voor onderzoek naar kernenergie en de productie van medische isotopen. Die medische isotopen worden vooral gebruikt voor diagnostiek.
Het is maar de vraag of die 40 miljoen voldoende is om het project vlot te trekken. De financiering is nog lang niet rond (dat gaf in augustus 2011 minister Verhagen ook al aan). In 2010 werd de aanbesteding stilgelegd wegens te weinig geld, maar met de verwachting dat later in hetzelfde jaar een bouwer bekend zou zijn. Tot dan toe was altijd uitgegaan van een startdatum van de reactor in 2016. Totale kosten worden geschat op een half miljard, maar de nieuwe geplande datum voor ingebruikname van de reactor (2020) is, blijkt uit de Kamerbrief, ook al weer achterhaald.
Het kabinet heeft gelijktijdig besloten om in het kader van de instandhouding van nucleaire kennis, de reactor van de Technische Universiteit in Delft met 38 miljoen euro te steunen.
Provincie N-Holland: 40 miljoen voor Pallas
Provinciale Staten van Noord-Holland gaat akkoord met een subsidie van 40 miljoen euro aan NRG voor de ontwikkeling en vergunningsaanvraag van de nieuwe Pallas reactor, de opvolger van de HFR. GroenLinks en de Partij voor de Dieren vinden dat een verkeerde keus. Volgens hen investeert Noord-Holland hiermee in een technologie met veel nadelen, terwijl er alternatieven zijn. Maar vooral de ‘internationale uitstraling’ is belangrijk voor de provincie (en NRG natuurlijk ook). Daarmee geeft men steeds meer toe dat die alternatieven er wel zijn, maar dat ze daar niet voor kiezen. Er wordt nu voor het eerst een bedrag van 600 miljoen genoemd dat met het project gemoeid zou zijn; in januari, toen de landelijke overheid 40 miljoen gaf, werd 500 miljoen genoemd. Twee jaar geleden was het nog 250 miljoen.
EC staatssteun aan Pallas toegestaan; Laka: business case 'onrealistisch'
De Europese Commissie vindt het "in overeenstemming met de EU-staatssteunregels" dat het Rijk 80 miljoen leent aan het Pallas project. De lening is volgens het Directoraat-generaal Concurrentie van de Europese Commissie onder andere gerechtvaardigd, want het heeft "een stimulerend effect, omdat hiermee de kans toeneemt dat particuliere investeerders vanaf fase 2 in het Pallas-project stappen".
En dat is weer van belang want: de reactor is "van cruciaal belang om op lange termijn de voorzieningszekerheid van medische radio-isotopen te garanderen - in het belang van Europese patiënten. Bovendien dient de reactor nog andere doelstellingen van gemeenschappelijk belang". Pas in oktober komt er een (gekuiste) openbare versie van de beslissing. Wel interessant omdat het onder andere nog eens duidelijk stelt dat private financiering van het gehele project vrijwel onmogelijk is (en pogingen daartoe ook al mislukt) en ook een overzicht geeft van de verschillende fases van het project dat nog niet eerder zo gedetailleerd gepubliceerd is.
Ongeveer gelijktijdig met het bekend worden van de EC beslissing komt er een belangrijk rapport uit: De Pallas business case: tussen droom en werkelijkheid. In dit Laka-rapport wordt goed onderbouwd beargumenteerd dat door veranderingen in de markt voor medische isotopen de business case onrealistisch is.
Stichting Voorbereiding Pallas-reactor opgericht
Op 16 december is de Stichting Voorbereiding Pallas-reactor opgericht. Deze stichting is verantwoordelijk voor Fase 1 van geplande opvolger van de HFR, Pallas. Fase 1 bestaat uit "het ontwerp van de reactor, de aanbesteding en de vergunningverlening, alsmede het aantrekken van financiering voor de bouw en exploitatie". Looptijd is 4 jaar (tot 2017) en kosten 80 miljoen. Het Rijk en de Provincie Noord-Holland hebben hiervoor beide 40 miljoen ter beschikking gesteld. Tot nu toe was het Pallas-project ondergebracht bij NRG. Nu gaat dat dus (in naam) verhuizen en is er een aparte organisatie voor, waar voorlopig ongeveer 15 mensen aan Fase 1 zullen werken.
Die onafhankelijke organisatie was een van de voorwaarden van Rijk en provincie. Hiermee moet voorkomen worden dat door de schaal van het project het voortbestaan van NRG en zelfs moederbedrijf ECN in gevaar komen bij niet doorgaan. Zoals bekend moet Pallas de eerste privaat gefinancierde en commercieel geëxploiteerde reactor ter wereld worden. Maar er zijn grote problemen bij financiering: een eerdere aanbesteding werd in februari 2010 afgebroken door gebrek aan geld.
Ondertussen was de NRG al wel begonnen met het aantrekken van personeel: geinteresseerde studenten en begeleiders van het Ministerie van Economische Zaken en de NRG werden op 22 november op het NS-station Alkmaar verrast door Laka die aan iedereen een exemplaar van het rapport De Pallas bussiness-case: tussen droom en werkelijkheid' en een fraaie stop Pallas button uitdeelde.