- Pallas Petten:
- (discussie over en realisering van) opvolger van de Hoge Flux Reactor in Petten
Advies: nieuwe reactor in Petten
Een werkgroep bestaande uit verschillende ministeries (VWS, VROM, EZ), de Inspectie Gezondheidszorg en de Vereniging Nucleaire Geneeskunde, adviseert aan staatssecretaris Van Geel van Milieu, dat er over 10 jaar een nieuwe reactor in Petten moet staan. Dan is de “levensduur van de HFR voltooid“ en het is niet gewenst dat ziekenhuizen afhankelijk worden van leveringen uit Canada of Zuid-Afrika (de andere producenten van medische isotopen). Critici vinden dat voor deze “commerciële belangen“ er geen nieuwe reactor moet komen en, omdat de veiligheid niet gewaarborgd kan worden, de HFR ook meteen dicht moet.
VROM: Medische isotopen en de Hoge Flux Reactor in Petten [pdf]
Pallas: aanbesteding 'nog dit jaar'
De NRG deelt mee dat de nieuwe reactor in Petten (Pallas) dit jaar nog aanbesteedt zal worden. Dat werd in 2004 en 2005 ook al gezegd. Er is nog meer ‘voortschrijdend inzicht’: was het vermogen eerst maximaal 30 MW, nu is dat 45 MW (net als de huidige HFR), was eerst 70% van de ‘neutronencapaciteit’ bedoelt voor medische isotopenproductie, nu is dat 50-60% (de rest is kernenergie-gerelateerd onderzoek). De bouwkosten werden geschat op 200-250 miljoen, nu op 250 miljoen euro.
Een half jaar eerder, in juni, zijn er al een aantal informatieve avonden, georganiseerd door verontruste inwoners. in de omgeving gehouden. NRG: Pallas zal met minder vermogen en zonder hoog verrijkt uranium ongeveer hetzelfde kunnen doen als de HFR nu; de economische spin-off voor de regio zal tientallen miljoenen zijn; en ook aan de werkgelegenheid in de regio zal Pallas een bijdrage leveren. Tegenstander Samsom: werkgelegenheid is onzin, als er geïnvesteerd wordt in nieuwe technologieën zoals off-shore wind- en zonne-energie, levert dat veel meer banen op; als het alleen om productie van medische isotopen zou gaan zou een reactor van minder dan een kwart van het geplande vermogen ook kunnen; en die zou je dan beter in de buurt van Parijs kunnen bouwen, dicht bij een grote stad en een paar vliegvelden. En dan nog zou je na moeten denken of dat noodzakelijk is. Nee, stelt hij, NRG wil gewoon een reactor voor kernenergieonderzoek. De avond wordt georganiseerd door een aantal verontruste bewoners uit Zijpe.
Pallas: consortiums gaan “conceptueel ontwerp” indienen
NRG is in onderhandeling met drie consortiums voor de bouw van de nieuwe onderzoeksreactor Pallas in Petten. De drie (waaronder een samenwerkingsverband van Ballast Nedam met het Franse Areva) worden uitgenodigd een ‘conceptueel ontwerp’ in te dienen. In 2009 moet dan het definitieve concept worden gekozen en dan zal de reactor “volgens de Europese aanbestedingsregels” worden aanbesteedt. Met de bouw is naar verwachting een bedrag van 250 miljoen euro gemoeid. Tegelijkertijd start NRG op advies van VROM het vergunningentraject. Uitgangspunt is al in 2009 de milieueffectrapportage voor nieuwbouw te kunnen laten maken. De reactor zou dan in 2015 in bedrijf moeten komen.
NRG start procedure voor Pallas
Met het indienen van de Startnotitie Pallas ('Bouwen aan de gezondheidszorg en energievoorziening van morgen') door NRG, begint de procedure voor de nieuwe onderzoeks-reactor. De nieuwe reactor zal, zo zijn nu de plannen, een vermogen krijgen dat aangepast kan worden, maar minimaal 30 MW (thermisch) en maximaal 80 MW (th) zal bedragen. De HFR heeft een 'vergund vermogen' van 50 MW(th). Als leverancier is het Argentijnse INVAP gekozen; de locatie is nog onduidelijk. Mogelijke locaties zijn Vlissingen, waar Zeeland graag een 'nucleair expertisecentrum' zou willen zien verschijnen, en Petten dat de beste papieren lijkt te hebben.
NRG schrijft in de Startnotitie dat met Pallas "de productie van isotopen voor medische toepassingen (zal) worden gewaarborgd of zelfs uitgebreid" en dat daarnaast Pallas ervoor zal zorgen dat "hoogwaardig wetenschappelijk en toegepast (nucleair) onderzoek in stand kan worden gehouden en verder kan worden uitgebreid."
"Afhankelijk van de financiële mogelijkheden en procedures is het streven om Pallas in 2016 in bedrijf te nemen", aldus een begeleidend persbericht van NRG.
NRG: Petten voorkeurslocatie voor Pallas
Na een aantal keren te zijn uitgesteld, komt NRG zoals verwacht met Petten als voorkeurslocatie voor de nieuwe Pallas reactor. Doorslaggevende argumenten: in Petten is de volledige nucleaire infrastructuur aanwezig die voor een belangrijk deel noodzakelijk is om Pallas te bedrijven en de producten uit de reactor verder te bewerken. Verplaatsing van deze infrastructuur naar Zeeland vraagt aanzienlijke extra investeringen. En in Petten zijn deskundige en hoogopgeleide medewerkers op het gebied van nucleaire technologie beschikbaar. Migratie hiervan naar Zeeland is complex.
De "definitieve locatiekeuze wordt in het voorjaar van 2010 gemaakt", laat NRG weten, waardoor, zoals de PZC het omschrijft, Zeeland wordt uitgenodigd "met voldoende geld op de proppen te komen". Noord-Holland heeft 40 miljoen euro toegezegd.
Pallas aanbesteding afgebroken door gebrek aan geld
NRG meldt dat de onderhandeling met het Argentijnse consortium INVAP (die juni 2009 door NRG werd gekozen uit een aantal kandidaten) over de bouw van de Pallas-reactor afgebroken zijn. Reden: onvoldoende financiële middelen. NRG wil nu meer geld van de overheid en het bedrijfsleven om tot de opdracht van het ontwerp en de bouw over te gaan. Naar verwachting zal nu, na een nieuwe aanbesteding, eind 2010 voor een bouwer gekozen worden. Volgens NRG is hiermee de bouw van Pallas mogelijk twee jaar vertraagd en kan de vertraging ook gevolgen hebben voor de locatiekeuze. Met de bouw is nu een half miljard euro gemoeid, twee keer het bedrag dat in 2008 nog werd genoemd.
Richtlijnen voor MER Pallas
Ondanks het afbreken van de aanbesteding in februari, gaat de vergunningsprocedure voor de Pallas reactor gewoon door. Nadat de Nuclear Research and consultancy Group (NRG) op 17 november 2009 de startnotitie MER heeft ingediend "ten behoeve van de realisatie van de onderzoeksreactor Pallas ter vervanging van de huidige Hoge Flux Reactor", publiceert het ministerie van VROM (samen met Verkeer en Waterstaat) nu de richtlijnen waar het milieueffectrapport aan moet voldoen.
In de publiciteit wordt als belangrijkste reden voor de nieuwe reactor de productie van medische isotopen genoemd. Uit een in mei 2010 gepubliceerd onderzoeksrapport ('Medical Radioisotope Production Without A Nuclear Reactor') van de Stichting Laka blijkt dat het echter ook mogelijk is om de isotopen die gebruikt worden in de medische sector te produceren met versnellers. Dat is goedkoper en de productie is decentraal en dus niet zoals nu, afhankelijk van een klein aantal productie-reactoren, waardoor de aanvoer veel meer gegarandeerd is. Daarbij komt dat het afval veel minder radioactief is (en minder lang), en zijn een aantal inherente problemen van kernreactoren (c.q. kernenergie) niet aanwezig. Zo is er geen proliferatiegevaar omdat er geen hoogverrijkt uranium nodig is en zijn de veiligheidsproblemen veel geringer.
40 miljoen voor Pallas, 38 voor reactor TU Delft
Het kabinet Rutte besluit 40 miljoen euro uit te trekken voor het ontwerp, de aanbesteding en de vergunningprocedure van de nieuwe Pallas reactor in Petten. De bouw en exploitatie moeten door marktpartijen worden gedaan. Het is de bedoeling dat de nieuwe reactor in 2022 in werking is. Die moet dan de huidige hoge flux reactor vervangen, die sinds 1961 wordt gebruikt voor onderzoek naar kernenergie en de productie van medische isotopen. Die medische isotopen worden vooral gebruikt voor diagnostiek.
Het is maar de vraag of die 40 miljoen voldoende is om het project vlot te trekken. De financiering is nog lang niet rond (dat gaf in augustus 2011 minister Verhagen ook al aan). In 2010 werd de aanbesteding stilgelegd wegens te weinig geld, maar met de verwachting dat later in hetzelfde jaar een bouwer bekend zou zijn. Tot dan toe was altijd uitgegaan van een startdatum van de reactor in 2016. Totale kosten worden geschat op een half miljard, maar de nieuwe geplande datum voor ingebruikname van de reactor (2020) is, blijkt uit de Kamerbrief, ook al weer achterhaald.
Het kabinet heeft gelijktijdig besloten om in het kader van de instandhouding van nucleaire kennis, de reactor van de Technische Universiteit in Delft met 38 miljoen euro te steunen.
Provincie N-Holland: 40 miljoen voor Pallas
Provinciale Staten van Noord-Holland gaat akkoord met een subsidie van 40 miljoen euro aan NRG voor de ontwikkeling en vergunningsaanvraag van de nieuwe Pallas reactor, de opvolger van de HFR. GroenLinks en de Partij voor de Dieren vinden dat een verkeerde keus. Volgens hen investeert Noord-Holland hiermee in een technologie met veel nadelen, terwijl er alternatieven zijn. Maar vooral de ‘internationale uitstraling’ is belangrijk voor de provincie (en NRG natuurlijk ook). Daarmee geeft men steeds meer toe dat die alternatieven er wel zijn, maar dat ze daar niet voor kiezen. Er wordt nu voor het eerst een bedrag van 600 miljoen genoemd dat met het project gemoeid zou zijn; in januari, toen de landelijke overheid 40 miljoen gaf, werd 500 miljoen genoemd. Twee jaar geleden was het nog 250 miljoen.
EC staatssteun aan Pallas toegestaan; Laka: business case 'onrealistisch'
De Europese Commissie vindt het "in overeenstemming met de EU-staatssteunregels" dat het Rijk 80 miljoen leent aan het Pallas project. De lening is volgens het Directoraat-generaal Concurrentie van de Europese Commissie onder andere gerechtvaardigd, want het heeft "een stimulerend effect, omdat hiermee de kans toeneemt dat particuliere investeerders vanaf fase 2 in het Pallas-project stappen".
En dat is weer van belang want: de reactor is "van cruciaal belang om op lange termijn de voorzieningszekerheid van medische radio-isotopen te garanderen - in het belang van Europese patiënten. Bovendien dient de reactor nog andere doelstellingen van gemeenschappelijk belang". Pas in oktober komt er een (gekuiste) openbare versie van de beslissing. Wel interessant omdat het onder andere nog eens duidelijk stelt dat private financiering van het gehele project vrijwel onmogelijk is (en pogingen daartoe ook al mislukt) en ook een overzicht geeft van de verschillende fases van het project dat nog niet eerder zo gedetailleerd gepubliceerd is.
Ongeveer gelijktijdig met het bekend worden van de EC beslissing komt er een belangrijk rapport uit: De Pallas business case: tussen droom en werkelijkheid. In dit Laka-rapport wordt goed onderbouwd beargumenteerd dat door veranderingen in de markt voor medische isotopen de business case onrealistisch is.