- Argumenten: Veiligheid:
- publieke discussie en/of twijfel over de veiligheid van kernenergie of specifieke installatie. Deze inhoudelijke discussies worden maar minimaal weergegeven in deze chronologie
Werkplan Afwikkeling Tsjernobyl
Winsemius komt met het Werkplan Afwikkeling Tsjernobyl, waarin vermeld wat er sinds Tsjernobyl is gedaan en welke activiteiten er de komende jaren nog ondernomen worden. Het kabinet zal op korte termijn een aantal onderzoeken laten doen: naar de lange termijn gevolgen van radioactieve besmetting; de gevolgen van de bestaande alarmregelingen en naar de veiligheid van de bestaande kerncentrales. Het gaat daarbij vooral om de houdbaarheid van het veiligheidsomhulsel bij ernstige ongelukken.
OSART-Borssele aangeboden
Het rapport van de OSART-missie wordt aan de Tweede Kamer aangeboden. Het IAEA Operational Safety Review Team heeft naar aanleiding van Tsjernobyl van 6 tot 24 oktober 1986 de veiligheid van Kerncentrale Borssele onderzocht. Volgens het persbericht zijn er alleen kleine tekortkomingen gesignaleerd, die deels al verholpen zijn. Als gevolg van het rapport wordt de centrale eerder stilgelegd voor het jaarlijkse onderhoud en er worden extra mensen in dienst genomen.
Het concept–rapport van het OSART dat onmiddellijk na de inspectie naar de PZEM (en overheid) is gestuurd is, al door Vrij Nederland in december geciteerd en was een stuk minder positief over de veiligheids. Het rapport wordt na druk van de Kamer openbaar gemaakt waardoor de verschillen met het officiële Nederlandse rapport goed duidelijk worden. Een van de aanbevelingen die OSART doet is een op afstand bedienbaar beleidscentrum waarmee de centrale uit bedrijf kan worden genomen.
Dat was ook al een aanvullende eis van de Kroon bij het afwijzen van de bezwaren op 13 september 1979(!) tegen de inwerkingstelling van de centrale. Een motie van de PvdA over het langdurig stilleggen van de kerncentrale totdat alle gebreken verholpen zijn (zoals ook B&W van Middelburg wil), wordt door de Kamer op 2 februari verworpen. Alleen PvdA, D66, PPR en PSP stemmen voor. Ook een motie waarin opgeroepen wordt de bestaande kerncentrales mee te nemen in de herbezinning over kernenergie wordt verworpen met dezelfde stemverhouding. De centrale wordt op 25 maart, na twee maanden stil gelegen te hebben, weer opgestart.
Te weinig deskundig personeel voor nieuwe centrales
De ECN neemt een simulator in gebruik voor de opleiding en bijscholing van bedieningspersoneel van een kernreactor. Men klaagt erover dat er een tekort dreigt aan deskundig personeel: dat aantal is in de afgelopen 10 jaar teruggelopen van 1000 naar 100 mensen. Daarom is het bouwen van nieuwe kerncentrales in Nederland onverantwoord en kunnen instanties die zich met controle en veiligheid bezighouden een uitbreiding niet verhapstukken, zegt Versteegh van het ECN. De Kernfysische Dienst (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) reageert dat er voldoende personeel is en ook een evt uitbreiding mogelijk is: “maar men moet dan volstaan met bestaande en beproefde concepten voor nieuwe kerncentrales. Dus men moet niet zelf een nieuw concept gaan ontwikkelen.“
OSART-Dodewaard naar Kamer
Het rapport van het OSART team wordt aangeboden aan de Tweede Kamer. Het Operational Safety Review Team van de IAEA heeft de veiligheid van de centrale in Dodewaard onder de lopen genomen tijdens hun bezoek 27 april tot 15 mei. Een persbericht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vertaald de IAEA conclusie: “De bedrijfsveiligheid van de kerncentrale in Dodewaard benadert een hoog-niveau."(in het rapport zelf staat ‘a higher level’) "Het personeel doet nauwgezet en toegewijd zijn werk en de installatie verkeert in goede staat van onderhoud.“ Toch, zo zegt het IAEA na al die lovende woorden, moet het personeel beter getraind worden, moeten procedures verder ingevuld worden, bezetting van de wacht in de regelkamer geformaliseerd worden, en een automatische blokkering van de lozing bij overschrijding van de normen aanbevolen. Het GKN wordt gevraagd een uitgebreid werkplan op te stellen. Milieudefensie zegt geschrokken te zijn van het rapport omdat daarin alleen rekening gehouden wordt met ongelukken waarbij weinig radioactiviteit vrijkomt. Als er bij een ongeluk grote hoeveelheden radioactiviteit vrijkomt zijn de veiligheidsmaatregelen onvoldoende. Uiteindelijk verklaart de Raad van State in maart 1988 Milieudefensie niet-ontvankelijk; alleen een burgemeester mag om de sluiting van een kerncentrale vragen. De RvS behandelt de zaak niet inhoudelijk en blokkeert daarmee “de meest logische rechtsgang om de sluiting van een bestaande kerncentrale op grond van nieuwe wetenschappelijke gegevens te bewerkstelligen”, zegt Milieudefensie in een reactie. Doordat de Afdeling Geschillen van Bestuur van de RvS een fout heeft gemaakt bij de publicatie van de uitspraak zal in 1989 de Raad van State alsnog inhoudelijk de zaak bekijken.
36 maatregelen nodig voor verhoging veiligheid
Het Duitse GRS (Gesellschaft für Reaktorsicherheit) heeft in opdracht van de Nederlandse regering de veiligheid van Dodewaard en Borssele onderzocht. Het is een van de rapporten in het project Herbezinning Kernenergie, naar aanleiding van Tsjernobyl. De GRS adviseert voor Borssele 15 en voor Dodewaard 21 maatregelen, die vele tientallen miljoenen guldens kosten en warvoor de centrales ws. een jaar stil moeten liggen. Toch concludeert de Kernfysische Dienst dat de centrales veilig zijn, al doen ze wel een aantal aanbevelingen om die veiligheid te vergroten. Milieudefensie concludeert dat het dan logisch is, gezien de kosten en de duur van de reparaties en de ouderdom van de centrales, om ze definitief te sluiten.
Gevolgen van groot ongeluk
Het Kabinet stuurt opnieuw een aantal rapporten naar de Kamer in het kader van het project ‘Herbezinning Kernenergie’. Het zijn onderzoeken van het ECN over de gevolgen van een groot ongeluk: over aantallen slachtoffers (“geen directe doden, op korte termijn, bij ongunstige weersomstandigheden tussen 0-1000, op lange termijn neemt de kans om aan kanker te overlijden toe“) en over de economische schade na een groot ongeluk (“f 16 miljard, tenzij Rotterdam getroffen wordt door ongeluk in kerncentrale Moerdijk, dan f 30 miljard.“) Er is veel kritiek: de gevolgen worden enorm onderschat.
Rampenplan voor Borssele
Er wordt (eindelijk) een rampenplan voor de omgeving van de kerncentrale in Borssele gepresenteerd; het is de regionale uitwerking van het Nationaal Plan Kernongevallenbestrijding. ‘Eindelijk’, omdat sinds het opstarten van de centrale in 1973 het ontbreken van een rampenplan een belangrijk kritiekpunt is geweest. En hoewel er in 1987 een rampenplanoefening is geweest, viel daar nogal wat op aan te merken. Ook op dit plan, overigens. Bij het scenario als gevolg van het ernstigste ongeluk (hoewel de kritiek is dat het nog lang niet het ernstigst denkbare ongeluk is), worden alleen mensen binnen een cirkel van 5 km geëvacueerd. Tussen 5-10 km worden jodiumtabletten uitgedeeld en in een cirkel tussen 10-20 km moet iedereen binnen blijven en deuren en ramen gesloten houden. Critici zeggen dat na Tsjernobyl wel aangetoond is dat die 5km zone veel te weinig is, en minstens 30 km zou moeten zijn. Er is ook geen rekening gehouden met het uitbreken van paniek, het op de hoogte stellen van een ongeluk is te weinig uitgewerkt en de tijd die men na het bekend worden van een ongeval heeft voor het nemen van maatregelen wordt veel te rooskleurig voorgesteld.
GKN 25 jaar oud
De GKN bestaat 25 jaar en op een symposium wordt de lofzang gezongen over het ontwerp van de centrale in Dodewaard en hoe die model zal gaan staan voor de nieuwe generatie passief-veilige reactoren.. ‘Inherent veilig’ worden ze ook graag genoemd, maar Arnold, directeur Dodewaard, zegt: ”Inherent veilig bestaat niet en zal ook nooit bestaan“ Hij veronderstelt wel dat de passief veilige centrale, gebaseerd op Dodewaard, (de SBWR) vanaf 1995 in productie zal worden genomen. Optimisme is ook te horen over de kansen om kerncentrales te bouwen: “Kernenergie draagt bij tot een schoner milieu“ wordt veelvuldig gehoord als antwoord op een grotere aandacht voor milieuproblemen in de samenleving.
‘Borssele kan wèl ontploffen’
Er ontstaat ongerustheid over de veiligheid van Borssele door een artikel in Energiespectrum waarin gesteld wordt dat het onduidelijk is wat er gebeurt als er opeens veel koud water in de reactorkern gepompt wordt en dat dat tot schade van de reactorkern kan leiden, zelfs tot een ontploffing. In antwoorden op Kamervragen stelt minister van Sociale Zaken De Vries dat hij geen reden ziet om de centrales te sluiten, maar “nadere analyse zou moeten uitwijzen of effecten voor de werknemers en bevolking kunnen optreden.“ Iets wat tot nu toe altijd duidelijk leek. Een PvdA-motie eind januari voor sluiting van Borssele wordt alleen door GroenLinks gesteund.
SEP akkoord met modificatie
De aandeelhouders van de SEP gaan akkoord met het ‘modificeren’ van de kerncentrale in Borssele, noodzakelijk om te voldoen aan de veiligheidseisen verbonden aan de vergunning. Voor het verbeteren van de veiligheid denkt de EPZ ongeveer f 350 - 400 miljoen nodig te hebben. Het gaat om een 16-tal wijzigingen en aanpassingen, voor het grootste deel aanbevelingen uit het IAEA OSART-rapport uit begin 1987. De verbeteringen bestaan uit een reserve regelkamer, verbeteren van de brandveiligheid, het scheiden van noodsystemen, nieuwe leidingen, het oppompen van grondwater voor noodkoeling, etc. De modificatie moet in 1994 afgerond zijn. Voor de aandeelhouders is de investering voor de relatief korte periode dat de centrale nog in bedrijf zal zijn (tot en met 2003) geen probleem.