- Sluiting:
- (discussie over) sluiting(-sdatum) van een specifieke installatie of opheffing van een organisatie
Dodewaard dicht!
Om 10.45 uur wordt de knop omgedraaid: de “officiële afschakelingshandeling“, zoals de GKN het noemt. De kerncentrale van Dodewaard is definitief buiten bedrijf. “Door middel van het indrukken van de afschakelknop heeft de dienstdoende chef van de wacht de verbinding tussen de turbine-generator en het landelijk net verbroken. Hiermee is een einde gekomen aan de elektriciteitslevering, die precies 28 jaar geleden startte bij de inbedrijfsstelling van de centrale door koningin Juliana.“ In de komende jaren zal vooral de brandstof uit de kern en de opslagbassins verwijderd en naar de opwerkingsfabriek in Sellafield vervoerd worden. Verwacht wordt eind 2000 over te kunnen gaan tot de zgn. ‘safe enclosure’ die dan 40 jaar moet duren. Ontmanteling zal dan beginnen in 2040 en in 4 jaar afgerond worden. Er is wel meer kritiek op het 45 jaar wachten met ontmanteling, hoofdreden daarvoor is een economische: directe ontmanteling zal 295 miljoen gulden kosten, 40 jaar wachten, kost ‘maar’ 165 miljoen (1995-guldens). Maar volgens een berekening van Stichting Laka is directe ontmanteling zelfs 48 miljoen gulden goedkoper, alhoewel er op korte termijn wel een groter bedrag nodig is vergeleken met de 40-jaar-optie. Dat komt door de groei van het gereserveerde bedrag door rentetoename. In veel landen is het niet toegestaan rekening te houden met kapitaalstijging door rente, en moet het hele bedrag voor de ontmanteling beschikbaar zijn op het moment van sluiting. Laka waarschuwt dan ook al dat de SEP nu al een tekort heeft (voor de 40-jaar-optie) van ongeveer 60 miljoen gulden.
Superphenix definitief stilgelegd
Nadat in 1988 al een discussie is gevoerd of de reactor niet beter voorgoed stilgelegd zou kunnen worden, maar toch in april 1989 (na twee jaar stil gelegen te hebben) weer opgestart is, wordt nu definitief besloten de Superphenix in het Zuid-Franse Malville te ontmantelen. In juni ‘92, als de reactor al weer sinds juli 1990 stil ligt, wordt een vertrouwelijk rapport bekend van het Directoraat van de Veiligheid van Nucleaire Installaties, waarin staat dat ze het onmogelijk acht de reactor “conform de strikte veiligheidsregels“ weer in bedrijf te nemen. De reactor die in 1985 in bedrijf ging heeft dan precies 174 dagen op vol vermogen gedraaid. In september ’94 wordt Superphenix als onderzoeksreactor en als plutonium-verbrander in plaats van –kweker, weer opgestart. Op 19 juni 1998 beslist het nieuwe Franse kabinet tot definitieve stillegging in plaats van zoals gepland in 2020. Begin 1998 wordt dat beleidsvoornemen bevestigd. De reactor heeft dan in totaal het equivalent van 278 dagen op vol vermogen gedraaid in die 12 jaar! De kosten van ontmanteling worden in 2004 op 880 miljoen euro geraamd. Daar komt dan nog 580 miljoen euro bij voor “post-operational costs.“
In totaal is er ruim 486 kilo Nederlands plutonium (43,2 kg van GKN en 443,1 kg van PZEM –dus veel meer dan de in december 1984 genoemde 240 kg) naar toe gegaan.
Nederland (in de vorm van de SEP) heeft DM 28,9 miljoen (ruim 30 miljoen gulden) voor investeringskosten betaald, en tussen 1986 en 1990 per jaar FF 54,5 miljoen (18 miljoen gulden) voor exploitatie en rentelasten (1,7%). In de periode 1990-1997 zal ongeveer een zelfde bedrag per jaar uitgegeven zijn, maar ontbreken cijfers.
Looptijd vergunning KCB gewijzigd tot 31-12-2003
De regering wijzigt de vergunning van de kerncentrale Borssele. Er wordt een sluitingsdatum in de vergunning vastgelegd: uiterlijk 31 december 2003 moet de centrale dicht. Op 19 januari 1999 gaan de Stichting Borssele 2004+, het KIVI (Koninklijk Instituut Voor Ingenieurs) en enkele werknemers van de kerncentrale in beroep tegen de vergunningswijziging.
Sluiting Borssele per 2003 onzeker na besluit Raad van State
Een maand nadat het kabinet heeft laten weten dat het niet zal zorgen voor vervangend werk voor banenverlies door de sluiting van Borssele, omdat Zeeland sterk genoeg is dat zelf op te vangen, vernietigt de Raad van State de wijziging van de vergunning (sluiting op 31-12-2003) van de kerncentrale op procedurele gronden. De Afdeling bestuursrechtspraak stelt dat de intrekking van de vergunning per 31-12-03 door de regering onvoldoende gemotiveerd is. Er gloort hoop voor de voorstanders van kernenergie. De EPZ had zelf geen bezwaar aangetekend, men voelde zich gebonden aan het akkoord met het kabinet, maar inmiddels is er sprake van “voortschrijdend inzicht“ en men voelt er niets voor de centrale te sluiten. De nieuwe elektriciteitswet van 1998 geeft de stroombedrijven beduidend meer macht dan vroeger en heeft de politiek veel zeggenschap ontnomen. Er gelden nu de regels van de Europese markt.
Ministers reageren luchtig: het gaat om een formele afwijzing waar wel een mouw aan te passen zal zijn. Juristen van VROM zijn onmiddellijk aan het werk getogen om, overeenkomstig het kabinetsbeleid, de centrale alsnog buiten bedrijf te kunnen stellen, laten ze weten. De politiek laat in een reactie weten aan sluiting vast te houden, er is nog steeds een kamermeerderheid: PvdA, D66, GroenLinks, RPF en SP. De VVD komt met de verwachting dat de Nederlandse Staat misschien wel een schadeclaim (“die in de miljarden loopt”) te wachten staat als er nu nog tot sluiting per 31-12-03 wordt besloten. EPZ wil al met het Rijk overleggen wat er moet gebeuren met het afval als de centrale langer openblijft, omdat het opwerkingscontract eind 2003 afloopt. Stoppen met opwerken kan een optie zijn, maar wie betaald dan de opslagbunker?
Kabinet: KCB gewoon dicht eind 2003
Het kabinet houdt eensgezind vast aan de in 1994 met EPZ gemaakte afspraak dat Borssele uiterlijk op 31 december 2003 moet worden gesloten. EPZ zal er op worden gewezen dat het Rijk en de elektriciteitssector een afspraak hebben gemaakt: de kerncentrale mag moderniseren, gaat dicht op 31-12-2003 en het Rijk betaald f 70 miljoen. “Die afspraak staat nog steeds.” EPZ kan een uitnodiging verwachten voor een gesprek. EPZ laat eind mei weten “er niet over te peinzen“ om de centrale vervroegd dicht te doen. “Daar hebben we geen enkel belang bij,” waarop het kabinet laat weten desnoods met een wet de sluiting af te dwingen.
Kabinet houdt vast aan afbouw kernenergie
In het Vierde Nationaal Milieubeleidsplan (officieel: 'Een wereld en een wil: werken aan duurzaamheid'),van het kabinet wordt onverkort aan de afbouw van kernenergie vastgehouden. Wel heeft de regering uit laten rekenen dat kernenergie een bijdrage aan CO2 reductie kan leveren, maar wijst op het kernafval en de veiligheid. “Zolang die problemen niet zijn opgelost, kan kernenergie geen bijdrage leveren aan een duurzame energiehuishouding.” Het kabinet houdt ook vast aan de sluiting van Borssele in 2003.
Rechtszaak Staat/EPZ begint
Voor de rechtbank in Den Bosch is de zitting van de civiele procedure die de Staat heeft aangespannen tegen de EPZ om de kerncentrale in Borssele te sluiten voor 2004. Terwijl buiten op het plein zowel voor- als tegenstanders van kernenergie demonstreren, hoort binnen de rechter de argumenten aan die al volop in de media zijn uitgespeeld. De EPZ zegt dat er nooit een dergelijke afspraak is geweest, Als er al een afspraak was, was die tussen de Staat en de SEP, maar de SEP was niet bevoegd om EPZ te vertegenwoordigen bij een dergelijke beslissing. Ook de liberalisering maakt dat een dergelijke overeenkomst niet langer geldig zou zijn. Maar dat gaat niet op volgens de landsadvocaat want die liberalisering was al ingezet in 1994 en de bedrijven hadden dat kunnen zien aankomen: er is een afspraak gemaakt en alle partijen stemden daar mee in.
Pleitnota van de landsadvocaat
Pleitnota van de EPZ
Tussenvonnis rechtzaak Staat/EPZ
De rechtbank doet een soort tussenvonnis; ze oordeelt dat er nu nog geen hard bewijs is van een afspraak tussen de Staat en de SEP over de sluiting van Borssele, maar 'stelt de staat in de gelegenheid met meer bewijzen te komen dat er daadwerkelijk afspraken lagen over sluiting voor 31 december 2003'.
Een andere uitspraak van de rechtbank is dat, mocht bewezen kunnen worden dat er wel degelijk afspraken zijn gemaakt de andere argumenten van de huidige eigenaar van de centrale - als zouden eventuele afspraken niet meer gelden onder Europese wetgeving en een geliberaliseerde markt en als zou de SEP de EPZ niet hebben mogen vertegenwoordigen - ongeldig zijn. Voormalig minister Wijers cs. moet nu dus aantonen dat er wel degelijk afgesproken is de centrale uiterlijk 31-12-2003 te sluiten. Maar, verzucht Feenstra (PvdA): “zover had het nooit hoeven te komen, als Wijers met de elektriciteitssector een eenduidige overeenkomst had gesloten.”
Tussenvonnis Rechtbank Den Bosch
Wel degelijk afspraken over sluiting KCB
Na een tweetal nieuwe hoorzittingen (op 8 maart en 4 april jl.) in de zaak van de Nederlands staat tegen EPZ lijkt het duidelijk dat er wel degelijk een afspraak is over de sluiting van Borssele per 31-12-2003. Nadat in de eerste hoorzitting duidelijk is geworden dat er volgens de toenmalig minister van EZ (Wijers) een duidelijke afspraak ligt wordt dit bevestigd door de toenmalig directeur van de SEP dhr. Ketting. Volgens hem is er een afspraak gemaakt waar niet vanaf geweken kon worden. “Een man een man, een woord een woord.” Hij herinnert zich zelfs nog dat hij van de eigenaar van de centrale een kist goede wijn had gekregen vanwege het behaalde resultaat (sluiting per 01-01-2004 en 70 miljoen gulden compensatie).
Nadat de getuigen opgeroepen door de staat gehoord zijn, krijgt de EPZ ook nog de kans om getuigen te horen. Er zijn twee getuigen opgeroepen: de beide directeuren van de EPZ. Als eerste is Droog aan de beurt. Alhoewel hij niet betrokken was bij de gesprekken tussen de SEP en EZ in die tijd, meent hij toch dat er van een bindende afspraak geen sprake is. Volgens hem kan EPZ er altijd van af. Na zijn getuigenverhoor besluit EPZ dat de andere directeur (Van Meegen) niet meer gehoord hoeft te worden. Dit, terwijl hij juist wel bij de gesprekken met de SEP betrokken was. Aan het eind van de zitting vraagt de rechter aan EPZ om hem van documenten te voorzien waaruit duidelijk wordt hoeveel tijd EPZ nodig heeft om de centrale te sluiten. Dit om te voorkomen dat “er een uitspraak wordt gedaan die niet uitvoerbaar is.” De rechter vraagt hier uitdrukkelijk naar omdat de Nederlands staat in haar eis een dwangsom heeft opgenomen. De rechtbank hoopt voor de zomer uitspraak te doen.
Pronk dient noodwet voor sluiting Borssele niet in.
Gezien de “veranderde politieke situatie“ en met “pijn in het hart“ zal demissionair minister van Milieu Pronk de door hem voorbereidde noodwet over Borssele niet indienen. Die noodwet had zorg moeten dragen voor de sluiting van de kerncentrale in Borssele op de beoogde datum: 31-12-2003. In het conceptregeerakkoord van LPF, CDA en VVD staat dat het nieuwe kabinet hierover met de eigenaar afspraken moet maken. Die drie partijen zijn verklaarde voorstanders van het langer openblijven van de centrale. De Kamermeerderheid voor sluiting van Borssele (80 zetels) is na de verkiezingen van 15 mei omgeslagen in een grote meerderheid tegen sluiting: 95 zetels.