- Kerncentrales:
- Bestaande (of gesloten) kernenergiecentrales
- Borssele:
- (discussie over en realisering van) kernenergiecentrale op deze specifieke locatie
- Geheimhouding:
- bewust achterhouden van gegevens, of maatregelen tegen 'klokkenluiders’, ook ontslag en spreekverbod
Informatie alleen voor insiders en deskundigen?
De PZEM krijgt een vergunning voor “de exploitatie van een inrichting waarin kernenergie kan worden vrijgemaakt.“ De Vereniging Milieu Hygiëne Zeeland gaat in beroep tegen het verlenen van de vergunning, maar is niet de enige: er worden 4000 bezwaarschriften ingediend. Een deel van de herziene versie van het veiligheidsrapport, dat vanaf november ter inzage komt te liggen op het Gemeentehuis, is in het Duits. “Iedere geïnteresseerde spreekt Duits“ krijgt men verbaasd te horen als daar over geklaagd wordt. Dat de vergunningsaanvragers en -gevers het graag een discussie van ‘insiders’ en ‘deskundigen’ wil laten zijn, blijkt o.a. in 1973, als ook sommige stukken bij de vergunningsaanvraag van de KSTR in het Engels zijn. Een vertaling is niet nodig want “de minister is namelijk van mening dat het bewuste rapport alleen leesbaar is voor mensen die ook in staat zijn de Engelse tekst te vertalen.“
Geheimhouding opwerkingscontracten
Er is regelmatig veel discussie in de Tweede Kamer over opwerkingscontracten van Dodewaard en Borssele. Behalve dat de contracten geheim zijn vallen de contracten ook slecht omdat dat vooruitlopen is op de BMD die immers over de toekomst van kernenergie zal gaan. Op 30 januari 1980, na maanden discussie, stelt Van Aardenne (min EZ) dat “gezien het feit dat bij dit alles het functioneren van de kernenergiecentrale te Borssele en Dodewaard in het geding is (…) dat goedkeuring van het wetsontwerp zo spoedig mogelijk zal moeten plaatsvinden.“ De Kamer blijft in eerste instantie bij haar standpunt dat de contracten waar ze over moeten besluiten dan ook openbaar moeten zijn, maar de Regering geeft niet toe. Op 24 september 1980 beslist Van Aardenne nogmaals dat hij niet tegemoet komt aan de Kamer en de contracten openbaar maakt. Ondertussen is er een contract uitgelekt tussen Zweden en Cogema. Hoewel de minister altijd heeft gezegd dat het standaard contracten zijn, zegt hij nu dat een aantal van de bepalingen (o.a. een boeteclausule bij –niet tijdig- terugnemen van afval) niet in de Nederlandse contracten staat. Ook is de hoeveelheid afval die volgens het Zweedse contract teruggestuurd wordt veel groter dan altijd beweerd door Van Aardenne.
Geen inzage financiële onderbouwing sluiting KCB
Het kabinet weigert de Kamer vertrouwelijk inzage te geven in de onderzoeksrapporten over de financiële gevolgen van de sluiting van Borssele. Van Geel heeft gezegd dat een schadeclaim van EPZ wel op kan lopen tot 1 miljard euro en oppert daarom de centrale langer open te houden. Hij weigert nu te laten zien waar dat bedrag op gebaseerd is.
Van Geel: rapporten Borssele schadeclaim blijven geheim
De regering blijft weigeren de Kamer inzage te geven in rapporten over de gevolgen van sluiting van Borssele. De regering legt daarmee een kamerbrede motie tot inzage naast zich neer. De rapporten zouden de onderbouwing zijn voor Van Geel’s verklaring dat sluiting van Borssele per 2013 een schadeclaim zou opleveren van "enkele honderden miljoenen tot een miljard". De Kamer heeft al vijf keer om (desnoods vertrouwelijke) inzage gevraagd. Kort voor het zomerreces werd uiteindelijk door de hele kamer de motie aangenomen die de regering nu naast zich neer legt. Volgens Van Geel kent men de essentie van de rapporten en details zouden de positie van de Staat kunnen schaden.
"Opwerking in La Hague illegaal"
Uit de contracten tussen AREVA (vroegere Cogema) en EPZ over de opwerking van afval uit Borssele blijkt volgens Greenpeace dat de opslag in Frankrijk veel te lang duurt en daardoor illegaal is. De contracten werden aan Greenpeace overhandigd nadat een Franse rechter dat beslist had. Greenpeace heeft jarenlang juridische strijd gevoerd voor het recht deze contracten in te zien. Eerder heeft het Franse Hof van Cassatie geoordeeld dat afval uit de Australische (proef-)reactor Lucas Heights te lang en dus illegaal op het terrein in La Hague opgeslagen ligt. EPZ zegt te verwachten dat de uitspraak “geen directe gevolgen voor de bedrijfsvoering“ heeft en dat het ook “de schuld van Greenpeace“ is dat het daar zo lang ligt opgeslagen. Ook zegt EPZ dat er geen plutonium terug zal komen naar Nederland; het zal verkocht worden voor MOX-productie. Al zijn daar twijfels over: de markt voor MOX-brandstof is niet erg groot en de hoeveelheid plutonium wel. Dat het huidige opwerkingscontract loopt tot 2015, betekent volgens de PvdA ook, dat het met de hoogte van de schadeclaim wel mee zal vallen, mocht de centrale in 2013 dicht gaan. De onderbouwing voor de ‘schadeclaim’-claim is nog steeds geheim.
Te veel incidenten in Borssele
Het aantal incidenten in Borssele is in 2006 zo toegenomen dat de toezichthouder (de Kernfysische Dienst –KFD) aan de EPZ een brief heeft gestuurd waarin ze daarover haar zorg uit spreekt. EPZ zegt een verbeterproces in gang te hebben gezet, waarvan de resultaten op korte termijn zichtbaar zouden moeten zijn. Minister Cramer antwoord later op Kamervragen, dat het niet de bedoeling was dat de brief waarin de KFD aan de exploitanten vraagt zorg te dragen dat het aantal incidenten afneemt, openbaar zou worden. Ze schrijft ook dat het nog te vroeg is om te stellen dat Borssele niet (meer) aan het convenant over openhouden van de centrale voldoet, omdat daar immers in staat dat de kerncentrale tot de veiligste van de wereld moet behoren.
Scheurtjesonderzoek reactorvat kerncentrale Borssele: Plan van Aanpak
In de zomer van 2012 worden in de reactorvaten van de Belgische kerncentrales Doel-3 en Tihange-2, min of meer toevallig, duizenden haarscheurtjes ('hydrogen flakes') ontdekt. Hierop worden de reactoren uit bedrijf genomen. De reactorvaten zijn, net als die van de kerncentrale in Borssele, gemaakt door het al lang failliete Rotterdamse bedrijf RDM. EPZ ontkent vanaf het begin dat er ook haarscheurtjes in het vat van de KCB zitten, maar wordt toch gedwongen een onderzoek in te stellen. De verantwoordelijke minister (Kamp, EZ) laat vervolgens heel snel weten dat er niets aan de hand is. Als daarna blijkt dat maar 44% van het reactorvat onderzocht is, komt de provincie Zeeland met een motie waarin 100% controle geëist wordt, maar dat legt minister Kamp eind juni 2013 naast zich neer.
Dat Plan van aanpak wordt vervolgens via een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) na veel gedoe (o.a. een cyber-actie van stichting Laka) eindelijk vlak voor Kerst 2013 ontvangen, maar levert meer vragen dan antwoorden op. Er blijken maar liefst twee versies te zijn van het plan. De eerste versie (januari 2013) is naar aanleiding van vragen en opmerkingen van het ministerie aangepast. Maar vreemd genoeg is het tweede en definitieve plan van aanpak (februari 2013) juist minder precies en concreet over wat en hoe onderzocht wordt. Uiteindelijk staan er maar twee zinnen in het plan die de feitelijke controle van het reactorvat op scheurtjes beschrijven. Verder blijkt dat EPZ haar advocaat in april al heeft gevraagd om te voorkomen dat het ministerie het plan vrij zou geven.
Een vervolg-WOB in januari 2014 over hoe dat tweede plan van aanpak tot stand komt levert aanvankelijk niet veel op. Uit de in maart 2014 ontvangen stukken kan het volgende gereconstrueerd worden: Na verwerking van “een mondeling verzoek” van de toezichthouder Kernfysische Dienst (d.w.z. niet in de stukken) en “inmiddels gemaakte nadere afspraken” (niet in de stukken) stuurt EPZ op 19 februari 2013 een tweede versie van het plan van aanpak naar de KFD.
De kerncentrale ligt overigens, eind 2013, drie maanden stil door defecte generatorkoelers, waar koelribben zijn afgebroken. Pas op 2 december wordt KCB weer opgestart. De kosten van het stilliggen worden geschat op 34 miljoen.