- Ongelukken:
- storingen en ongelukken in installaties of tijdens transport (niet volledig). Vanaf 1980 wordt er een jaarlijks een overzicht gepubliceerd, maar alleen van Dodewaard en Borssele en vanaf 1996 van alle nucleaire installaties. Voor 1980 zelf een overzicht gemaakt
Tentoonstelling ‘Het Atoom’
Opening van de tentoonstelling Het Atoom op Schiphol. Er is een grote hal speciaal voor de tentoonstelling gebouwd, de gemeente Amsterdam stelde 6,5 miljoen gulden beschikbaar. Onderdeel is onder meer een maquette van de in Petten te bouwen HFR en ook een werkende reactor. Althans zo lijkt het voor de bezoekers. De reactor (620 gram 20% verrijkt uranium splijtstof) was door Prins Bernhard bij de opening in bedrijf gesteld, maar de onder verantwoordelijkheid van het RCN werkende bedieningsploeg constateert dat het echt op vermogen brengen veel te lang zou duren en feitelijk dooft bij de opening alleen het licht onder in het bassin, waardoor de Tsjerenkov-straling (de blauwe gloed) zichtbaar wordt. Ook worden luchtbelletjes in het water opgemerkt en als ’s nachts het publiek thuis onder de indruk droomt van de nucleaire toekomst, wordt onderzoek gedaan en blijkt dat het gas dat uit splijtstofelementen ontsnapt splijtingsproducten bevat. Blijkbaar is de techniek van de Amerikanen die de splijtstof leverden nog niet zo ver ontwikkeld. De tentoonstelling, die tot 15 september duurt, trekt in totaal 750.000 bezoekers (“toegang f 0,50 - inclusief toegang tot de luchthaven”. De reactor zal, zo is althans de bedoeling, na de tentoonstelling in Delft weer worden opgebouwd als de Hoger Onderwijs-reactor (HOR).
Al in januari 1955 had ‘Het Atoom – hoop voor de toekomst’, een rijdende Amerikaanse tentoonstelling, ook diverse plaatsen in Nederland aangedaan.
Eerste stralingsangst rond installatie
Het weekblad Vrij Nederland publiceert een artikel (met een vervolg een week later) over kikkers met afwijkingen in de sloot rond het IKO-komplex in Amsterdam-Watergraafsmeer waarop het instituut loost: “Wanstaltige kikkers in Amsterdamse sloot. Eerste slachtoffers van radioactiviteit in Nederland?” Dit artikel met foto’s van misvormde kikkers levert de eerste onrust op rond een nucleaire faciliteit in Nederland. “Als we maar een riolering hadden…“, verzucht men op het IKO. Ook de minister noemt het lozen van radioactief afval op een sloot “niet bevredigend“.
Putten in de ban van radiumnaald
In Putten op de Veluwe wordt een huis ontruimd, met prikkeldraad afgesloten en twee agenten houden de wacht. De bewoners worden overgebracht naar het wijkgebouw, gewassen en van nieuwe kleren voorzien. Een ziekenhuis in Utrecht mistte de dag ervoor een kop van een radiumnaald en komt na onderzoek tot de conclusie dat de kop tijdens een neus-onderzoek moet zijn afgebroken en achtergebleven in de neus van een 5-jarig meisje uit Putten. Het huis en de tuin blijken radioactief besmet. Oorzaak: het kind was ziek geworden, had overgegeven, het braaksel werd opgevangen in een krant, verbrand in de kachel en de as vervolgens uitgestrooid in de tuin. Het huis krijgt een nieuwe schoorsteen, nieuw plafond, nieuw behang, nieuwe meubelen en wordt opnieuw geverfd op kosten van de gemeente en op 26 februari weer vrij gegeven voor bewoning. De tuin wordt afgegraven en de grond, samen met de kachel, wordt maar de KEMA overgebracht, daar ingepakt in beton “die men inmiddels bij de Kema heeft weggehaald om ze ergens in zee te laten zakken“. Dat gebeurt op 27 februari door de Koninklijke Marine.
Ongeluk HFR Petten
Een “ongeval” (zoals het vermeld werd) in de HFR. De reactor wordt gestart terwijl splijtstof-experiment Ellas-2 in ingereden positie klaar staat zonder het benodigde koelwater. Bij 15 MW smelt de capsule. Het is een menselijke fout: het blijkt dat “een slede waarop de capsule zich bevond in de richting van de reactorkern is verplaatst, terwijl deze van de reactorkern verwijderd had moeten worden”. De reactor wordt gestopt en de reactorhal geëvacueerd i.v.m. het vrijkomen van splijtingsproducten. Gevolg: jodiumactiviteit in het (koel)water en er wordt actief edelgas geloosd door de schoorsteen en de meters tikken flink. Na een paar dagen kan het element weggehaald worden.
Proefopstelling ontploft
Een paar weken nadat een beginselverklaring voor internationale samenwerking op het gebied van uraniumverrijking door centrifuges is getekend, imploderen in de proefopstelling in Duivendrecht alle 70 centrifuges in een keer door een gas-inbreuk. Dit ongeluk wordt in elk geval een jaar lang, het jaar waarin onderhandeld wordt over samenwerking met West-Duitsland en Engeland, door Nederland voor de onderhandelingspartners geheim gehouden.
Wat er precies gebeurt, is onduidelijk, er is ook maar een enkele bron (een interne FOM geschiedschrijving door Prof. Kistemaker), maar te herleiden is het volgende: bij het ‘supersoon’ (sneller dan het geluid) draaien van de centrifuges ontstaan schokken en knallen. Die schokken moeten worden gedempt door flexibele metalen, maar dat gebeurt vrijwel zeker niet (voldoende). In de centrifuges zijn enkele kilo’s (lichtradioactief) uraniumhexafluoride aanwezig, maar de gevolgen zijn onbekend. Het is logisch dat het giftige en prikkelende waterstoffluoride is ontstaan (vergelijkbaar met chloor), maar een risico-inschatting is niet te maken met de weinige gegevens. De geheimhouding is interessant, maar onduidelijk op welk niveau genomen: ook in Nederland zelf stond het dure project zwaar onder druk.
Isotopen betrokken bij brand in trein
De passagierstrein uit Amsterdam vliegt in de buurt van Leeuwarden in brand. In de goederenwagon zit een zending radioactieve isotopen van het RCN voor een laboratorium, zonder dat het treinpersoneel daarvan op de hoogte gesteld is. Bij het blussen zijn 15 brandweerlieden betrokken die licht radioactief besmet zijn, omdat ze zonder het te weten, niet op de juiste afstand van de wagon zijn gebleven. Later worden ook nog passagiers die in de trein zaten opgeroepen zich te melden.
Dodewaard officieel geopend
Nadat de kerncentrale in Dodewaard op 24 juni 1968 voor het eerst kritisch is geworden is nu de officiële ingebruikstelling. Dit is ook meteen het eerste incident van de centrale. Met het terugtrekken van de regelstaven uit de kern veroorzaakt koningin Juliana een te snelle toename van de kernsplijting. Het hoofd van de centrale grijpt in en de reactor wordt onmiddellijk stilgelegd.
De 50 MW General Electric centrale is voor een groot deel gebouwd met Nederlandse technologie: Philips bouwde (helemaal betaald door de overheid) de splijtstofelementen (de splijtstofstaven komen van NUKEM); de regelstaven zijn geleverd door Hollandse Signaalapparaten; het reactorvat door RDM (waar ze een flinke staatssubsidie voor krijgen) en de turbine-installatie door Stork. De kosten zijn nogal gestegen; waren ze in 1962 geschat op f 95 miljoen, in 1964 was dat al gestegen tot bijna 110 mln.; in 1967 tot 135 mln. en in 1968 zelfs tot 145 miljoen gulden. De GKN zelf schat in een brochure bij de officiële opening (maart 1969) de totale kosten op f 140 miljoen.
Overzicht storingen in kerncentrales 1969
Overzicht van de storingen die bekend zijn geworden in de Nederlandse kerncentrales in het afgelopen jaar: in Dodewaard waren er dat in het openingsjaar twee. Vanaf 1980 zal er, op verzoek van het parlement, een jaarlijks overzicht komen gemaakt door de Kernfysische Dienst. We staan niet in voor de volledigheid van de door ons uit openbare bronnen samengestelde overzichten tot 1980.
Overzicht storingen in kerncentrales 1970
Overzicht van de storingen die bekend zijn geworden in de Nederlandse kerncentrales in het afgelopen jaar: in Dodewaard waren er dat twee. Vanaf 1980 zal er, op verzoek van het parlement, een jaarlijks overzicht komen gemaakt door de Kernfysische Dienst. We staan niet in voor de volledigheid van de door ons uit openbare bronnen samengestelde overzichten tot 1980.
Overzicht storingen in kerncentrales 1971
Overzicht van de storingen die bekend zijn geworden in de Nederlandse kerncentrales in het afgelopen jaar: in Dodewaard waren er dat drie. Vanaf 1980 zal er, op verzoek van het parlement, een jaarlijks overzicht komen gemaakt door de Kernfysische Dienst. We staan niet in voor de volledigheid van de door ons uit openbare bronnen samengestelde overzichten tot 1980.