- Nieuwe kerncentrales:
- algemene discussie over het bouwen van een of meerdere kerncentrales, tot het moment dat er een duidelijke locatie genoemd is of een lokatie-gebonden procedure begint
Wet tot financiering en bouw kernreactor
De wet tot ‘financiering van de bouw en inrichting van een kernreactor in Nederland’ treedt in werking, nadat het door de Eerste Kamer is goedgekeurd (met alleen de CPN tegen). De ministers OK&W, EZ en Financiën dienden het wetsontwerp (voor een reactor en geen ‘reactorcentrum’) op 4 maart in.
De staat zal 50% financieren. Bij de behandeling in de Tweede Kamer op 14 juli stemt ook alleen de CPN tegen. Bij dat debat belooft de minister van OK&W na druk uit de Kamer dat er toch een aparte zelfstandige organisatie wordt opgezet voor bouw en bedrijf van de kernreactor, alhoewel een paar maanden daarvoor een door de ministers van OK&W, EZ en Financiën op 4 maart 1953 geïnstalleerde Adviescommissie voor Kernfysica (de commissie Kluyver) geadviseerd heeft het bij FOM te laten. De Commissie moet adviseren over de rol van de FOM nu kernonderzoek steeds meer toegepaste wetenschap wordt en dat buiten de taak van FOM (fundamenteel onderzoek) zal gaan vallen. Het belangrijkste advies is dat er geen aparte stichting moet komen waarin het reactorproject zou moeten worden ondergebracht; dat moet bij FOM blijven. Op 31 mei gaat de ministerraad akkoord met dit voorstel. Het blijkt een Pyrrus-overwinning van FOM te zijn.
Vooral de PvdA wil dat de regering “het heft in handen houdt“. De Kamer weet op dat moment nog niet precies welk ontwerp er bedoeld wordt: Er wordt namelijk onderzoek gedaan naar 3 ontwerpen, allen gebaseerd op natuurlijk uranium en zwaarwater. Totale kosten van het reactorcentrum worden op f 28 miljoen geschat. Voor 1954 wordt door de regering een bedrag uitgetrokken van maximaal f 8,5 miljoen en voor de 2 jaren daarna samen f 5,5 miljoen, mits de industrie een zelfde bedrag betaalt. De helft daarvan wordt echter betaald door de KEMA, dat wil zeggen, de elektriciteitsbedrijven, dat wil zeggen, de ‘consument’. Een groot aantal bedrijven betalen samen dus een kwart.
‘In 1962 eerste kerncentrale in Geertruidenberg in bedrijf’
De KEMA commissie Roodenburg (om de types reactoren te onderzoeken die voor elektriciteitsproductie in Nederland in aanmerking komen), stelt als reactie op de Kernenergienota van Zijlstra dat in 1962 bij Geertruidenberg de eerste reactor (100MW) stroom moet gaan leveren en daarna in 1964 bij Harderwijk een 200 MW reactor in bedrijf moet komen. De kosten van de centrale die door de PNEM gebouwd zal gaan worden, zijn ongeveer f 180 miljoen. De hogere prijs per kilowatt, moet, zo vindt de industrie, natuurlijk niet alleen door de afnemers in Brabant opgebracht worden. De PLEM en Buggenem worden niet meer genoemd.
KEMA wil Nederlandse kernreactor
De Raad van Commissarissen van de Samenwerkende Elektriciteits Producenten (SEP) besluiten een Commissie Kernenergiecentrale op te richten (weer onder leiding van Roodenburg) die moet onderzoeken of er toch een mogelijkheid bestaat een kerncentrale economisch verantwoord te bouwen. Maar door verdere daling van de kosten van fossiele brandstof lijkt dat verder weg dan ooit. De KEMA komt met het idee om een kerncentrale helemaal door Nederland en in Nederland te bouwen waardoor kosten (de loonkosten zijn in Nederland 1/3 van de loonkosten in de VS) kunnen zakken. In oktober besluit de SEP de geplande reactor in Geertruidenberg te cancelen wegens “onrendabele top van de kapitaals-investering in een kernenergie-centrale“, al wil Euratom nog wel proberen er geld voor te regelen onder het mom van wetenschappelijk onderzoek.
Voorontwerp Nederlandse centrale
Een eerste rapport verschijnt van de SEP Commissie Kernenergiecentrale onder leiding van Roodenburg met het advies tot het volgen van een tweesporenbeleid: de KEMA blijft de suspensie-reactor ‘krachtig voortzetten’ en verder zou gekozen moeten worden de bouw (met Amerikaanse hulp) van een geheel in Nederland vervaardigde centrale van een nog nader te bepalen type – BWR of PWR – en vermogen. De Commissie krijgt op de SEP vergadering van 24 mei fl 600.000,- voor fase 1: het maken van een voorontwerp. Fase 2 is dan een definitief plan: bestek, tekeningen en begroting. Fase 3 is dan tenslotte de bouw.
Eerste plannen voor tweede kerncentrale
In Utrecht is een officieus gesprek tussen de elektriciteitsmaatschappijen, RCN, Philips en Neratoom over het Nationaal plan voor de Kernenergie wat EZ in 1965 heeft gevraagd. Tijdens de bijeenkomst meldt de GKN dat het binnenkort offertes aan wil gaan vragen voor de bouw van een 200-300MW grote kerncentrale die economisch elektriciteit moet gaan produceren. Dit zal resulteren in de kerncentrale in Borssele. De IRK adviseert eind van het jaar en is van mening dat de “Nederlandse industrie onder redelijke garanties voor prijzen en opleveringstermijnen deze bouw uitvoert“.
Offertes voor tweede kerncentrale
De GKN heeft offertes aangevraagd voor de bouw van een tweede kerncentrale, ongeveer 400MW, te bouwen in Dodewaard of in het Sloegebied (bij Vlissingen). Er zijn 7 aanbiedingen, waarbij een aantal van joint ventures met Nederlandse bedrijven (onder andere Westinghouse/Neratoom).
Optie voor Borssele-II
Tegelijkertijd met de order voor de bouw van Borssele neemt de PZEM een optie voor een tweede kerncentrale van Siemens. Siemens (dat fuseert met AEG tot KraftWerk Union –KWU) is blij, zo blijkt later, dat de optie niet werd geconcretiseerd omdat die zeker verliesgevend zou zijn geweest.
Voorkeur voor Nederlandse bedrijven bij bouw volgende centrale
De minister van Economische Zaken (Nelissen) aanvaardt een nota van de Industriële Raad voor de Kernenergie. Het gaat over de wijze van bestellen van de derde kernenergiecentrale en wordt geschreven uit onvrede over de aanbesteding van de kerncentrale in Borssele. Voorgesteld wordt om bij het vragen van offertes en indien bevredigend ook bij het bestellen ervan, zich te beperken tot één of meer groepen van de Nederlandse ondernemingen die een samenwerkingsovereenkomst zijn aangegaan met een voor de elektriciteitsbedrijven aanvaardbare buitenlandse know-how-gever.
Rotterdam voorbereidt op komst kerncentrale Maasvlakte
Werknemers van het Gemeentelijk Energie Bedrijf in Rotterdam ontvangen allemaal de brochure ‘Kernenergie en elektriciteit’ om ze “in een zo vroeg mogelijk stadium enigermate bekend te maken met hetgeen aan deze nieuwe energiebron is verbonden.“ Iedereen gaat ervan uit dat er op de Maasvlakte een kerncentrale gebouwd gaat worden; enige weken eerder is aan de Gasunie een vergunning geweigerd voor de bouw van een opslagplaats voor vloeibaar aardgas, omdat dat met een kerncentrale niet verenigbaar is. In 1972 staat zelfs geregeld in de krant dat er al een kerncentrale in aanbouw is.
Beslissing Borssele-II al genomen?
De Zeeuwse bevolking wordt opnieuw gesterkt in haar vermoeden dat de beslissing over een 2e kerncentrale in Borssele, althans voor wat betreft de PZEM, al genomen is. Op deze prinsjesdag organiseren Péchiney en GS Zeeland in Middelburg samen een persconferentie waarop de plannen voor uitbreiding van Péchiney gekoppeld wordt aan de wens een tweede kerncentrale te bouwen. Een week ervoor had Bakker van de SEP al via de PZC laten weten dat voor het einde van het jaar een beslissing zal moeten worden genomen over de bouw van een tweede kerncentrale. Péchiney maakt ook bekend dat het ontheffing gevraagd heeft van de Kalkar-heffing (maar, naar later blijkt, niet krijgt).