- Dodewaard:
- (discussie over en realisering van) kernenergiecentrale op deze specifieke locatie
- Kosten/budget:
- kostenoverzicht van- of budget voor kernenergie (-object)
Contracten voor Dodewaard getekend
De contracten worden getekend voor de bouw van kerncentrale Dodewaard tussen de SEP en General Electric (GE) en tussen SEP en Euratom. Euratom betaald f 18 miljoen, de staat zal f 11,5 miljoen betalen plus f 5 miljoen belasting ‘restitutie’, de aandeelhouders/elektriteitsproductiebedrijven betalen f 42 miljoen en er wordt f 30 miljoen geleend. Dat is totaal f 106,5 miljoen. De GKN zelf schat later in een brochure bij de officiële opening (1969) de totale kosten (inclusief secundaire kosten zoals opleidingen) op f 140 miljoen.
Dodewaard officieel geopend
Nadat de kerncentrale in Dodewaard op 24 juni 1968 voor het eerst kritisch is geworden is nu de officiële ingebruikstelling. Dit is ook meteen het eerste incident van de centrale. Met het terugtrekken van de regelstaven uit de kern veroorzaakt koningin Juliana een te snelle toename van de kernsplijting. Het hoofd van de centrale grijpt in en de reactor wordt onmiddellijk stilgelegd.
De 50 MW General Electric centrale is voor een groot deel gebouwd met Nederlandse technologie: Philips bouwde (helemaal betaald door de overheid) de splijtstofelementen (de splijtstofstaven komen van NUKEM); de regelstaven zijn geleverd door Hollandse Signaalapparaten; het reactorvat door RDM (waar ze een flinke staatssubsidie voor krijgen) en de turbine-installatie door Stork. De kosten zijn nogal gestegen; waren ze in 1962 geschat op f 95 miljoen, in 1964 was dat al gestegen tot bijna 110 mln.; in 1967 tot 135 mln. en in 1968 zelfs tot 145 miljoen gulden. De GKN zelf schat in een brochure bij de officiële opening (maart 1969) de totale kosten op f 140 miljoen.
Kosten voortijdige sluiting Dodewaard
De GKN zegt in een geheime notitie voor de aandeelhouders dat voortijdige sluiting van Dodewaard f 515 miljoen kost. Dat bedrag is zeer omstreden: er zitten ook ontmantelingskosten in, en geld voor de inkoop van vervangend vermogen, terwijl er een overcapaciteit is van 3.000 MW (60x Dodewaard) en de kosten van opwerking, die bespaard worden bij snelle sluiting, zijn veel te rooskleurig: f 150,- per kilo terwijl de kosten voor opwerking in Sellafield ongeveer f 2000,- per kilo zullen gaan kosten. De reden voor de notitie is dat aandeelhouders in de SEP morren, in veel Provinciale Staten (Groningen, Friesland, Noord-Holland) en gemeentes (Amsterdam, Utrecht), gaan al maandenlang stemmen op om als aandeelhouder in de Raad van Commissarissen te pleiten voor de sluiting van de centrale in Dodewaard, of dat de aandelen verkocht moeten worden. Als op 16 februari PS van Noord-Holland tegen sluiting stemt, is een meerderheid binnen de SEP voor sluiting onmogelijk geworden.
Discussie sluiting bestaande centrales
Als nu wordt besloten tot de sluiting van de centrales in Dodewaard en Borssele zal dat ongeveer 5 miljard gulden kosten. Dat zegt de Studiecommissie Bestaande Kerncentrales (beter bekend als de Commissie Beek) ingesteld door kabinet Van Agt II in 1981 om de gevolgen van sluiting te bestuderen. De Brauw zegt dat het geheim houden van de bronnen waarop de cijfers gebaseerd zijn, een versluierende rol speelt. Er komt meteen al veel kritiek op de cijfers en er onstaat een enorme publieke discussie over de kosten. In mei wordt door commissievoorzitter Beek toegegeven dat het uitbrengen van het rapport een politieke daad was en de onderzoeksopdracht “te beperkt.“ Er werd expliciet opdracht gegeven dat de kosten van kolencentrales als vervanging van de kerncentrales meegenomen moest worden. Door de universiteit van Groningen is er een rapport gemaakt waaruit blijkt dat de sluiting van de bestaande kerncentrales zelfs geld oplevert als de vervanging gebeurt door het gebruikmaken van de huidige overcapaciteit van de aardgas- en oliegestookte centrales.
Dodewaard dicht!
Om 10.45 uur wordt de knop omgedraaid: de “officiële afschakelingshandeling“, zoals de GKN het noemt. De kerncentrale van Dodewaard is definitief buiten bedrijf. “Door middel van het indrukken van de afschakelknop heeft de dienstdoende chef van de wacht de verbinding tussen de turbine-generator en het landelijk net verbroken. Hiermee is een einde gekomen aan de elektriciteitslevering, die precies 28 jaar geleden startte bij de inbedrijfsstelling van de centrale door koningin Juliana.“ In de komende jaren zal vooral de brandstof uit de kern en de opslagbassins verwijderd en naar de opwerkingsfabriek in Sellafield vervoerd worden. Verwacht wordt eind 2000 over te kunnen gaan tot de zgn. ‘safe enclosure’ die dan 40 jaar moet duren. Ontmanteling zal dan beginnen in 2040 en in 4 jaar afgerond worden. Er is wel meer kritiek op het 45 jaar wachten met ontmanteling, hoofdreden daarvoor is een economische: directe ontmanteling zal 295 miljoen gulden kosten, 40 jaar wachten, kost ‘maar’ 165 miljoen (1995-guldens). Maar volgens een berekening van Stichting Laka is directe ontmanteling zelfs 48 miljoen gulden goedkoper, alhoewel er op korte termijn wel een groter bedrag nodig is vergeleken met de 40-jaar-optie. Dat komt door de groei van het gereserveerde bedrag door rentetoename. In veel landen is het niet toegestaan rekening te houden met kapitaalstijging door rente, en moet het hele bedrag voor de ontmanteling beschikbaar zijn op het moment van sluiting. Laka waarschuwt dan ook al dat de SEP nu al een tekort heeft (voor de 40-jaar-optie) van ongeveer 60 miljoen gulden.
VROM: Te weinig geld voor ontmanteling Dodewaard
Er blijken al lang onderhandelingen gevoerd te worden over het overdragen van de kerncentrale in Dodewaard aan de Covra. Struikelblok is vooralsnog het bedrag dat GKN heeft gereserveerd voor de ontmanteling en de termijn van ontmanteling: 40 jaar. De Covra liet al in juli 2006 weten Dodewaard te willen kopen: "Wij zien de kerncentrale in Dodewaard als een blok afval", volgens de directeur. "Radioactief afval is ons werk. Het ligt dus voor de hand dat het complex bij ons terechtkomt." Het ministerie van VROM wil dat Covra Dodewaard overneemt en afbreekt voor het einde van de vergunning (2045). De eigenaar van de centrale schat de kosten van ontmanteling op 130 miljoen euro. Volgens de beoogde nieuwe eigenaar, de Covra, gaat ontmanteling echter minstens 230 miljoen kosten. Volgens het VPRO-programma Argos onderzoekt het ministerie de mogelijkheid om via juridische weg extra geld af te dwingen van de huidige eigenaar van de kerncentrale voor de ontmanteling.
De Argos uitzending van 7 september 2007: De stralende erfenis van Dodewaard [archief]