Plafond aan Nederlandse Kalkar-bijdrage
Door de almaar stijgende kosten van de bouw van Kalkar komt er een plafond op de Nederlandse deelname. Nederland (net als België) neemt voor 15% deel in de kosten, maar nu is daar ook een maximumbedrag aan gekoppeld: DM 480 miljoen (ruim 500 miljoen gulden), zijnde 15 % van 3,2 miljard, de geschatte kosten op 1-1-1981. Dat betekent opnieuw 150 miljoen meer, want de vorige beramingen waren een bijdrage van 333 miljoen.
Maar de schatting van de totale kosten van Kalkar zijn nu al opgelopen tot 4,7 miljard DMark en de oplevering van de reactor, oorspronkelijk voorzien in 1979, zal nu plaatsvinden eind 1985. Er is nogal wat oppositie om het bedrag te verhogen, maar de minister zegt dat eruit stappen fl 200 miljoen duurder zal zijn door schadevergoedingen.
Meerdaagse blokkade UCN
De UCN in Almelo is de locatie voor de tweede massale meerdaagse blokkade-actie tegen kernenergie na de blokkade in Dodewaard (oktober '80). Van tevoren wordt door de burgemeester duidelijk gemaakt dat een effectieve blokkade niet getolereerd zal worden. Minister van Binnenlandse Zaken, Wiegel, onderstreept dat en ook het ministerie van Economische Zaken laat weten, dat de exportbelangen onder geen beding in gevaar mogen komen. Meteen de eerste uren wordt de blokkade al door de ME gebroken om het personeel in bussen naar binnen te loodsen. Bij charges de volgende dagen, vallen vele gewonden. Bij de blokkades zijn ongeveer 800 mensen betrokken en de afsluitende demonstratie op zaterdag trekt ruim 6000 mensen.
Formateurs: sluiting centrales niet in formatie regelen
De kabinetsformateurs komen met het voorstel dat D66 leider Terlouw eerder heeft gelanceerd: de beslissing over het sluiten van de kerncentrales wordt niet in de formatie geregeld, maar zal door een nieuw kabinet worden onderzocht. Hiermee gaat Terlouw in tegen de beslissing van z’n partijcongres en vindt (evenals de formateurs) dat er los van de BMD een beslissing genomen kan worden.
Stuurgroep MDE geïnstalleerd; maar voor wie?
Op 16 januari 1981 werd (eindelijk) Jhr. mr. Maurits L.de Brauw bekend gemaakt als voorzitter van de Stuurgroep van de maatschappelijke discussie met een jaarsalaris van 205.000 gulden. De Brauw komt uit het bedrijfsleven en was 10 jaar eerder minister van Wetenschapsbeleid. Nu is het zoeken naar de andere leden.
De 29 juni wordt eindelijk de Stuurgroep Maatschappelijke Discussie Energiebeleid geïnstalleerd door de Minister van Economische Zaken Van Aardenne. De voorzitter De Brauw hoopt dat de deelnemers zullen bedenken dat de stuurgroep “zich dienstbaar opstelt om de meningsvorming onder alle lagen van de bevolking tot haar recht te laten komen en deze te laten doorklinken in haar advies aan regering en parlement.“ Maar het lijkt steeds meer dat niemand er op zit te wachten en niemand het serieus neemt. Zo heeft vice-premier Wiegel (VVD) op 30 april al laten weten niet te willen wachten op de uitslag van de Brede Maatschappelijke Discussie. Hij wil bij de kabinetsformatie beslissen over de bouw van nieuwe kerncentrales. En in januari zei premier Van Agt bijvoorbeeld: “Ik ben zelf al van de noodzaak van kernenergie overtuigd. Maar in Nederland is eerst een BMD nodig om dit het volk in te prenten..“ Zou de discussie eerst 13 miljoen kosten, in november 1981 zegt de stuurgroep financieel aan de grond te zitten en zonder 22 miljoen extra niet verder te kunnen.
Urenco: vergunning voor SP4
Urenco krijgt een vergunning voor het in bedrijf stellen van de 1000-tons verrijkingsfabriek (SP4). Ruim 1500 bezwaarschriften waren tegen de vergunningsaanvraag ingediend, voornamelijk tegen de algemene gevaren van kernenergie, het feit dat de bevolking zich in de BMD nog niet heeft uitgesproken over kernenergie en de aanwezigheid van voldoende alternatieve energiebronnen. Voor het eerst spreekt de gemeenteraad van Almelo zich op 11 juni kritisch uit over het UC-project. De beloofde werkgelegenheid is uitgebleven en men stuurt een brief naar het ministerie van EZ waarin ze haar teleurstelling uitspreekt.
Evaluatie HFR in kader energieonderzoek
Al in het wetenschapsbudget 1980 wordt een evaluatie aangekondigd van de HFR “zowel voor het onderzoek in Euratom verband als voor het Nederlandse minimumprogramma“ en die “moet nu tevens gezien worden in het licht van de herprogrammering van het Nederlandse energieonderzoek.“ Nederland wil eigenlijk wel een minder grote bijdrage leveren en even ontstond zelfs de idee dat de HFR wel eens gesloten kan gaan worden. Uit de evaluatie die de ministers van EZ en Wetenschapsbeleid nu publiceren, blijkt dat Nederland maar 33% van de reactorcapaciteit bezet (Duitsland 45 %) en f 17,5 miljoen betaald (aan wat dan het aanvullend Euratom-programma heet) voor energieonderzoek. Maar 79% van het Nederlandse HFR-onderzoek gaat naar kweekreactoronderzoek, 15% naar veiligheidsonderzoek kerncentrales en 6% materiaalonderzoek voor fusiereactoren “De vraag is gerechtvaardigd of een dergelijk aandeel van het energie-onderzoek binnen een budget van f 17,5 mln. bestemd voor ‘energieonderzoek’ niet een heroverweging van dat budget nodig maakt”, schrijven de ministers. Interessant is ook dat ze schrijven dat de productie van medische isotopen het “minst problematische is.“ Het aandeel hiervan in het Nederlandse HFR-gebruik (van 7%) “is meer een gevolg van de aanwezigheid van de reactor dan een reden voor zijn bestaan.“
Oprichting ILONA voor afvalbeleid
Na het niet doorgaan van proefboringen en het aannemen van een motie (27-2-80) die vraagt om verder onderzoek naar, ook bovengrondse, afvalopslag te doen, kiest de regering voor een gefaseerde, technisch-wetenschappelijke aanpak. Daarbij hoort het opzetten van commissies. In augustus ’81 laat Van Aardenne (Min. EZ) weten dat de Beleidscommissie Integraal Landelijk Onderzoek Nucleair Afval (ILONA) wordt opgericht, die bestaat uit vier optiegebieden (studie-commissies): OPLA (geologische OPslag te LAnd), NORA (Noordzee-zoutkoepels); DORA (Diepzee-opberging) en MINSK (mogelijkheid van interim opslag).
PGEM voor sluiting Dodewaard per juli 1983
De meerderheid van de Provinciale Gelderse Electriciteits Maatschappij (PGEM) vindt dat de kerncentrale in Dodewaard per 1 juli 1983 kan sluiten. Op die dag is de centrale helemaal afgeschreven en mede gezien het experimentele karakter van de centrale kan die gesloten worden. De PGEM is een van de 11 aandeelhouders. De GKN heeft (voor de aandeelhouders) een nieuwe berekening gemaakt wat sluiting zou kosten: f 660 miljoen. De Nijmeegse groep ‘Stop kernenergie nou met giroblauw’, heeft berekend dat sluiting 650 tot 883 miljoen gulden oplevert.
Nieuw antikernenergie-blad
‘Afval’ verschijnt; een nieuw blad dat zich richt op antikernenergie en anti-militaristische activisten. Het speelt een belangrijke rol rond de anti-kernwapen-akties van de ‘Basisgroepen tegen Kerngeweld en militarisme’ onder andere in Woensdrecht. De toon is vanaf het begin harder en militanter dan in andere anti-kernenergiebladen. In juni 1987 verschijnt van ‘Afval’ het laatste nummer.
Toch dumpingen en veel acties
Het ziet er lang naar uit dat de jaarlijkse dumping van radioactief afval niet zal plaatsvinden: ze lijkt zoveel vertraging op te lopen dat het niet meer mogelijk is omdat de weersomstandigheden na september geen dumpingen meer toelaten. Op 6 april wordt aan het ECN de vergunning verleent “om zich, door middel van storting in de Atlantische Oceaan, te ontdoen“ van laag- en middenactief afval. Drie milieuorganisaties en 21 individuen tekenen beroep aan en vragen om opschorting van de vergunning. Op 20 mei beslist de afdeling geschillen van bestuur van de Raad van State dat de vergunning is geschorst, op 29 juli is de behandeling en al op 7 augustus beslist de Kroon dat alle bezwaren zijn verworpen. Er kan dus toch gedumpt worden.
De nadruk komt bij de voorbereiding van de acties veel meer op blokkades te liggen. Op de demonstratie, deze keer niet in IJmuiden maar in Beverwijk en georganiseerd door de kleine linkse politieke partijen komen dan ook veel minder mensen: ruim 500 mensen komen er aan de vooravond van de transporten (27 augustus) op af.
De transporten van Petten naar IJmuiden (Velsen) zijn op 1 september, 12 keer 6 vrachtwagens, en worden begeleid door in totaal 1400 (!) ME-ers. Enkele honderden mensen blokkeren de auto's vlak buiten het terrein van het ECN en in de buurt van Alkmaar keer op keer. De ME treedt hardhandig op; er is een zichtbare verharding van politieoptreden in vergelijking tot de voorgaande jaren. In Velsen-Noord komt het tot felle schermutselingen: na een zeer gewelddadige ontruiming van een geweldloze zitblokkade, antwoorden de demonstranten met stenen en een molotovcocktail veroorzaakt brand aan een ME-bus. Hierna wordt de toegangsweg naar de haven opgebroken en een barricade opgeworpen. Bij een aantal vrachtwagens wordt suiker in de tank gedaan, dit leidt ook weer tot vertraging, omdat alle benzinedoppen met staaldraad moeten worden vastgezet. Spaanse vissersboten nemen de plaats in de van de met motorpech kampende Greenpeace boot ‘Sirius’ en voeren actie stegen het dumpschip ‘Louise Smits’ op en nabij de dumpplek.(700km noord-west van Spanje).