- Politieke partijen:
- verkiezingsprogramma’s, stellingnames en stemgedrag (van specifieke partijen)
Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Balkenende II
Bij deze vervroegde verkiezingen, nodig omdat in oktober het kabinet-Balkenende I al is gevallen, blijft het CDA de grootste partij. De PvdA wint flink en herstelt zich zo van het grote verlies in 2002. Grote verliezer is de LPF. De VVD herstelt zich redelijk. De ChristenUnie verliest vrij onverwacht en Leefbaar Nederland verdwijnt uit de Kamer. In mei treedt het kabinet-Balkenende II aan, waarbij de LPF ingeruild wordt voor D66 (die voor het eerst mee doet aan een centrum-rechts kabinet). In november 2006 valt ook dit kabinet. In ‘meedoen, meer werk, minder regels’ het Hoofdlijnenakkoord (regeerafspraak) is over Borssele vastgelegd dat “de kerncentrale zal worden gesloten wanneer de technische ontwerplevensduur (ultimo 2013) geëindigd is”.
Er is weinig verschil met de programma’s een jaar eerder, maar D66 heeft haar standpunt nog verder aangescherpt (“Kernenergie is onacceptabel en daarom moet Borssele dicht”) en zal daar ook nog vaak aan herinnerd worden. LPF vindt dat de “bestaande kerncentrales“ (meervoud? terwijl Borssele al 5 jaar de enig overgebleven kerncentrale is?) zo lang mogelijk opengehouden moeten worden en VVD heeft haar passage van een jaar eerder helemaal geschrapt.
Borssele in onderhandelingen nieuw kabinet
Greenpeace biedt 50.000 handtekeningen aan aan PvdA-leider Wouter Bos om daarmee de druk op de PvdA te vergroten om niet akkoord te gaan met langer open blijven van de centrale in Borssele. De PvdA en CDA zijn bezig met onderhandelingen voor een nieuw kabinet en Borssele lijkt open te blijven doordat de PvdA het als 'wisselgeld' gebruikt in de onderhandelingen. Er wordt verzekerd dat er nog niets besloten is en dat het 'een hard punt' is voor de PvdA. Niet veel later breken deze onderhandelingen en na een korte formatie komt er een kabinet CDA, VVD en D66.
Van Geel: in 2005 afspraak sluiting KCB in 2013
Staatssecretaris van Geel van Milieubeheer wil volgend jaar een juridisch afdwingbare overeenkomst sluiten met de exploitant van de kerncentrale in Borssele (EPZ) over sluiting van de centrale in 2013. Dit staat in zijn ontwerpbegroting voor 2005. Hoewel Van Geel dit al vaak heeft gezegd is dit de eerste keer dat hij concreet is over een rijdstip waarop de overeenkomst er moet zijn. Als het niet lukt om met de EPZ tot een overeenkomst te komen, wil Van Geel de Kernenergiewet wijzigen om zo sluiting in 2013 juridisch vast te leggen. Coalitiepartijen CDA en VVD hebben onder druk van D66 zich neer gelegd bij sluiting in 2013.
Van Geel: Borssele onder voorwaarden langer open
Staatssecretaris van Milieu Van Geel (CDA) “staat niet afkerig tegenover het langer openhouden“ van de kerncentrale in Borssele. Hij zegt dat daar over te praten valt als de regeringsfracties CDA, VVD en D66 dat zouden willen. Met dit opzetje (hij wil “zelf niet het initiatief nemen“) heropent hij discussie, zet het regeerakkoord buitenspel en laat EPZ weten dat er wat te halen valt: want hij stelt dat de overheid een grote schadeclaim zal moeten betalen. Hij negeert het feit dat kans op toekenning van een schadeclaim, volgens Greenpeace juristen, klein is. In ruil voor openhouden moet EPZ dan geld vrijmaken voor duurzame energie. De fractie van CDA reageert afwachtend, en D66 negatief op het voorstel. In het Kamerdebat op 24 februari naar aanleiding van de uitspraken van Van Geel zegt Brinkhorst (minister EZ) dat de regering vast houdt aan sluiting in 2013.
D66 akkoord met langer open blijven van Borssele
De D66-fractie is "onder voorwaarden" bereid de kerncentrale Borssele langer open te houden als daar "forse investeringen" in duurzame energie tegenover staan. Daarmee is ook de in het regeerakkoord vastgelegde datum van 2013 van tafel (over welk onderhandelingsresultaat D66 nog zo trots was!). 'Forse investeringen' in duurzame energie gaat over een 'paar honderd miljoen' (300 miljoen). “Kernenergie is onacceptabel en daarom moet Borssele dicht“ heette het nog in het D66 verkiezingsprogramma. De spagaat van de partij is compleet als op 5 november ook het partijcongres akkoord gaat.
CDA: kernenergie als 'tussenoplossing'
In het Manifest duurzame ontwikkeling en Energierapport pleit het CDA voor kernenergie als "tussenoplossing naar schone energie." De bouw van nieuwe kerncentrales moet daarbij niet uitgesloten worden.
Een "ambitieus en actiegericht beleid" noemen ze het zelf. “Energiebesparing: 2% in 2010 (of zoveel eerder als mogelijk). Burgers en bedrijven aanspreken op energiezuinig consumeren en produceren.” De premier zegt bij de aanbieding: “Kernenergie heeft voor- en nadelen. Het voordeel is dat het schoon is, nadeel is het afval.” Op 5 november zal het CDA-kongres er over beslissen. Een week eerder had Van Geel, (CDA), al een voorschot genomen: hij zegt op een congres van EnergieNed dat kolen, net als kernenergie, een “essentiële rol“ zullen spelen in de transitie naar een duurzame energiehuishouding.
Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Balkenende IV
Bij deze vervroegde verkiezingen, nodig door de val van het kabinet-Balkenende III, blijft het CDA wederom de grootste partij. Grote winnaar is de SP. De Partij voor de Vrijheid (Wilders) komt nieuw in de Kamer en de ChristenUnie verdubbelt. PvdA en VVD verliezen beide fors. Lijst Fortuyn (voorheen LPF) verdwijnt uit de Kamer en Partij voor de Dieren komt nieuw in de Kamer. In februari 2007 treedt het kabinet-Balkenende IV aan dat bestaat uit CDA, PvdA en ChristenUnie. In het regeerakkoord staat: "Er worden deze kabinetsperiode geen nieuwe kerncentrales gebouwd. De kerncentrale Borssele blijft open."
Alle tien partijen die in de Kamer komen, hebben zich in de programma’s uitgelaten over kernenergie, daarmee duidelijk makend dat het publieke en politieke debat weer groeit. Al gaat de discussie (na de beslissing over het langer openblijven van Borssele) nu meer over nieuwe kerncentrales. CDA: kernenergie is optie in transitieperiode. CU: geen nieuwe kerncentrale. D66: nieuwe kerncentrales niet eerste voorkeur. GroenLinks: Borssele alsnog per 2013 sluiten. PvdA: geen nieuwe kerncentrales. PvdD: afschaffen kernenergie. PVV: bouw nieuwe kerncentrales. SGP: kernenergie aanvaardbaar, Borssele uitstekende locatie tweede kerncentrale. SP: Kernenergie geen oplossing voor energieprobleem. VVD: Kernenergie essentieel onderdeel van de mix.
Nederland krijgt nieuwe energie
Een energiescenario Nederland krijgt nieuwe energie, ontwikkeld door milieu- en duurzaamheidscommissies en werkgroepen van de belangrijkste politieke partijen, stelt dat er een verbod moet komen op de bouw van conventionele en niet-hernieuwbare energiecentrales (als basislast). Dat betekent in concreto, dat nieuwe olie- kolen- en kerncentrales geen vergunning moeten krijgen. In 2050 mag er in Nederland geen olie, kolen, aardgas en uranium meer worden gebruikt. Alle energie moet dan afkomstig zijn van hernieuwbare bronnen, zoals wind, zon en biomassa.
Het "partijoverstijgend voorstel voor een versnelde transitie naar een volledig hernieuwbare energievoorziening in 2050" is een initiatief van D66 en ondertekent door zes partijen (CDA, D66, PvdA, SGP, ChristenUnie en GroenLinks). Ook de VVD-milieuwerkgroep was bij het hele proces betrokken, maar trekt zich een dag voor de presentatie terug als de partij in de gaten krijgt dat kernenergie ook afvalt. Het is voor het eerst dat er zo'n breed politiek draagvlak is om de energievoorziening van Nederland volledig te verduurzamen.
Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Rutte
Nadat ook Kabinet-Balkenende IV gevallen is op 20 februari over de Uruzgan-missie, volgen er op 9 juni vervroegde verkiezingen. De VVD en PVV zijn de grote winnaars, CDA de grote verliezer en Balkenende stapt uit de politiek.. Uit de kernenergiepassages in de verkiezingsprogramma’s is duidelijk dat kernenergie een belangrijkere rol speelt in het debat dan het lang heeft gedaan én dat de tegenstellingen groter zijn geworden. Van betekenis is verder dat de partijcongressen sommige standpunten corrigeren: zo heeft de programcommissie van de VVD een blunder gemaakt door in het concept te zeggen dat de VVD “kiest voor veilige kerncentrales van de 4de Generatie”. Dit standpunt wordt door de milieuorganisaties met gejuich ontvangen want zou het einde betekenen van de plannen voor nieuwe kerncentrales, omdat het minstens nog 30 jaar duurt voor die er zijn.
Pas begin oktober is er een nieuw kabinet: het Kabinet-Rutte, een VVD-CDA kabinet dat door de PVV gedoogd wordt en zo op de kleinst mogelijke meerderheid (76 zetels) in de Kamer uitkomt. Het is duidelijk dat ze graag een nieuwe kerncentrale willen en hun best zullen doen de vergunning nog in deze regeerperiode af te geven. Het ministerie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) wordt opgeheven. Kernenergie valt nu onder het ministerie van Economische Zaken,Landbouw en Innovatie, iets waar kritiek op is want het is de grote aanjager van nieuwe kerncentrales en moet tegelijkertijd de vergunningen controleren en afgeven. Belangenverstrengeling ligt op de loer.
Opnieuw verkiezingen; VVD-PVDA kabinet
Deze vervroegde 2de Kamerverkiezingen zijn nodig geworden door de val van het kabinet-Rutte-Verhagen. Dat kabinet viel op 21 april 2012 toen premier, vice-premier en fractievoorzitters van VVD, PVV en CDA geen overeenstemming wisten te bereiken over een pakket aan bezuinigingen voor 2013. Bij de verkiezingen kon worden gestemd op kandidaten van 21 partijen, waaronder elf nieuwe partijen. Eén nieuwe partij, 50Plus, maakt met twee zetels haar intrede.
De VVD wordt net als in 2010 de grootste partij. De PvdA wint flink, maar blijft drie zetels achter bij de VVD. Grote verliezers zijn de PVV (min negen), het CDA, dat opnieuw acht zetels verliest, en GroenLinks dat van tien naar vier zetels gaat.
Op 5 november 2012 wordt het VVD-PvdA kabinet-Rutte-Ascher beëdigd. Anders dan in het vorige regeerakkoord wordt en in deze ('Bruggen slaan') niets gezegd over kernenergie of nieuwe kerncentrales. Het kabinet heeft, net als haar voorganger, geen meerderheid in de Eerste Kamer. Kernenergie was in de verkiezingsprogramma's ook al minder prominent aanwezig, al hadden een aantal partijcongressen de standpunten nog flink aangescherpt.