Centrales blijven open ongeacht uitkomst BMD
De conclusies van de Commissie Beek zijn “verschrikkelijk duidelijk“ en “hoewel er nog geen kabinetsstandpunt is”, verwacht premier Lubbers “geen politieke problemen”: de bestaande kerncentrales blijven gewoon open zei Lubbers al op 21 januari. Dat kabinetsstandpunt komt op 4 februari: wat er ook gebeurt en ongeacht de uitslag van de BMD, de kerncentrales blijven gewoon doordraaien.
Afvalbunker op terrein Borssele in gebruik genomen
Eindelijk wordt het op het terrein van de kerncentrale het gebouw (‘bunker’) voor de opslag van laag- en middenactief vast afval in gebruik genomen. Er is plek voor 5000m3 afval, uitsluitend uit de ‘eigen’ reactor. Dat is genoeg voor ongeveer tien jaar en PZEM hoopt dat er voor die tijd een ‘definitieve’ oplossing is gevonden zodat het minder lang hoeft te worden opgeslagen.
Urenco gaat voor Borssele verrijken
De PZEM sluit een contract met Urenco die met ingang van 1988 het verrijkt uranium voor de kerncentrale gaat leveren. Hoeveel geld hiermee gemoeid is wordt niet gezegd. Vanaf de opening kocht Borssele de brandstof via Euratom in de VS. Er is nu gekozen voor Urenco omdat dat –deels- een Nederlands bedrijf is.
Rapportage storingen in kerncentrales 1983
De Kernfysische Dienst rapporteert op 7 augustus 1984 het jaarlijkse overzicht over de storingen in de kerncentrales in 1983. In Borssele vonden 7 storingen plaats, in Dodewaard 8, totaal dus 15.
Het Eindrapport van de BMD verschijnt
In de discussiefase van de BMD zijn er ongeveer 2000 publieksbijeenkomsten georganiseerd, hebben honderden scholen lessen gewijd aan energie, is er een krant verspreidt met een oplage van 1.1 miljoen en zijn er tenslotte een aantal bijeenkomsten met deskundigen geweest.
De belangrijkste conclusie uit het Eindrapport (dat op de resultaten van de discussiefase gebaseerd is) is dat het niet voor de hand ligt nu een beslissing te nemen over uitbreiding van het aantal kerncentrales, maar dat Dodewaard en Borssele kunnen open blijven. Er is een ruime meerderheid tegen kernenergie: 57% vindt zelfs dat de twee bestaande kerncentrales ook gesloten moeten worden. Ongeveer 30% is weliswaar tegen kernenergie maar vindt sluiting van de twee kerncentrales niet noodzakelijk. 21% is voor uitbreiding van kernenergie. De Stuurgroep vindt daarom dat er 51% voor openblijven van Dodewaard en Borssele is. Verder vindt een ruime meerderheid dat er meer aandacht voor energiebesparing moet komen en is er een voorkeur voor decentrale opwekking. De milieubeweging is weliswaar redelijk tevreden, maar vreest wel dat het kabinet zich weinig gelegen zal laten liggen aan de uitkomsten.
Het Eindrapport vermeldt twijfels over criteria voor opslag van kernafval, maar stelt tevens dat het vertrouwen “in kringen van deskundigen“ groeit dat het probleem binnen tien tot twintig jaar is opgelost. Wie die deskundigen zijn, wordt niet vermeld.
De BMD heeft ruim f 27 miljoen gekost. Het wordt algemeen niet als een geslaagd inspraakexperiment gezien maar als een hele dure opiniepeiling. Maar dat heeft veel te maken met de onmiddellijke reacties van vooral minister Van Aardenne (EZ). In Intermediair wordt daarover (later) gezegd: “Doordat de overheid haar legitimiteit niet meer aan het draagvlak van haar besluiten ontleent maar aan de economische consequenties die haar verzekeren van steun van de sterke delen van de maatschappij, kan zij voorbij gaan aan de uitslag van de MDE. Het samenspel van vereconomisering van de argumentatie en inperking van de groep op wiens steun men een beleid baseert, geeft de overheid in toenemende mate een autoritair karakter.“
De uitslag van de BMD wordt pas in het najaar in de Kamer officieel besproken, kort daarna in november, overlijd De Brauw, nog voor het officiële standpunt van het Kabinet over de BMD.
Borssele ‘niet zo geschikt’ als locatie kerncentrale
De Rijksplanologische Dienst heeft de mogelijke locaties voor de bouw van kerncentrales nader bekeken en vindt dat er geen overwegende bezwaren zijn uit het oogpunt van ruimtelijke ordening. De RPD vindt het Zeeuwse Bath/Hoedekenskerke het meest geschikt, maar evacuatie in geval van een ramp is problematisch. Borssele is niet zo geschikt, wegens de hoge bevolkingsconcentratie in de nabije steden Vlissingen en Middelburg. De regering zal de uitkomsten meenemen in haar afweging later in het jaar.
Rapportage storingen in kerncentrales 1984
De Kernfysische Dienst rapporteert op 10 mei 1985 het jaarlijkse overzicht over de storingen in de kerncentrales in 1985. In Borssele vonden 11 storingen plaats, in Dodewaard 8, totaal dus 19.
Aankondiging nieuwe kerncentrales
Officieel heet het: ‘Regeringsstandpunt met betrekking tot Eindrapport van de Maatschappelijke Discussie Energiebeleid’. De ministerraad besluit “minimaal 2 kerncentrales te bouwen met een minimale gezamenlijke capaciteit van 2500MW“ maar houdt ook de mogelijkheid open voor uitbreiding naar 4000 MW. Het wordt voorgesteld als een troef van het diversificatiebeleid. De voorkeur gaat uit naar Borssele als eerste vestigingsplaats. Daarnaast worden vijf andere locaties genoemd: Noordoostpolder, Eemshaven, Maasvlakte, Moerdijk en Ketelmeer. Als de Kamer akkoord gaat wordt de PKB-procedure ingang gezet om tot de meest geschikte vestigingsplaats(en) te komen. De PKB kan tegen het eind van het jaar afgerond worden, zo wordt verwacht.
Het Kabinet heeft haast. Men kiest er niet voor eerst een principe besluit te nemen en dan na politieke instemming te starten met een implementatietraject, maar direct te komen met een voornemen met concrete aantallen en vestigingsplaatsen. Initiatieven tot investeren en bouwen worden weliswaar aan de sector over gelaten, maar in het eerstvolgende Elektriciteitsplan moeten dan wel besluiten zijn opgenomen. Kamer gaat akkoord mede doordat EZ er mee instemt af te zien van het voornemen een landelijk productiebedrijf voor elektriciteit te vormen.
De meeste reacties zijn voor de hand liggend, milieubeweging fel tegen en elektriciteitsbedrijven (althans zo zegt de SEP. Maar van de elf leden van de SEP zijn er nu maar 4 voor nieuwe kerncentrales, 4 zeker tegen en de ander drie ws. ook), en de werkgevers (VNO) zijn blij. De VVD ook, CDA is ‘kritisch’ en vindt dat er aan voorwaarden voldaan moet worden: aanvaardbare kosten, oplossing voor radioactief afval en voldoende maatschappelijk draagvlak. De PvdA wil er een hoofdpunt van maken in de campagne voor de verkiezingen in mei 1986 en wil dan het besluit terugdraaien. De waterleidingbedrijven zijn ‘beducht’.
De optie ‘opwerking’ wordt open gelaten. Niet opwerken is zelfs nog een beetje goedkoper, en ook de situatie op de uraniummarkt maakt opwerken niet noodzakelijk, schrijft het kabinet Lubbers. Het is ruim 10 jaar nadat het Kabinet Den Uyl een soortgelijke beslissing nam., met … jazeker, minister van EZ, Ruud Lubbers.
Provincie voor Borssele II
Een meerderheid (4 tegen 2) in de Gedeputeerde Staten van Zeeland (2 VVD, 2 CDA en 2 PvdA) gaan akkoord met de vestiging van een tweede kerncentrale in Borssele en zeggen toe planologische belemmeringen uit de weg te ruimen. Het huidige streekplan Midden-Zeeland en het bestemmingsplan van de gemeente Borsele sluiten de bouw van meer kerncentrales uit. Hiermee lijkt de uitspraak van de PS uit 1977 tegen meer kerncentrales terug gedraaid.
Inbraak bij Economische Zaken
Zonder twijfel een van de meest spraakmakende antikernenergie-acties uit de periode na Dodewaard '81, vindt plaats in de nacht van 20 op 21 juni in Den Haag. In het ministerie van Economische Zaken wordt ingebroken op de afdeling van 't Directoraat-Generaal voor Energie. Zes postzakken papier 'verhuizen', zakken vol dossiers, brieven, notulen, notities, agenda's, etc. De groep die de diefstal pleegt noemt zich 'De Wraak van Jhr. Mr. De Brauw', naar de voorzitter van de stuurgroep die de Brede Maatschappelijke Discussie organiseerde. De Brauw had zich 'teleurgesteld' uitgelaten toen bleek dat het kabinet, ondanks de duidelijke uitslag van de BMD, van plan was om kerncentrales te gaan bouwen.
Een paar dagen na de inbraak komt al de eerste onthulling: de kernenergie-lobby pleit voor deelneming in de bouw van een tweede snelle kweekreactor. Als er niet snel een positief besluit daar over genomen wordt, zal de nucleaire industrie orders mislopen voor onderzoek en bouw. Hoewel het kabinet dit voorstel liever niet in de Tweede Kamer aan de orde stelt, een meerderheid is waarschijnlijk tegen, reserveren ze al wel geld voor een onderzoeksprogramma en zetten daarmee de Kamer buitenspel.
Uit de volgende serie documenten (gepubliceerd in Bluf! 11-7) blijkt dat de minister van Economische Zaken Van Aardenne en Van Agt, de Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant, onderling al hebben besloten dat de nieuwe kerncentrales in Borssele en Moerdijk gebouwd zullen worden Milieudefensie eist naar aanleiding hiervan de heropening van het Kamerdebat over de bouw van nieuwe kerncentrales, omdat deze brief nog vóór dat debat is geschreven en goedgekeurd werd door Van Aardenne. CDA en VVD vinden de uitlatingen weliswaar ongelukkig, maar zien geen aanleiding in heropening van het Kamerdebat. In hetzelfde nummer van Bluf! een onthulling over een 'blanco-cheque' van Van Aardenne aan de Hoogovens-dochter Aldel: f 500.000.000,- extra steun en de garantie dat de kosten van een eventuele sluiting door de staat betaald zullen worden. Van Aardenne bijt vervolgens van zich af, door het publiceren van de gestolen stukken een 'schandelijke zaak' te noemen: “Ik meen dat de kranten er goed aan hadden gedaan als ze dat materiaal niet gepubliceerd hadden (...) Het is een aansporing om meer Watergate's in Nederland te krijgen en dan heb je mooi nieuws.“
De derde serie onthullingen (gepubliceerd 25-8) gaan over pogingen om de inspraak procedures te vermijden/versnellen met de betrekking tot de bouw van kerncentrales. Daarbij wordt het duidelijk dat de voorlichters in het rondreizend PKB-circus (Planologische Kern Beslissing) van 2 t/m 6 september, f 1500,- per avond (exclusief reis- en verblijfkosten) verdienen. Hoewel Winsemius (de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) blijk gaf van zijn ontsteltenis dat hij was gepasseerd in afspraken tussen staatssecretaris Van Amelsfoort en het Industrie en Havenschap Moerdijk over het opslaan van afval aldaar, wordt uit vertrouwelijke notities duidelijk dat hij van die afspraken wel degelijk op de hoogte was en dat zelfs een gedeelte van het geld (20 miljoen) van zijn ministerie afkomstig is.
Verder gaan er nog onthullingen over de gasprijzen-politiek, de aanbeveling om meer aardgas te exporteren omdat dat de komst van meer kerncentrales noodzakelijk maakt, en over de afspraken rond de orders voor de nieuwe centrales met Frankrijk, die bereid zouden zijn het afval uit Borssele en Dodewaard op te slaan. Die geheime contacten zijn echter door het uitstellen van de bouw in verband met Tsjernobyl (april '86) afgebroken, aldus een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken later.