Fukushima
Een 9.0 aardbeving en tsunami teisteren de oostkust van Japan. De reactoren in Fukushima (3 in bedrijf, 3 stilgelegd) ondervinden grote problemen. In de dagen daarna vinden explosies plaats en enorme hoeveelheden straling komen vrij via lucht en water. Er worden 155.000 mensen uit een 20 kilometer zone geevacueerd. De reactoren zijn oncontroleerbaar en naar later bekend wordt houdt de regering er zelfs rekening mee dat 20 miljoen mensen in Tokio (op 200 km afstand) ontruimd moet worden. Dat gebeurd niet en zelfs de stad Fukushima (300.000 inwoners op 60 km afstand) word niet ontruimd hoewel de straling hoger is dan in de geevacueerde gebieden rond Tsjernobyl: de normen voor de toegestane jaarlijkse hoeveelheid straling worden verhoogd. Pas in december 2011 wordt door de regering het sein ‘cold shutdown’ gegeven. Het bassin waar in de brandstof van reactor-4 is opgeslagen is een jaar later nog een grote dreiging door de instabiliteit. Bij instorting bestaat het gevaar dat er nog eens 10 tot 85x zoveel radioactiviteit als in 1986 in Tsjernobyl vrijkomt.
Wereldwijd krijgt kernenergie klappen op het moment dat het leek alsof er sprake was van een opleving. Duitsland besluit de laatste kerncentrale in 2022 te stoppen; Italie stemt massaal tegen in een referendum om opnieuw met een kernenergie-programma te starten, Zwitserland besluit op termijn met kernenergie te stoppen.
Het officiele onderzoeksrapport dat in juli 2012 wordt gepubliceerd maakt melding van te nauwe banden tussen de kernenergie-industrie, toezichthouders en politiek. Daardoor, stelt ze, is het een ‘man-made’ ongeluk, dat voorkomen had kunnen worden. Ook stelt de commissie vast dat na de aardbeving, maar voor de tsunami, al belangrijke veiligheidssystemen uitgevallen waren.
College GS Zeeland voor nieuwe kerncentrale
Het nieuwe college van gedeputeerde staten van Zeeland ziet de bouw van een tweede kerncentrale als een belangrijke en verantwoorde stap voor de Zeeuwse economie. Dat blijkt uit het collegeprogramma van de coalitiepartners VVD, PvdA, CDA en SGP. Het college acht de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame brandstoffen noodzakelijk en kernenergie in de overgangsfase een goed alternatief, zo blijkt uit het programma. Daar waar het college "mogelijkheden en invloed" heeft, wil het actief meewerken met de initiatiefnemers van een tweede kerncentrale. Coalitiepartner PvdA behoudt zich het recht voor om zowel in het college als in de Provinciale Staten tegen een voorstel voor de bouw van een tweede kerncentrale te stemmen.
Ondertussen is Delta in de rode cijfers beland. Maakte het bedrijf in 2009 nog winst, in 2010 was er netto negatief resultaat van 178 miljoen euro. Desondanks denken ze wel voldoende geld te hebben om een kerncentrale van 5 miljard te bouwen. Op 3 november hebben ze wel met het Franse overheidsbedrijf EDF een ‘Memorandum of Understanding’ getekend ‘to examine the feasibility of a potential new nuclear plant in the Netherlands.’
Urenco mag uitbreiden tot 6200 tSW/jaar
De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie heeft de definitieve beschikking verleend aan Urenco Nederland BV voor uitbreiding van de uraniumverrijkingscapaciteit naar 6.200 tSW/jaar. De naar aanleiding van de ontwerpbeschikking ingebrachte zienswijzen "hebben niet geleid tot een inhoudelijke aanpassing van de definitieve beschikking ten opzichte van de ontwerpbeschikking."
De beschikking heeft in het bijzonder betrekking op de volgende wijzigingen:
1. Vergroting van de verrijkingscapaciteit van 4.950 tSW/jaar naar 6.200 tSW/jaar.
2. Evenredige vergroting van de maximaal aanwezige hoeveelheid UF6 (feed, product en tails).
3. Uitbreiding van de verrijkingsfabriek SP5 met de hallen 8 en 9.
In juni had Verhagen al laten weten dat er ruim 2000 zienswijzen zijn ingediend tegen de voorlopige ontwerpbeschikking, al zegt Verhagen dat op een nogal omslachtige manier: "In totaal zijn 29 zienswijzen op het MER ontvangen. Van deze zienswijzen zijn er 7 uniek. De overige gelijkluidende zienswijzen zijn ondertekend door 2035 personen. De gelijkluidende zienswijzen laten zich overwegend negatief uit over de voorgenomen uitbreiding bij Urenco. Uit bestudering van deze zienswijzen is af te leiden dat dit vooral gedreven wordt doordat deze indieners tegen het gebruik van kernenergie in het algemeen zijn."
40 miljoen voor Pallas, 38 voor reactor TU Delft
Het kabinet Rutte besluit 40 miljoen euro uit te trekken voor het ontwerp, de aanbesteding en de vergunningprocedure van de nieuwe Pallas reactor in Petten. De bouw en exploitatie moeten door marktpartijen worden gedaan. Het is de bedoeling dat de nieuwe reactor in 2022 in werking is. Die moet dan de huidige hoge flux reactor vervangen, die sinds 1961 wordt gebruikt voor onderzoek naar kernenergie en de productie van medische isotopen. Die medische isotopen worden vooral gebruikt voor diagnostiek.
Het is maar de vraag of die 40 miljoen voldoende is om het project vlot te trekken. De financiering is nog lang niet rond (dat gaf in augustus 2011 minister Verhagen ook al aan). In 2010 werd de aanbesteding stilgelegd wegens te weinig geld, maar met de verwachting dat later in hetzelfde jaar een bouwer bekend zou zijn. Tot dan toe was altijd uitgegaan van een startdatum van de reactor in 2016. Totale kosten worden geschat op een half miljard, maar de nieuwe geplande datum voor ingebruikname van de reactor (2020) is, blijkt uit de Kamerbrief, ook al weer achterhaald.
Het kabinet heeft gelijktijdig besloten om in het kader van de instandhouding van nucleaire kennis, de reactor van de Technische Universiteit in Delft met 38 miljoen euro te steunen.
Einde derde poging nieuwe kerncentrale(s) Borssele
Voor de derde keer sinds de vroege jaren '70 van de vorige eeuw komt er een einde aan de plannen om in Borssele een tweede kerncentrale te bouwen. Toch nog een beetje onverwacht –Delta had immers in december van zijn aandeelhouders een half jaar gekregen voor het verder ontwikkelen van de plannen- maakt het bedrijf bekend dat ze "de eerstkomende jaren geen mogelijkheden" ziet "een tweede kerncentrale in Zeeland te realiseren."
Als reden geeft Delta op een combinatie van de financiële crisis, de hoge investeringen die nodig zijn voor een kerncentrale, het huidige investeringsklimaat en de huidige overcapaciteit op de elektriciteitsmarkt met lage energieprijzen. "Daarom zijn zowel Delta als zijn partners tot de conclusie gekomen dat er momenteel onvoldoende zekerheden zijn om tot de voorbereiding en bouw van een nieuwe kerncentrale over te kunnen gaan."
Delta spreekt zelf van een periode van 2 tot 3 jaar, waarna "als de omgevingsfactoren verbeteren" het project opnieuw opgepakt kan worden.
Maar de mededeling eindigt alsof dit toch echt wel het definitieve einde van de plannen is, maar ze het zelf nog niet willen weten: "Een kerncentrale zou op z'n vroegst pas in 2020 operationeel zijn. Nu de bouw van de tweede kerncentrale uitgesteld is, heeft Delta tijd om de effecten op de strategie goed te evalueren. Er zijn diverse opties die een kortere implementatie tijd hebben dan kernenergie. Voor Delta blijft uitgangspunt CO2-neutrale opwekking in 2050."
Enkele dagen later laat ook RWE weten niet verder te gaan met de voorbereidingen voor een tweede kerncentrale in Borssele. De nieuwe bestuursvoorzitter, de Nederlander Peter Terium had in een interview, gepubliceerd twee dagen voor de mededeling van Delta, aangegeven dat het bedrijf niet verder gaat: "Geen politieke garanties, geen goede businesscase. Zolang de politieke en economische kaders niet zijn opgelost, zullen we geen energie steken in een tweede Borssele". Hiermee leek het lot al bezegeld, omdat, zo werd algemeen aangenomen, RWE Delta's partner zou worden voor de realisering van de plannen.
Minister Verhagen reageert een beetje teleurgesteld als hij ruim een week later in een brief naar de Kamer stelt dat de vergunningsprocedures worden stopgezet; "voor het kabinet is en blijft uitgangspunt dat kernenergie een rol kan spelen in de energiemix".
Bij die 'omgevingsfactoren' die Delta ertoe beweegt te stoppen met de plannen, hoort zeker ook de publieke opinie die in het jaar daarvoor veel negatiever is geworden over een tweede kerncentrale. Een groep die een belangrijke rol heeft gespeeld in het doorbreken van de idee dat 'de Zeeuwen' voor een nieuwe kerncentrale zijn, is het Zeeuws Comité Borssele2Nee, een samenwerkingsverband van voornamelijk Zeeuwse organisaties, politieke partijen en individuen. Het Comité heft zich in maart op, maar zegt als er reden toe is, zeker weer actief te worden.
Opnieuw verkiezingen; VVD-PVDA kabinet
Deze vervroegde 2de Kamerverkiezingen zijn nodig geworden door de val van het kabinet-Rutte-Verhagen. Dat kabinet viel op 21 april 2012 toen premier, vice-premier en fractievoorzitters van VVD, PVV en CDA geen overeenstemming wisten te bereiken over een pakket aan bezuinigingen voor 2013. Bij de verkiezingen kon worden gestemd op kandidaten van 21 partijen, waaronder elf nieuwe partijen. Eén nieuwe partij, 50Plus, maakt met twee zetels haar intrede.
De VVD wordt net als in 2010 de grootste partij. De PvdA wint flink, maar blijft drie zetels achter bij de VVD. Grote verliezers zijn de PVV (min negen), het CDA, dat opnieuw acht zetels verliest, en GroenLinks dat van tien naar vier zetels gaat.
Op 5 november 2012 wordt het VVD-PvdA kabinet-Rutte-Ascher beëdigd. Anders dan in het vorige regeerakkoord wordt en in deze ('Bruggen slaan') niets gezegd over kernenergie of nieuwe kerncentrales. Het kabinet heeft, net als haar voorganger, geen meerderheid in de Eerste Kamer. Kernenergie was in de verkiezingsprogramma's ook al minder prominent aanwezig, al hadden een aantal partijcongressen de standpunten nog flink aangescherpt.