Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Balkenende
De paarse coalitie verliest haar meerderheid, nog maar 54 van de 97 zetels in 1998. Grootste verliezer is de PvdA die 22 van haar 45 zetels verliest. Ook D66 wordt gehalveerd. De VVD tenslotte verliest ook flink. Grote winnaar is nieuwkomer Lijst Pim Fortuijn (LPF) met 26 zetels. Ook het CDA boekt forse winst en wordt de grootste partij. De nieuwe partij Leefbaar Nederland weet 2 zetels te bemachtigen De SP wint en de nieuwe fusiepartij ChristenUnie (RPF en GPV) verliest een zetel. Na een formatie waarin men niet om de LPF heen kan wordt in juli het kabinet-Balkenende (CDA, VVD, LPF) gevormd. De Kamermeerderheid voor sluiting van Borssele (80 zetels) is na de verkiezingen omgeslagen in een grote meerderheid tegen sluiting: 95 zetels.
Maar liefst 8 partijen schenken aandacht aan kernenergie in hun verkiezingsprogramma, maar de LPF niet (al is duidelijk dat ze groot voorstander zijn). Het is duidelijk dat de sluiting van Borssele een belangrijk onderwerp is: het CDA (langer open), D66 en PvdA (beide sluiting per 2004) en SP (zo snel mogelijk sluiting) benoemen dat. CU (“kernenergie wordt afgewezen”), GroenLinks, SP en D66 (“Kernenergie is onacceptabel”) zijn het meest uitgesproken tegen en VVD (“Kernenergie, indien veilig, blijft een optie en wordt niet bij voorbaat uitgesloten”) voorzichtig voor.
Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Balkenende II
Bij deze vervroegde verkiezingen, nodig omdat in oktober het kabinet-Balkenende I al is gevallen, blijft het CDA de grootste partij. De PvdA wint flink en herstelt zich zo van het grote verlies in 2002. Grote verliezer is de LPF. De VVD herstelt zich redelijk. De ChristenUnie verliest vrij onverwacht en Leefbaar Nederland verdwijnt uit de Kamer. In mei treedt het kabinet-Balkenende II aan, waarbij de LPF ingeruild wordt voor D66 (die voor het eerst mee doet aan een centrum-rechts kabinet). In november 2006 valt ook dit kabinet. In ‘meedoen, meer werk, minder regels’ het Hoofdlijnenakkoord (regeerafspraak) is over Borssele vastgelegd dat “de kerncentrale zal worden gesloten wanneer de technische ontwerplevensduur (ultimo 2013) geëindigd is”.
Er is weinig verschil met de programma’s een jaar eerder, maar D66 heeft haar standpunt nog verder aangescherpt (“Kernenergie is onacceptabel en daarom moet Borssele dicht”) en zal daar ook nog vaak aan herinnerd worden. LPF vindt dat de “bestaande kerncentrales“ (meervoud? terwijl Borssele al 5 jaar de enig overgebleven kerncentrale is?) zo lang mogelijk opengehouden moeten worden en VVD heeft haar passage van een jaar eerder helemaal geschrapt.
Greenpeace schildert grote scheur op koepel
Enkele actievoerders van Greenpeace hangen op de koepel van de kerncentrale in Borssele grote doeken en schilderen daar grote scheuren op om te laten zien dat openhouden van de kerncentrale onverstandig is. Zo'n 40 activisten kunnen vrij gemakkelijk via ladders over de hekken op het terrein komen, de bewakingsdienst vol verbazing achter zich latend. De activisten zijn verkleed als kernafval-vaatjes en protesteren tegen het opleven van de discussie over kernenergie en de ontkenning van de problemen: Kernenergie is niet veilig, en er is ook geen oplossing voor het afvalprobleem. December 2007 wordt Greenpeace veroordeeld tot het betalen van 140.000 euro schadevergoeding aan de EPZ voor deze actie.
D66 akkoord met langer open blijven van Borssele
De D66-fractie is "onder voorwaarden" bereid de kerncentrale Borssele langer open te houden als daar "forse investeringen" in duurzame energie tegenover staan. Daarmee is ook de in het regeerakkoord vastgelegde datum van 2013 van tafel (over welk onderhandelingsresultaat D66 nog zo trots was!). 'Forse investeringen' in duurzame energie gaat over een 'paar honderd miljoen' (300 miljoen). “Kernenergie is onacceptabel en daarom moet Borssele dicht“ heette het nog in het D66 verkiezingsprogramma. De spagaat van de partij is compleet als op 5 november ook het partijcongres akkoord gaat.
CDA: kernenergie als 'tussenoplossing'
In het Manifest duurzame ontwikkeling en Energierapport pleit het CDA voor kernenergie als "tussenoplossing naar schone energie." De bouw van nieuwe kerncentrales moet daarbij niet uitgesloten worden.
Een "ambitieus en actiegericht beleid" noemen ze het zelf. “Energiebesparing: 2% in 2010 (of zoveel eerder als mogelijk). Burgers en bedrijven aanspreken op energiezuinig consumeren en produceren.” De premier zegt bij de aanbieding: “Kernenergie heeft voor- en nadelen. Het voordeel is dat het schoon is, nadeel is het afval.” Op 5 november zal het CDA-kongres er over beslissen. Een week eerder had Van Geel, (CDA), al een voorschot genomen: hij zegt op een congres van EnergieNed dat kolen, net als kernenergie, een “essentiële rol“ zullen spelen in de transitie naar een duurzame energiehuishouding.
Energierapport "Nu voor later'
Minister Brinkhorst (EZ) publiceert ‘Nu voor later’ het Energierapport 2005, waarin kernenergie een bescheiden rol speelt (1,5 pagina), met als conclusies: meer energiebesparing, groter aandeel duurzame energie; meer innovatie en spreiding van energiebronnen zijn noodzakelijk. “Naast kolen is kernenergie in Europa van blijvende betekenis ter overbrugging naar een duurzame energiehuishouding. Bouw van nieuwe centrales in Nederland ligt om diverse redenen niet voor de hand.” “Maar gelet op de voorzieningszekerheid op langere termijn kan het kabinet een toename van het gebruik van kernenergie niet uitsluiten". En stelt heel duidelijk dat “het initiatief aan de marktpartijen“ is. Verder zal het nucleaire onderzoek op peil worden gehouden, omdat “het kabinet hecht aan het behoud van de bestaande nucleaire expertise.” Er worden “randvoorwaarden“ aangekondigd zodat “glashelder“ is waar “eventueel“ te bouwen kerncentrales in de toekomst aan moeten voldoen, waarbij de aandacht in het bijzonder uit gaat naar financiële zekerheid van de “afvalproblematiek en de nazorg.” Intussen wil de regering wel de zeggenschap over de bodem naar zich toetrekken. Zo staat het in de Mijnbouwwet. Maar het Noorden eist dat de Kamer dit tegenhoudt. Dit gebeurt in maart 2006.
Nu voor later. Energierapport 2005 [pdf]
Van Geel: “bouw kerncentrale niet uitsluiten"
In het tv-programma Buitenhof verklaart Van Geel dat hij nieuwe kerncentrales niet uitsluit om de klimaatdoelstellingen te halen: het is een kwestie van “en- en, en:meer duurzame energie, vooral besparingmaatregelen en daarna meer kernenergie.” Maar “de bouw van kerncentrales is wel afhankelijk van de randvoorwaarden die de politiek gaat formuleren“ zo moet hij later in de Kamer nuanceren. Eerder had Brinkhorst al verklaard dat hij kernenergie op lange termijn onontkoombaar acht.
“80% minder CO2 mogelijk zonder kernenergie”
Greenpeace presenteert een scenario voor een schone en klimaatveilige energievoorziening: ‘De Nederlandse energierevolutie’, voor een energievoorziening zonder kernenergie en zonder CO2-opslag. Volgens het scenario (berekend door het Duitse Lucht- en Ruimtevaart Instituut) kan Nederland de uitstoot van CO2 in 2020 met 30% verminderen en met bijna 80% in 2050. In eerste instantie nemen de kosten toe, maar uiteindelijk komen ze veel lager uit dan in het referentie-scenario van de EU. Noodzakelijk is dat het nieuwe kabinet 200 miljoen euro per jaar extra vrijmaakt voor duurzame energie en groots inzet op efficiënter energiegebruik. Daarnaast moet vol worden ingezet op windenergie (vooral op zee), zonne-energie, waterkracht en energie uit biomassa en biogas.
Het energiescenario van Greenpeace[*].
Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Balkenende IV
Bij deze vervroegde verkiezingen, nodig door de val van het kabinet-Balkenende III, blijft het CDA wederom de grootste partij. Grote winnaar is de SP. De Partij voor de Vrijheid (Wilders) komt nieuw in de Kamer en de ChristenUnie verdubbelt. PvdA en VVD verliezen beide fors. Lijst Fortuyn (voorheen LPF) verdwijnt uit de Kamer en Partij voor de Dieren komt nieuw in de Kamer. In februari 2007 treedt het kabinet-Balkenende IV aan dat bestaat uit CDA, PvdA en ChristenUnie. In het regeerakkoord staat: "Er worden deze kabinetsperiode geen nieuwe kerncentrales gebouwd. De kerncentrale Borssele blijft open."
Alle tien partijen die in de Kamer komen, hebben zich in de programma’s uitgelaten over kernenergie, daarmee duidelijk makend dat het publieke en politieke debat weer groeit. Al gaat de discussie (na de beslissing over het langer openblijven van Borssele) nu meer over nieuwe kerncentrales. CDA: kernenergie is optie in transitieperiode. CU: geen nieuwe kerncentrale. D66: nieuwe kerncentrales niet eerste voorkeur. GroenLinks: Borssele alsnog per 2013 sluiten. PvdA: geen nieuwe kerncentrales. PvdD: afschaffen kernenergie. PVV: bouw nieuwe kerncentrales. SGP: kernenergie aanvaardbaar, Borssele uitstekende locatie tweede kerncentrale. SP: Kernenergie geen oplossing voor energieprobleem. VVD: Kernenergie essentieel onderdeel van de mix.
ECN neemt KEMA-belang in NRG over
ECN Nucleair neemt het belang van 30% over dat KEMA sinds de oprichting in oktober 1998 in NRG had. De ECN heeft al een meerderheidsbelang van 70% in NRG. De KEMA heeft daarmee na ruim 50 jaar haar bemoeienis met kernenergie afgesloten. NRG zal nu als zelfstandige stichting samen met het ECN onder een holding gaan opereren, hetgeen, volgens het jaarverslag zal “recht doen aan zowel de wenselijke synergie tussen NRG en ECN als de eigen identiteit van beide stichtingen.”