Mogelijke locaties kerncentrales blijven gehandhaafd
In juli 2007 heeft de minister van VROM al meegedeeld dat het ‘waarborgingsbeleid kerncentrales’ van kracht blijft. Nu stemt de ministerraad in met het derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III). Dit is de planologische kernbeslissing (pkb) waarin ruimte wordt gereserveerd voor grootschalige productie en transport van elektriciteit. In het SEV III zijn ook de vijf locaties opgenomen waarvoor het waarborgingsbeleid kernenergie vooralsnog blijft gehandhaafd. Het gaat hier om de locaties Moerdijk, Westelijke Noordoostpolderdijk, Maasvlakte, Eems en Borssele. Moerdijk en Westelijke Noordoostpolderdijk scoren slecht in het kader van het SEV III verrichte globale onderzoek. Op basis van nader onderzoek volgt in de pkb deel 3 definitieve besluitvorming over het handhaven of laten vallen van waarborgingslocaties.
Energierapport 2008
Het Energierapport 2008 van de ministers van Economische Zaken, Buitenlandse Zaken en VROM is uit. Volgens het persbericht: "Er is een fundamentele verandering van onze energievoorziening nodig om het hoofd te bieden aan de stijgende energievraag en de stijgende CO2-uitstoot die op hun beurt leiden tot stijgende energieprijzen. De energievoorziening moet schoner, slimmer en gevarieerder. De transitie biedt grote kansen voor Nederland en het Nederlandse bedrijfsleven. Het kabinet investeert in de jaren 2008 tot en met 2011 bijna 7,5 miljard euro in de energievoorziening, intensiveert het internationale energiebeleid en past de wet- en regelgeving aan om de werking van de energiemarkten en het investeringsklimaat te verbeteren. Samen met marktpartijen gaat het kabinet Nederland als gasrotonde uitbouwen, de Noordzee ontwikkelen als duurzame energiebron en zorgen voor een slimme en flexibele energie-infrastructuur."
En over kernenergie: "Het denken over kernenergie in de toekomstige brandstofmix mag niet stil staan. Een aantal scenario's zullen de komende periode verder worden uitgewerkt, zodat een volgend kabinet een verantwoord besluit kan nemen over de toekomstige inzet van kernenergie in Nederland". Die scenario's zijn: * geen nieuwe kerncentrale (“tenzij inherent veilig”); * vervanging van Borssele; * méér kernenergie. Wat de zin is van een scenario zonder kernenergie, "tenzij inherent veilig" is onduidelijk. Uit antwoorden bij het debat over het energierapport blijkt nog wel dat de regering “ingebruikname van een eventuele nieuwe kerncentrale in Nederland niet gemakkelijk mogelijk [lijkt] voor 2020.” De “totale procedure in Nederland voor een nieuwe kerncentrale” duurt namelijk naar verwachting “9,5 tot 13 jaar”.
Lees hier het Energierapport [pdf, 3.8MB]
Aanpassingen in Wijzigingsvoorstel kernenergiewet
"In het kader van de in het Energierapport aangekondigde 'no-regret' maatregelen om een volgend kabinet in staat te stellen een weloverwogen besluit over kernenergie te nemen, heeft het kabinet besloten dat het voorliggende wetsvoorstel tot wijziging van de Kernenergie aanpassing behoeft." Aldus Cramer (VROM) en Van der Hoeven (EZ) aan de Kamer. Dit betekend dat het kabinet tot de conclusie is gekomen dat het wetsvoorstel dat door het vorige kabinet in januari 2006 bij de Tweede Kamer is ingediend, aangepast moet worden. Onderdelen die van invloed zijn op de toekomst van kernenergie in Nederland ("die de toekomst van kernenergie in Nederland bemoeilijken) worden uit het wetsvoorstel gehaald. Slechts de wijzigingen die “van meer technische aard zijn of algemeen gedragen worden en niet op latere besluitvorming vooruitlopen", worden gehandhaafd. De onderdelen van het wetsvoorstel over toekomstig beleid met betrekking tot opwerken en de geldigheidsduur van vergunningen voor nieuwe kerncentrales vervallen hiermee.
Het nieuwe Wijzigingsvoorstel kernenergiewet
Moerdijk en NOP vallen af voor kerncentrale
Moerdijk en de Westelijke Noordoostpolder vallen af als mogelijke locatie voor een kerncentrale. Dit blijkt uit Deel 3 van het derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III), waarin de reactie van het Kabinet op de inspraakprocedure op het ontwerp van de Planologische Kernbeslissing (deel 1). Deel 2 bevat de reacties op dat ontwerp. De SEV III wijst locaties aan voor de vestiging van elektriciteitscentrales van 500MW en groter, en traces voor hoogspanningsverbindingen van 220kV en meer. Over de locaties voor nieuwe kerncentrales staat er: "Het kabinet handhaaft het waarborgingsbeleid kernenergie voor de locaties Eemshaven, Maasvlakte 1 en Borssele. Het waarborgingsbeleid is niet meer van toepassing op de locaties Westelijke Noordoostpolder en Moerdijk."
Nederland krijgt nieuwe energie
Een energiescenario Nederland krijgt nieuwe energie, ontwikkeld door milieu- en duurzaamheidscommissies en werkgroepen van de belangrijkste politieke partijen, stelt dat er een verbod moet komen op de bouw van conventionele en niet-hernieuwbare energiecentrales (als basislast). Dat betekent in concreto, dat nieuwe olie- kolen- en kerncentrales geen vergunning moeten krijgen. In 2050 mag er in Nederland geen olie, kolen, aardgas en uranium meer worden gebruikt. Alle energie moet dan afkomstig zijn van hernieuwbare bronnen, zoals wind, zon en biomassa.
Het "partijoverstijgend voorstel voor een versnelde transitie naar een volledig hernieuwbare energievoorziening in 2050" is een initiatief van D66 en ondertekent door zes partijen (CDA, D66, PvdA, SGP, ChristenUnie en GroenLinks). Ook de VVD-milieuwerkgroep was bij het hele proces betrokken, maar trekt zich een dag voor de presentatie terug als de partij in de gaten krijgt dat kernenergie ook afvalt. Het is voor het eerst dat er zo'n breed politiek draagvlak is om de energievoorziening van Nederland volledig te verduurzamen.
Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Rutte
Nadat ook Kabinet-Balkenende IV gevallen is op 20 februari over de Uruzgan-missie, volgen er op 9 juni vervroegde verkiezingen. De VVD en PVV zijn de grote winnaars, CDA de grote verliezer en Balkenende stapt uit de politiek.. Uit de kernenergiepassages in de verkiezingsprogramma’s is duidelijk dat kernenergie een belangrijkere rol speelt in het debat dan het lang heeft gedaan én dat de tegenstellingen groter zijn geworden. Van betekenis is verder dat de partijcongressen sommige standpunten corrigeren: zo heeft de programcommissie van de VVD een blunder gemaakt door in het concept te zeggen dat de VVD “kiest voor veilige kerncentrales van de 4de Generatie”. Dit standpunt wordt door de milieuorganisaties met gejuich ontvangen want zou het einde betekenen van de plannen voor nieuwe kerncentrales, omdat het minstens nog 30 jaar duurt voor die er zijn.
Pas begin oktober is er een nieuw kabinet: het Kabinet-Rutte, een VVD-CDA kabinet dat door de PVV gedoogd wordt en zo op de kleinst mogelijke meerderheid (76 zetels) in de Kamer uitkomt. Het is duidelijk dat ze graag een nieuwe kerncentrale willen en hun best zullen doen de vergunning nog in deze regeerperiode af te geven. Het ministerie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) wordt opgeheven. Kernenergie valt nu onder het ministerie van Economische Zaken,Landbouw en Innovatie, iets waar kritiek op is want het is de grote aanjager van nieuwe kerncentrales en moet tegelijkertijd de vergunningen controleren en afgeven. Belangenverstrengeling ligt op de loer.
Richtlijnen milieueffectrapport Borssele II gepubliceerd
De richtlijnen voor het MER (Milieu Effect Rapport) voor Borssele 2 (Delta) zijn gepubliceerd door VROM minister Huizinga. Bij het vaststellen van de richtlijnen is het advies van de Commissie voor de MER (van 3 december 2009) geheel overgenomen. Op onderdelen is dit advies nader in-/aangevuld. In totaal zijn er ruim 1500 inspraakreacties ontvangen. Hoewel "de discussie over nut en noodzaak van kernenergie binnen het Nederlandse energiebeleid (…) niet in het kader van een individuele vergunningsaanvraag" past, dient Delta wel "te motiveren waarom zij, binnen haar visie en bedrijfsmodel, voor (een groter aandeel) kernenergie kiest."
Verder moet Delta in het milieueffectrapport voor een tweede kerncentrale onder andere
* de voor- en nadelen voor het milieu van alle onderdelen van de splijtstofketen behandelen: van uraniumwinning tot afvalopslag. Dat moet tot in detail gebeuren waar het gaat om aspecten die regelrecht met de beoogde locatie bij Borssele te maken hebben.
* ingaan op de elektriciteitsbehoefte en de ontwikkeling in Nederland met betrekking tot de geplande capaciteit(s-uitbreiding).
Richtlijnen voor MER Pallas
Ondanks het afbreken van de aanbesteding in februari, gaat de vergunningsprocedure voor de Pallas reactor gewoon door. Nadat de Nuclear Research and consultancy Group (NRG) op 17 november 2009 de startnotitie MER heeft ingediend "ten behoeve van de realisatie van de onderzoeksreactor Pallas ter vervanging van de huidige Hoge Flux Reactor", publiceert het ministerie van VROM (samen met Verkeer en Waterstaat) nu de richtlijnen waar het milieueffectrapport aan moet voldoen.
In de publiciteit wordt als belangrijkste reden voor de nieuwe reactor de productie van medische isotopen genoemd. Uit een in mei 2010 gepubliceerd onderzoeksrapport ('Medical Radioisotope Production Without A Nuclear Reactor') van de Stichting Laka blijkt dat het echter ook mogelijk is om de isotopen die gebruikt worden in de medische sector te produceren met versnellers. Dat is goedkoper en de productie is decentraal en dus niet zoals nu, afhankelijk van een klein aantal productie-reactoren, waardoor de aanvoer veel meer gegarandeerd is. Daarbij komt dat het afval veel minder radioactief is (en minder lang), en zijn een aantal inherente problemen van kernreactoren (c.q. kernenergie) niet aanwezig. Zo is er geen proliferatiegevaar omdat er geen hoogverrijkt uranium nodig is en zijn de veiligheidsproblemen veel geringer.
Regeerakkoord: meer kernenergie, EU-doelen 'leidend'
In het concept-regeerakkoord van het kabinet-Rutte wordt, wat de onderwerpen energie en klimaat betreft, gekozen voor méér kernenergie en een verlaging van de CO2-reductiedoelen tot die van de EU. Definitieve beslissingen over ondergrondse CO2-opslag moeten wachten op de besluitvorming over een of meer nieuwe kerncentrales. "Deze opslag komt pas aan de orde na verlening van de vergunning voor een nieuwe kerncentrale". Het is duidelijk dat de klimaatsceptici in (vooral) de PVV en VVD een grote invloed hebben gehad en er spreekt een soort 'revanchisme' tegenover de milieubeweging uit.
De energiepassage uit het regeerakkoord begint met: (...) Nederland moet voor de voorziening van energie minder afhankelijk worden van andere landen, hoge prijzen en vervuilende brandstoffen. De energiezekerheid moet worden vergroot en er komt meer aandacht voor het verdienpotentieel op energiegebied. De Europese doelen voor een duurzame energievoorziening zijn leidend. Dit betekent 20% CO2-reductie en 14% duurzame energie in 2020.
Al binnen enkele maanden is de hele besluitvorming over CO2-opslag volledig gestopt.
Advies Commissie MER over Borssele 3
De Commissie Milieueffectrapport (MER) heeft haar advies uitgebracht over het voornemen van ERH om een kerncentrale te bouwen in Borssele. Opmerkelijk is het begeleidende persbericht ('Derde kerncentrale in Borssele: laat strategische afweging kernenergie parallel lopen met onderzoek van ERH'), omdat het lijkt alsof men een discussie wenst over nut en noodzakelijkheid van nieuw kernenergievermogen: "Of en waar nieuwe centrales kunnen worden gebouwd is een discussie die los van dit initiatief moet worden gevoerd." Bij nader inzien blijkt het te gaan over de fysieke inpasbaarheid van verschillende initiatieven (Delta en ERH in Borssele); er wordt een 'rijksinpassingsplan' aangekondigd en meegedeeld dat Arcadis al bezig is met het onderzoek naar de inpasbaarheid van verschillende energieproductie-initiatieven in het Sloegebied. Als dit niet parallel gebeurt zou het de besluitvorming en procedures voor nieuwe kerncentrales kunnen vertragen.
De voorwaarden voor de MER wijken verder niet af dan die voor Delta: "De Commissie ziet geen redenen om andere inhoudseisen te stellen aan het milieueffectrapport (MER) van ERH dan aan dat van Delta, omdat de verschillen tussen beide initiatieven bijzonder klein zijn."