Minister van BuZa Van den Broek wil de nucleaire sancties tegen Zuid-Afrika versoepelen, in de hoop dat dat land dan zal toetreden tot het Non-Proliferatie Verdrag. Dit voorstel heeft hij zijn EG collega’s voorgelegd. Over gepraat werd er, bij gebrek aan tijd, nog niet. Het plan heeft in Nederland al veel kritiek opgeleverd van zowel binnen als buiten het parlement. De brede beweging tegen apartheid is van mening dat die strijd meer gebaat is met meer sancties dan met minder. Volgens van den Broek is Zuid-Afrika een ‘drempelland’ en in staat om kernwapens te maken; daarom is toetreden van het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens van cruciaal belang: maar daarin staat dat landen die het onderteken recht hebben op hulp bij het civiele kernenergieprogramma, dus zou Zuid-Afrika dat dan ook hebben? Maar er is toch een economische boycot tegen de Apartheidstaat?

In Kyoto komen onderhandelaars tot overeenstemming over een historische verdrag. Historisch omdat er voor het eerst in de geschiedenis bindende afspraken zijn gemaakt die landen dwingen CO2-emissies te beperken. Maar het scepticisme bij milieubeweging en ook de industrie is groot. De industrie, bijgestaan door de regeringen van bijv. de VS en Australië, zegt dat er sowieso geen sprake is van het broeikaseffect en er al helemaal geen aanwijzingen zijn dat de mens (in de vorm van de uitstoot van broeikasgassen) bijdraagt aan de niet bestaande klimaatverandering. De milieubeweging vindt dat de reducties lang niet ver genoeg gaan en het verdrag ‘loopholes’ in zich bergt die het voor de rijke, geïndustrialiseerde landen mogelijk maakt geen of nog minder reducties toe te passen. De 4 belangrijkste zijn: Emission trading (het kopen van emissierechten in het buitenland), emissions banking (emissierechten bewaren voor een volgend jaar om meer te kunnen uitstoten), carbon for sale (zgn. Joint Implementation, investeringen in ander landen mogen landen van hun binnenlandse emissie aftrekken), carbon sinks (een aftrek voor de aanwezigheid binnen de landsgrenzen van bijvoorbeeld bossen die CO2 opnemen).
De Tweede Kamer zal de ratificatie van het verdrag in februari 2002 goedkeuren, maar het zal dan nog jaren duren voor het in werking treedt. Om van kracht te worden moet het Protocol door minimaal 55 landen worden geratificeerd. Tevens moeten die landen samen verantwoordelijk zijn voor 55 procent van de wereldwijde kooldioxide-uitstoot.
Vanaf ‘Kyoto’ wordt de bestrijding van CO2-emissies en de rol die kernenergie daarin kan spelen een belangrijk punt in de discussie.

Schendt Nederland international afspraken als Borssele langer open blijft en nieuwe opwerkingscontracten afsluit en daarmee de lozingen van opwerkingsfabrieken in stand houdt? Volgens een onderzoek van Brus (hoofddocent Volkenrecht Universiteit Leiden) wel. Het onderzoek, in opdracht van Greenpeace, is een analyse van verschillende internationale verdragen, waaronder ook OSPAR. De staatssecretaris ziet dat geheel anders: Het OSPAR Besluit 2000/1 (“met als doel uitvoering te geven aan de niet-opwerkingoptie”) heeft geen gevolgen voor de keuzes van Nederland; het richt zich alleen op de ‘verdragpartijen’ met een opwerkingsfaciliteit (Engeland en Frankrijk). Maar aangezien die zich van stemming hebben onthouden, zijn ook zij daar niet aan gebonden. In de tekst worden landen weliswaar “aangemoedigd“ onderhandelingen te beginnen, maar, zegt Van Geel: “Deze aanmoediging is geen internationaal juridisch bindende verplichting en kan dus niet worden geschonden.” Anderen zien dat toch echt als een ‘inspanningsverplichting’ om de lozingen van opwerking tot 2020 tot vrijwel nul te reduceren.

Eerst terug naar 28 mei 1998, als, vijftien dagen nadat India een kernproef uitvoerde, aartsvijand en militaire dictatuur Pakistan kernwapens test. Khan, die in 1986 al is bevordert tot hoofd van het Pakistaanse atoombureau, wordt de ‘vader van de Pakistaanse atoombom’ genoemd en is een volksheld. Het blijkt dat Khan nog steeds voor miljoenen guldens bestellingen plaatst in Nederland, voornamelijk via Slebos. Sinds kort wordt er strenger gecontroleerd en op het moment van de kernproef staan er op Schiphol drie zendingen voor Pakistan te wachten. Als naar aanleiding van de kernproef de Nederlandse media weer over de affaire Khan publiceert probeert Urenco Almelo- woordvoerder het te bagatelliseren en zegt dat “veel van de verhalen zwaar overdreven zijn. Zover we weten heeft hij nooit de hand kunnen leggen op enige informatie.”
Op 20 januari 2004 geven de ministers Bot (BuZa) en Brinkhorst (EZ) toe dat het bij de in Iran gevonden verrijkingstechnologie, zou gaan om “Urenco-technologie uit de jaren zeventig,” hoewel het de regering niet duidelijk is “hoe Iran de betreffende technologie heeft kunnen verkrijgen.” Ook geeft men toe dat “er inmiddels aanwijzingen“ zijn dat dezelfde technologie aanwezig is in Pakistan, Noord-Korea en Libië.
Het wordt dan steeds duidelijker dat Khan de spil is in een netwerk dat verrijkingstechnologie verkoopt aan andere landen. Begin februari 2004 bekent Khan dat hij tussen 1986 en 1993 nucleaire technologie heeft verkocht aan Noord-Korea, Libië en Iran. Hij moet op het matje komen bij de generaals, wordt ontslagen en krijgt huisarrest, wat voor de president als bijkomend voordeel heeft dat hij niet gehoord mag worden door de VS of IAEA over ‘zijn’ nucleaire deals. In mei 2004 besluit het OM Slebos te vervolgen.
In januari 2005 komt het Vpro-programma Argos met de onthulling dat al in juli 1979 bekend was dat Khan tussen ‘72 en ‘75 bij FDO in Amsterdam de toen uiterst geavanceerde 4M-centrifuge technologie heeft kunnen kopiëren. Dat blijkt uit het geheime rapport van de ambtelijke onderzoeksgroep over de zaak Khan, waarvan het radioprogramma een kopie heeft. De Kamer kreeg in februari 1980 een zeer gekuiste versie van dat rapport waarin met geen woord gerept werd over de 4M-technologie. De centrifuges die in Iran en Libië zijn aangetroffen zijn op de 4M gebaseerd en hebben dus een “Nederlandse vingerafdruk.” Toch heeft minister van BuZa Bot recent nog gezegd dat aan het in februari 1980 aan de Kamer gestuurde rapport “ook nu, 24 jaar later, niets toe te voegen valt.” Daarmee heeft de regering 24 jaar cruciale informatie achter gehouden.
In augustus 2005 wordt door oud-premier Lubbers (weer in Argos) gezegd dat de CIA in de jaren ‘70/’80 druk uitoefende op Nederland om Khan niet eerder te arresteren en in 1985 niet opnieuw te dagvaarden: “het laatste woord in dergelijke zaken ligt toch altijd in Washington.” In februari was nog ontkend dat de CIA enige rol speelde. In september blijkt vervolgens dat het strafdossier bij het archief van de rechtbank in Amsterdam niet meer te vinden is: kwijtgeraakt “mogelijk door de CIA“ zegt de vice-president van de rechtbank: “er raakt hier niet zo maar iets weg.” Donner (Justitie) concludeert later dat het dossier weggeraakt is “zonder de hulp van de CIA“.