Vijf zoutkoepels geselecteerd
Minister Lubbers van Economische Zaken (EZ) schrijft een brief aan het College van Gedeputeerde Staten van Groningen en Drenthe, waarin wordt meegedeeld dat vijf zoutkoepels in aanmerking komen voor proefboringen voor opslag van kernafval: Gasselte, Schoonlo, Pieterburen, Onstwedde en Anlo. Overal in de provincies Groningen en Drenthe komt het meteen tot de oprichting van actiegroepen. Het is onduidelijk waar de rangorde van de opslagplaatsen op gebaseerd is. Er zijn wel zogeheten criteria voor de keuze van de zoutkoepels, maar de lijst met criteria roept veel vraagtekens op. Alles zal “geschieden in nauw contact met de betrokken provinciale en gemeentelijke autoriteiten”. De provincies Groningen en Drenthe laten Lubbers weten dat ze tegen proefboringen zijn en op 11 augustus blijkt dat de betrokken gemeentes officieel nog van niets weten. Pas op 3 februari 1977 zal Lubbers voor de eerste maal een brief hierover naar de gemeentes sturen. De regering laat (in december) weten haast te hebben met de proefboringen vanwege de plannen om drie kerncentrales te bouwen.
Acties tegen kernafval in zoutkoepels
Vijf mensen bezetten een boortoren van de NAM, in Warffum, vlakbij Pieterburen, een van de plaatsen waar mogelijk kernafval moet worden opgeslagen in zoutkoepels De 5 klimmen 34 meter (!) tot een platformpje, waar ze 10 uur blijven zitten, terwijl het stortregent en hard waait (windkracht 9). Tegen de plannen voor opslag van het kernafval in Noord-Nederland bestaat bij de plaatselijke bevolking (en ook bij de gemeenteraden en de provincies) veel verzet. De NAM (Nederlandse Aardolie Maatschappij) voert al enige tijd in het noorden proefboringen uit naar de aanwezigheid van aardgas. Veel mensen hebben het vermoeden dat resultaten van die boringen gebruikt gaan worden bij de afweging of het mogelijk is in de zoutkoepels het kernafval op te slaan. Op 5 februari is er een ‘rijdende demonstratie’ waaraan 5-duizend mensen deelnemen.
Vergunning afval opslaggebouw Dodewaard
De GKN heeft op 28 juli 1976 een vergunning aangevraagd voor de bouw van een opslaggebouw en de verbetering van de behandeling van radioactief afval. Kosten worden geschat op f 10 miljoen. Deze plannen zijn een direct gevolg van de problemen bij de afvoer van afval naar het (toenmalige) RCN. In december wordt de eis om de door de gemeente verleende vergunning te schorsen door de Raad van State afgewezen en in april worden de bezwaren tegen de vergunning voor de bouw (die al begonnen is) afgewezen.
Vaten voor dumping in zee besmet
Bij een routinemeting blijkt er op negen plekken radioactieve besmettingen te zijn in de trein waarmee afval uit Zwitserland vervoerd wordt dat via IJmuiden in zee gedumpt moet gaan worden. Er is blijkbaar “radioactieve vloeistof uit enige vaten gelekt en in de houten vloerbodem van de spoorwegwagons was geabsorbeerd.“ zegt de minister meer dan een jaar later in antwoorden op Kamervragen. 207 van de 1008 vaten mogen niet het schip op voor de “stortingsoperatie“ en worden naar het ECN in Petten vervoert waar ze opgeslagen worden tot de volgende dumping. Twee dagen eerder deden aan een in allerijl georganiseerde demonstratie in Velsen ruim 300 mensen mee. Het is de eerste keer dat er op grotere schaal tegen de dumpingen geprotesteerd wordt. Het afval, afkomstig is uit ziekenhuizen, laboratoria en vooral kerncentrales, wordt verzameld bij het Energie Centrum Nederland in Petten en wordt, samen met het kernafval uit België en Zwitserland, eens per jaar in zee gedumpt. Als op 7 juni het dumpschip de ‘Makiri Smits’ (voorgaande jaren ging het met het schip ‘Topaz’) de haven van IJmuiden wil verlaten zijn er binnen het uur 50 demonstranten verzameld die de Middensluis in Velsen bezetten. De politie dreigt met hard optreden, slepen twee mensen weg en stoppen er vervolgens mee. De sluiswachter draait resoluut de sluisdeuren open en het schip kan vertrekken naar België, waar ook weer kernafval zal worden ingeladen. Op zee probeert de net opgerichte Nederlandse afdeling van Greenpeace het het dumpingschip lastig te maken. De acties tegen de dumpingen zullen nu een jaarlijks terugkerend ritueel gaan worden.
Aankondiging Brede Maatschappelijke Discussie
De aankondiging door de minister van Economische Zaken Gijs van Aardenne tot versnelde uitvoering van de proefboringen én een brede maatschappelijke discussie. Van Aardenne schrijft dat het van belang is binnen afzienbare tijd een beslissing te nemen over de vraag in welke omvang kernenergie zal kunnen worden toegepast. De AER adviseert een maatschappelijke discussie over kernenergie, waaraan drie doelstellingen ten grondslag moeten liggen
1- objectivering en aanvulling van informatie
2- deelneming van bevolking bij meningsvorming,
3- registratie van meningen
De discussie zal twee jaren moeten duren, waarna regering en parlement een beslissing gaan nemen. Aan het eind van ‘t jaar zal een precieze opzet gepubliceerd worden. Van Aardenne schrijft dat door die discussie de bouw van kerncentrales een paar jaar vertraagd zal worden en Nederland niet voor 1990 op grote schaal kernenergie zal kunnen inzetten. Maar daar moet de discussie toch over gaan? Een andere adder onder het gras is dat Van Aardenne versnelde proefboringen wil naar de mogelijkheid om kernafval in zoutkoepels op te slaan, om de resultaten daarvan in de BMD mee te kunnen nemen. Er is veel kritiek op het voorstel: de regering bepaald wat ter discussie staat en kernenergie wordt in het voorstel bij voorbaat onvermijdelijk genoemd.
Proefboringen voorlopig van de baan
Pas deze herfst praat de Tweede Kamer voor het eerst over de brief van 18 juni 1976 van EZ over proefboringen in zoutformaties in het Noorden van het land. Aan het eind van het debat neemt de Kamer een CDA-motie aan om proefboringen op te schorten tot er meer duidelijkheid is “over de opzet van de experimenten en de criteria waaraan de resultaten zullen worden getoetst.“ Dit betekent dat de proefboringen in elk geval voorlopig van de baan zijn.
PZEM wil compactopslag
De PZEM vraagt een vergunning aan voor de bouw van een afvalopslaggebouw op haar terrein, maar ook voor zgn. compactopslag: dan staan in het koelbassin de rekken voor de splijtstofstaven dichter op elkaar waardoor er meer opslagcapaciteit is. Tientallen groepen tekenen protest aan, volgens hen zou het zelfs van onbehoorlijk bestuur getuigen om wijzigingen aan te brengen in de vergunning voor het in werking brengen van de centrale, waar nog beroepen tegen lopen en de kroon nog geen definitieve uitspraak over heeft gedaan. De compactopslag lijkt ingegeven in verband met de problemen rond het goedkeuren van de opwerkingscontracten, waardoor afvoer in gevaar zou kunnen gaan komen. De gemeenteraad van Borssele spreekt zich op 1 mei unaniem uit tegen de vergunning, zolang niet is aangetoond dat het geen gevaar voor de gezondheid van mens en dier oplevert.
Nieuwe criteria voor zoutkoepels
De ICK komt in haar ‘Rapport over de mogelijkheden van opslag van radioactieve afvalstoffen in zoutvoorkomens in Nederland’ met nieuwe criteria voor de opslag van kernafval in zoutformaties. Op pagina 39 en 40 van het rapport worden er in totaal 14 opgesomd, voor een deel verduidelijkingen van de "geologische bergingsvoorwaarden" uit 1975, maar voor een deel roepen ze ook nieuwe vragen op.
Tijdens een controversiële zitting in het kader van de BMD in 1982 zegt iemand van de Rijksgeologische Dienst dat volgens de criteria uit 1979 niet alleen alle zoutkoepels onder de Noordzee, maar ook die onder het vasteland afgekeurd zouden moeten worden. Een van de criteria is immers dat er de laatste 20 miljoen jaar geen enkele beweging mag hebben plaatsgevonden in de zoutkoepel en daar voldoet geen enkele zoutkoepel aan.
Enorme opkomst demonstratie Gasselte
Opnieuw wordt duidelijk hoe groot de weerstand tegen de mogelijke opslag van kernafval in zoutkoepels in het noorden van het land is. In het kader van de internationale actiedagen tegen kernenergie wordt in het Drentse Gasselte een demonstratie georganiseerd waar ruim 25.000 mensen aan meedoen.
Dumpingsoperatie flink gehinderd
Aan een demonstratie tegen het dumpen van radioactief afval in zee nemen ongeveer 1500 mensen deel. Meteen op de avond van de demonstratie ketenen zich mensen van BAN en de stroomgroep Haarlem/IJmond vast aan de poorten van de ECN in Petten, waar vanuit het (Nederlandse) radioactief afval vervoerd moet naar IJmuiden worden voor de dumping. De kettingen worden echter snel door de politie doorgeknipt
De volgende morgen om 4 uur worden opnieuw, nu door 80 mensen, de poorten van de ECN geblokkeerd. Om 10 uur wordt er door de ruimschoots aanwezige politie hard ontruimd: mensen worden aan hun haren weggesleept. Het transport loopt zo'n zes uur vertraging op. Het dumpschip, de 'Marijke Smits', kan vertrekken, al wordt het wat gehinderd door een aantal rubberbootjes van Greenpeace. Veertig werknemers van de Hoogovens hadden eind mei al laten weten dat ze niet betrokken willen worden bij het lossen en overslag van de trein met Zwitsers kernafval bestemd voor de dumpingsoperatie. De vakbonden nemen deze eis over en de 40 worden inderdaad niet ingezet.