- Verrijking:
- onderzoek naar en ontwikkeling van verrijking (tot 1969, daarna zie: Urenco/UCN)
SP5 in bedrijf; Urenco NL (toch maar niet) in de verkoop
Officiële ingebruikname van de nieuwe verrijkingshal (de SP5) in Almelo. De capaciteit is daarmee op 2500 t scheidingsarbeid per jaar gekomen. In het kader van de privatisering is de Nederlandse staat op zoek naar een koper voor haar aandeel (1/3-deel) in Urenco. Jorritsma (Minister EZ) zegt dat ze alleen maar akkoord zal gaan met verkoop als er garanties voor de werkgelegenheid komen. De Britse aandeelhouder BNFL wil wel een meerderheidsaandeel en ook het Franse Cogema en het Amerikaanse USEC zijn geïnteresseerd: er bestaat, volgens Jorritsma; “uberhaupt nogal wat belangstelling“ voor de Nederlandse aandelen.
Maar zover gaat het niet komen, in 2005 zegt de minister van Financien (Bos) dat verkoop “gezien de huidige geo-politieke gevoeligheden“ op korte termijn “niet opportuun“ is en Nederland zal geen initiatieven ontplooien om tot verkoop te komen.
Rapportage storingen nucleaire installaties 2000
In 2000 hebben zich in de Nederlandse nucleaire installaties 23 storingen voorgedaan: 12 in Borssele, 4 in de reeds gesloten Dodewaard-centrale. Verder zijn er 7 storingen geweest bij de ECN, HFR, Covra, HOR Delft en Urenco. Dit blijkt uit het jaarlijkse overzicht over de storingen in de kerncentrales in 2000 dat de Kernfysische Dienst publiceert op 12 juni 2001.
Rapportage storingen nucleaire installaties 2001
In 2001 hebben zich in de Nederlandse nucleaire installaties 18 storingen voorgedaan: waarvan 9 in Borssele, en 1 in de reeds gesloten Dodewaard-centrale. Verder zijn er 8 storingen geweest bij de ECN, NRG, HFR, Covra, IRI Delft en Urenco. Dit blijkt uit het jaarlijkse overzicht over de storingen in de kerncentrales in 2001 die de Kernfysische Dienst publiceert op 20 december 2002.
Rapportage storingen nucleaire installaties 2002
In 2002 hebben zich in de Nederlandse nucleaire installaties 19 storingen voorgedaan: 10 in Borssele en 9 storingen geweest bij de Dodewaard, ECN, HFR, Covra, HOR Delft en Urenco. Dit blijkt uit het jaarlijkse overzicht over de storingen in de kerncentrales in 2002 dat de Kernfysische Dienst publiceert op 23 september 2003.
Urenco krijgt vergunning voor 300 ton meer
Het ‘bevoegd gezag’ (de ministers van EZ, VROM en SZ) ‘vergunt’ Urenco Nederland BV capaciteitsuitbreiding. Op 30 augustus 2002 had Urenco de vergunningsaanvraag ingediend voor uitbreiding naar 2800 ton. Hoewel in eerste instantie Urenco uitbreiding wilde naar 3500 ton, waarvoor op 8 maart 2001 ook een startnotitie MER ingediend is, ging dat te lang duren. Men gaat nu de modules van de SP5 verlengen, waarmee een uitbreiding van 300 ton mogelijk is.
Er zijn 101 bezwaren ingediend, maar “de ingebrachte bedenkingen hebben niet geleid tot een wijziging ten opzichte van de ontwerp-beschikking“
Deel splijtstof KCB uit kernwapens Rusland
Tijdens de jaarlijkse splijtstofwisseling zijn een deel van de nieuwe splijtstofstaven in de kerncentrale Borssele afkomstig uit Rusland. EPZ heeft een (vierjarig) contract afgesloten voor de levering van splijtstof waarbij hoog verrijkt uranium, afkomstig uit Russische kernwapens, vermengd wordt met verarmd uranium, afkomstig uit opwerking in Frankrijk. Dat is goedkoper (“we zijn een commerciële onderneming, de prijs is gewoon gunstig”) want Rusland moet van het hoogverrijkt uranium af en op deze manier hoeft het ook niet meer verrijkt te worden. Urenco is dan ook niet blij, want het verliest een deel van de verrijkingsopdrachten voor Borssele. Euratom beperkt overigens de hoeveelheid te importeren splijtstof uit Rusland tot een kwart van de jaarlijkse behoefte.
Herstructurering Urenco en samenwerking Areva
Nadat Cogema in 2000 al interesse toonde om een deel van de Duitse en Nederlandse Urenco aandelen te kopen, tekende ze in 2002 een Memorandum of Understanding met Urenco Ltd voor samenwerking. Op 24 november 2003 wordt de overeengekomen verkooptransactie tussen Urenco Ltd en Areva getekend. Deze houdt in dat het Franse Areva 50% krijgt van de aandelen in ETC. Areva (zo heet het bedrijf nadat Cogema samengegaan is met Framatome) betaald ongeveer 475 miljoen euro aan de aandeelhouders en krijgt daarvoor een licentie voor het gebruik van de centrifuges. Bij Tricastin in Zuid-Frankrijk gaat Areva een centrifuge-verrijkingsfabriek bouwen met de technologie van ETC. Enrichment Technology Company is pas op 1 oktober opgericht na een juridische herstructurering van Urenco Ltd waarbij de activiteiten op gebied van ontwikkeling en productie van ultracentrifuges zijn ondergebracht. De verrijkingsactiviteiten worden ondergebracht in Urenco Enrichment Company (UEC)
In Almelo werken 600 mensen bij ETC, tegen 250 bij de verrijkingsfabriek.
Hoewel de joint venture Urenco/Areva 80% van de Europese markt zal gaan controleren, besluit de Europese Commissie op 6 oktober 2004 dat wat hun betreft de samenwerking door kan gaan. Op 10 november oktober 2005 gaat de Tweede Kamer akkoord met het Verdrag van Cardiff, waarin de samenwerking met Frankrijk (Areva is een staatsbedrijf) geregeld is. Dit verdrag vervangt het Verdrag Van Almelo uit 1970, met als partijen Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland.
Rapportage storingen nucleaire installaties 2003
In 2003 hebben zich in de Nederlandse nucleaire installaties 19 storingen voorgedaan: 6 in Borssele en 12 storingen geweest bij de Dodewaard, ECN, HFR, Covra, HOR Delft en Urenco. Dit blijkt uit het jaarlijkse overzicht over de storingen in de kerncentrales in 2003 dat de Kernfysische Dienst publiceert op 18 augustus 2004.
Khan-affaire: regering houdt cruciale informatie jaren geheim
Eerst terug naar 28 mei 1998, als, vijftien dagen nadat India een kernproef uitvoerde, aartsvijand en militaire dictatuur Pakistan kernwapens test. Khan, die in 1986 al is bevordert tot hoofd van het Pakistaanse atoombureau, wordt de ‘vader van de Pakistaanse atoombom’ genoemd en is een volksheld. Het blijkt dat Khan nog steeds voor miljoenen guldens bestellingen plaatst in Nederland, voornamelijk via Slebos. Sinds kort wordt er strenger gecontroleerd en op het moment van de kernproef staan er op Schiphol drie zendingen voor Pakistan te wachten. Als naar aanleiding van de kernproef de Nederlandse media weer over de affaire Khan publiceert probeert Urenco Almelo- woordvoerder het te bagatelliseren en zegt dat “veel van de verhalen zwaar overdreven zijn. Zover we weten heeft hij nooit de hand kunnen leggen op enige informatie.”
Op 20 januari 2004 geven de ministers Bot (BuZa) en Brinkhorst (EZ) toe dat het bij de in Iran gevonden verrijkingstechnologie, zou gaan om “Urenco-technologie uit de jaren zeventig,” hoewel het de regering niet duidelijk is “hoe Iran de betreffende technologie heeft kunnen verkrijgen.” Ook geeft men toe dat “er inmiddels aanwijzingen“ zijn dat dezelfde technologie aanwezig is in Pakistan, Noord-Korea en Libië.
Het wordt dan steeds duidelijker dat Khan de spil is in een netwerk dat verrijkingstechnologie verkoopt aan andere landen. Begin februari 2004 bekent Khan dat hij tussen 1986 en 1993 nucleaire technologie heeft verkocht aan Noord-Korea, Libië en Iran. Hij moet op het matje komen bij de generaals, wordt ontslagen en krijgt huisarrest, wat voor de president als bijkomend voordeel heeft dat hij niet gehoord mag worden door de VS of IAEA over ‘zijn’ nucleaire deals. In mei 2004 besluit het OM Slebos te vervolgen.
In januari 2005 komt het Vpro-programma Argos met de onthulling dat al in juli 1979 bekend was dat Khan tussen ‘72 en ‘75 bij FDO in Amsterdam de toen uiterst geavanceerde 4M-centrifuge technologie heeft kunnen kopiëren. Dat blijkt uit het geheime rapport van de ambtelijke onderzoeksgroep over de zaak Khan, waarvan het radioprogramma een kopie heeft. De Kamer kreeg in februari 1980 een zeer gekuiste versie van dat rapport waarin met geen woord gerept werd over de 4M-technologie. De centrifuges die in Iran en Libië zijn aangetroffen zijn op de 4M gebaseerd en hebben dus een “Nederlandse vingerafdruk.” Toch heeft minister van BuZa Bot recent nog gezegd dat aan het in februari 1980 aan de Kamer gestuurde rapport “ook nu, 24 jaar later, niets toe te voegen valt.” Daarmee heeft de regering 24 jaar cruciale informatie achter gehouden.
In augustus 2005 wordt door oud-premier Lubbers (weer in Argos) gezegd dat de CIA in de jaren ‘70/’80 druk uitoefende op Nederland om Khan niet eerder te arresteren en in 1985 niet opnieuw te dagvaarden: “het laatste woord in dergelijke zaken ligt toch altijd in Washington.” In februari was nog ontkend dat de CIA enige rol speelde. In september blijkt vervolgens dat het strafdossier bij het archief van de rechtbank in Amsterdam niet meer te vinden is: kwijtgeraakt “mogelijk door de CIA“ zegt de vice-president van de rechtbank: “er raakt hier niet zo maar iets weg.” Donner (Justitie) concludeert later dat het dossier weggeraakt is “zonder de hulp van de CIA“.
Weer Urenco vergunning vernietigd door Raad van State
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vernietigt wegens vormfouten de vergunning van Urenco voor uitbreiding van 2800 naar 3500 t. Urenco heeft de vergunning op 23 mei 2003 aangevraagd en op 23 februari 2004 ontvangen. De overheid heeft niet aan haar wettelijke plicht voldaan om de omwonenden van de uitbreiding schriftelijk op de hoogte te stellen. De Raad van State is door deze fout niet toegekomen aan de inhoudelijke beoordeling van de zaak.