- Onderzoeksreactoren:
- Test- en onderzoeksreactoren in Nederland
Ongewone gebeurtenissen in Nederlandse nucleaire inrichtingen in 2011
In 2011 hebben zich in de Nederlandse nucleaire inrichtingen 15 'meldingsplichtige' storingen voorgedaan: waarvan 8 in de kerncentrale in Borssele. Bij de overige nucleaire installaties in Nederland waren zeven ongewone gebeurtenissen: 1 in de HFR, 3 in overige NRG-installaties, 2 bij Urenco en 1 met een transport.
Het aantal wijkt niet sterk af in vergelijking met voorgaande jaren. Drie van de vijftien gebeurtenissen (alle bij de kerncentrale) waren van categorie 1 van de Internationale schaal van nucleaire gebeurtenissen (INES).
Bij de opzet van de INES schaal in 1989 was de gedachte dat deze schaal zo zou zijn opgebouwd dat zich bij een “normale” nucleaire installatie per jaar ongeveer tien INES-niveau 0 en één INES-niveau 1 gebeurtenissen kunnen voordoen. In dat opzicht vallen de drie INES-niveau 1 meldingen die in 2011 bij KCB zijn opgetreden op. "Het optreden van drie INES-niveau 1 meldingen in één kalenderjaar heeft de aandacht van de KFD, maar er is nog geen aanleiding om van een trend in de verkeerde richting te spreken." schrijft de KFD.
Wat nieuw is in dit overzicht is dat er een aantal keren vermeld wordt dat een gebeurtenis weliswaar niet meldingsplichtig is, maar "gezien de aard van het voorval wel van belang wordt geacht voor deze rapportage." Maar het is toch een rapportage van "ongewone gebeurtenissen", en niet van "ongewone meldingsplichtige gebeurtenissen". In elk geval moet geconstateerd worden dat de meldingsplicht onvoldoende of achterhaald is.
Dit alles blijkt uit het jaarlijkse overzicht van de Kernfysische Dienst over de ongewone gebeurtenissen in de nucleaire installaties in 2011. Het wordt pas op 27 februari 2013 (!) door het Kabinet aan de Kamer gestuurd.
40 miljoen voor Pallas, 38 voor reactor TU Delft
Het kabinet Rutte besluit 40 miljoen euro uit te trekken voor het ontwerp, de aanbesteding en de vergunningprocedure van de nieuwe Pallas reactor in Petten. De bouw en exploitatie moeten door marktpartijen worden gedaan. Het is de bedoeling dat de nieuwe reactor in 2022 in werking is. Die moet dan de huidige hoge flux reactor vervangen, die sinds 1961 wordt gebruikt voor onderzoek naar kernenergie en de productie van medische isotopen. Die medische isotopen worden vooral gebruikt voor diagnostiek.
Het is maar de vraag of die 40 miljoen voldoende is om het project vlot te trekken. De financiering is nog lang niet rond (dat gaf in augustus 2011 minister Verhagen ook al aan). In 2010 werd de aanbesteding stilgelegd wegens te weinig geld, maar met de verwachting dat later in hetzelfde jaar een bouwer bekend zou zijn. Tot dan toe was altijd uitgegaan van een startdatum van de reactor in 2016. Totale kosten worden geschat op een half miljard, maar de nieuwe geplande datum voor ingebruikname van de reactor (2020) is, blijkt uit de Kamerbrief, ook al weer achterhaald.
Het kabinet heeft gelijktijdig besloten om in het kader van de instandhouding van nucleaire kennis, de reactor van de Technische Universiteit in Delft met 38 miljoen euro te steunen.
Provincie N-Holland: 40 miljoen voor Pallas
Provinciale Staten van Noord-Holland gaat akkoord met een subsidie van 40 miljoen euro aan NRG voor de ontwikkeling en vergunningsaanvraag van de nieuwe Pallas reactor, de opvolger van de HFR. GroenLinks en de Partij voor de Dieren vinden dat een verkeerde keus. Volgens hen investeert Noord-Holland hiermee in een technologie met veel nadelen, terwijl er alternatieven zijn. Maar vooral de ‘internationale uitstraling’ is belangrijk voor de provincie (en NRG natuurlijk ook). Daarmee geeft men steeds meer toe dat die alternatieven er wel zijn, maar dat ze daar niet voor kiezen. Er wordt nu voor het eerst een bedrag van 600 miljoen genoemd dat met het project gemoeid zou zijn; in januari, toen de landelijke overheid 40 miljoen gaf, werd 500 miljoen genoemd. Twee jaar geleden was het nog 250 miljoen.
Rapportage storingen in Nederlandse nucleaire installaties
In 2012 hebben zich in de Nederlandse nucleaire inrichtingen 10 ongewone gebeurtenissen voorgedaan die van belang zijn op de nucleaire veiligheid: drie daarvan bij de kerncentrale in Borssele. Bij de overige nucleaire installaties in Nederland waren zeven ongewone gebeurtenissen: 2 in de HFR, 1 in overige NRG-installaties, 1 bij Malinckrodt Medical in Petten, 1 bij de COVRA, 1 bij Urenco en 1 met een transport. Bijzonder is dat er melding wordt gemaakt van 2 zoekgeraakte radioactieve bronnen die verdwijnen tijdens transport naar of in Nederland.
Dit alles blijkt uit het jaarlijkse overzicht van de Kernfysische Dienst over de ongewone gebeurtenissen in de nucleaire installaties in 2012. Het wordt op 9 september 2013 door het Kabinet aan de Kamer gestuurd. Het is waarschijnlijk het laatste jaarlijkse overzicht in deze vorm, want, zo staat te lezen: "Het door de overheid actief informeren van burgers maakt ontwikkelingen door. Er is meer transparantie en er wordt sneller gerapporteerd. Daarom worden sinds begin 2013 de ongewone gebeurtenissen in de nucleaire bedrijven actueel op de website van de ILT geplaatst."
Herstart HFR na langdurige reparatie
Op 11 juni wordt de Hoge Flux reactor in Petten weer in bedrijf genomen na een onregelmatigheid in het primaire koelsysteem die in november 2012 werd ontdekt.
In eerste instantie wilde NRG weer opstarten zonder reparatie maar dat is door de Kernfysische Dienst niet toegestaan. "NRG heeft medio december 2012 aan de KFD een onderbouwing voorgelegd voor het tijdelijk opstarten van de reactor zonder reparatie. De KFD heeft deze onderbouwing afgekeurd en geen toestemming voor opstart gegeven.”
De reparatie was ingewikkeld en telkenmale werd de datum voor herstart uitgesteld
Van een tekort op de wereldwijde markt voor medische isotopen was weinig te merken. Een teken dat de rol van de HFR (en van reactoren in het algemeen) voor de productie ervan in snel tempo afneemt. Maar het in bedrijf zijn van de 50 jaar oude reactor zal niet lang duren.
EC staatssteun aan Pallas toegestaan; Laka: business case 'onrealistisch'
De Europese Commissie vindt het "in overeenstemming met de EU-staatssteunregels" dat het Rijk 80 miljoen leent aan het Pallas project. De lening is volgens het Directoraat-generaal Concurrentie van de Europese Commissie onder andere gerechtvaardigd, want het heeft "een stimulerend effect, omdat hiermee de kans toeneemt dat particuliere investeerders vanaf fase 2 in het Pallas-project stappen".
En dat is weer van belang want: de reactor is "van cruciaal belang om op lange termijn de voorzieningszekerheid van medische radio-isotopen te garanderen - in het belang van Europese patiënten. Bovendien dient de reactor nog andere doelstellingen van gemeenschappelijk belang". Pas in oktober komt er een (gekuiste) openbare versie van de beslissing. Wel interessant omdat het onder andere nog eens duidelijk stelt dat private financiering van het gehele project vrijwel onmogelijk is (en pogingen daartoe ook al mislukt) en ook een overzicht geeft van de verschillende fases van het project dat nog niet eerder zo gedetailleerd gepubliceerd is.
Ongeveer gelijktijdig met het bekend worden van de EC beslissing komt er een belangrijk rapport uit: De Pallas business case: tussen droom en werkelijkheid. In dit Laka-rapport wordt goed onderbouwd beargumenteerd dat door veranderingen in de markt voor medische isotopen de business case onrealistisch is.
'Return to service'-programma nucleaire installaties NRG
NRG begint voor haar nucleaire installaties met een 'return to service'-programma: "NRG neemt haar nucleaire installaties tijdelijk en op een veilige en verantwoorde wijze buiten gebruik. Afhankelijk van de installatie kan deze situatie enkele maanden duren." Alle nucleaire installaties zijn ondertussen buiten gebruik. Eind oktober is de Molybdeen Productiefaciliteit (MPF) stilgelegd toen een overschrijding is geconstateerd van de grenswaarde voor de hoeveelheid uranium in één van de afvaltanks van een productielijn. De MPF is sinds 1996 in gebruik voor de productie van de grondstof voor medische isotopen. De Hoge Flux Reactor (HFR) ligt weer sinds september stil na een afwijking in een regelstaaf. Een maand eerder was er een splijtstofstaaf verkeerd om in de reactor geladen. Het is nog steeds onduidelijk of er verband is tussen die twee incidenten. De HFR is pas in juni weer opgestart na lang stilgelegen te hebben en is dit jaar in totaal nog geen 3 maanden in bedrijf geweest. Pas begin mei 2014 zijn alle installaties weer in bedrijf en is er een 'Road to Reliability': een lange lijst met 500(!) verbeterpunten die in 3 jaar doorgevoerd moeten worden.
Stichting Voorbereiding Pallas-reactor opgericht
Op 16 december is de Stichting Voorbereiding Pallas-reactor opgericht. Deze stichting is verantwoordelijk voor Fase 1 van geplande opvolger van de HFR, Pallas. Fase 1 bestaat uit "het ontwerp van de reactor, de aanbesteding en de vergunningverlening, alsmede het aantrekken van financiering voor de bouw en exploitatie". Looptijd is 4 jaar (tot 2017) en kosten 80 miljoen. Het Rijk en de Provincie Noord-Holland hebben hiervoor beide 40 miljoen ter beschikking gesteld. Tot nu toe was het Pallas-project ondergebracht bij NRG. Nu gaat dat dus (in naam) verhuizen en is er een aparte organisatie voor, waar voorlopig ongeveer 15 mensen aan Fase 1 zullen werken.
Die onafhankelijke organisatie was een van de voorwaarden van Rijk en provincie. Hiermee moet voorkomen worden dat door de schaal van het project het voortbestaan van NRG en zelfs moederbedrijf ECN in gevaar komen bij niet doorgaan. Zoals bekend moet Pallas de eerste privaat gefinancierde en commercieel geëxploiteerde reactor ter wereld worden. Maar er zijn grote problemen bij financiering: een eerdere aanbesteding werd in februari 2010 afgebroken door gebrek aan geld.
Ondertussen was de NRG al wel begonnen met het aantrekken van personeel: geinteresseerde studenten en begeleiders van het Ministerie van Economische Zaken en de NRG werden op 22 november op het NS-station Alkmaar verrast door Laka die aan iedereen een exemplaar van het rapport De Pallas bussiness-case: tussen droom en werkelijkheid' en een fraaie stop Pallas button uitdeelde.
Ongewone gebeurtenissen in nucleaire inrichtingen 2013
In 2013 hebben in de Nederlandse nucleaire installaties zestien meldingsplichtige ongewone gebeurtenissen plaatsgevonden. Vier gebeurtenissen vonden plaats bij de kernenergiecentrale in Borssele en twaalf gebeurtenissen bij de overige Nederlandse nucleaire installaties.
Drie van de zestien gebeurtenissen zijn qua nucleaire veiligheid van zodanig belang dat ze zijn ingeschaald op INES-niveau 2. Het zijn gebeurtenissen waarbij een significant falen van veiligheidsmaatregelen aan de orde is zonder dat dit tot daadwerkelijke consequenties voor mens of omgeving heeft geleid. De drie INES-niveau 2 gebeurtenissen vonden plaats bij NRG in Petten. Daarnaast zijn vier gebeurtenissen ingeschaald op INES-niveau 1. Dit zijn kleine problemen met veiligheidrelevante apparatuur waarbij de veiligheid niet in het geding is geweest omdat nog voldoende veiligheidsbarrières (defence in depth) in tact waren. Eén van deze gebeurtenissen vond plaats bij de kernenergiecentrale Borssele en drie bij de Hoge Flux Reactor in Petten. De overige gebeurtenissen zijn, qua nucleaire veiligheid, van minder belang en vallen beneden de INES-schaal (INES-niveau 0).
Dit blijkt uit de "Rapportage ongewone gebeurtenissen in Nederlandse nucleaire inrichtingen in 2013" dat op 8 juli 2014 gepubliceerd is door de Kernfysische Dienst.