Evaluatie HFR in kader energieonderzoek
Al in het wetenschapsbudget 1980 wordt een evaluatie aangekondigd van de HFR “zowel voor het onderzoek in Euratom verband als voor het Nederlandse minimumprogramma“ en die “moet nu tevens gezien worden in het licht van de herprogrammering van het Nederlandse energieonderzoek.“ Nederland wil eigenlijk wel een minder grote bijdrage leveren en even ontstond zelfs de idee dat de HFR wel eens gesloten kan gaan worden. Uit de evaluatie die de ministers van EZ en Wetenschapsbeleid nu publiceren, blijkt dat Nederland maar 33% van de reactorcapaciteit bezet (Duitsland 45 %) en f 17,5 miljoen betaald (aan wat dan het aanvullend Euratom-programma heet) voor energieonderzoek. Maar 79% van het Nederlandse HFR-onderzoek gaat naar kweekreactoronderzoek, 15% naar veiligheidsonderzoek kerncentrales en 6% materiaalonderzoek voor fusiereactoren “De vraag is gerechtvaardigd of een dergelijk aandeel van het energie-onderzoek binnen een budget van f 17,5 mln. bestemd voor ‘energieonderzoek’ niet een heroverweging van dat budget nodig maakt”, schrijven de ministers. Interessant is ook dat ze schrijven dat de productie van medische isotopen het “minst problematische is.“ Het aandeel hiervan in het Nederlandse HFR-gebruik (van 7%) “is meer een gevolg van de aanwezigheid van de reactor dan een reden voor zijn bestaan.“
Oprichting ILONA voor afvalbeleid
Na het niet doorgaan van proefboringen en het aannemen van een motie (27-2-80) die vraagt om verder onderzoek naar, ook bovengrondse, afvalopslag te doen, kiest de regering voor een gefaseerde, technisch-wetenschappelijke aanpak. Daarbij hoort het opzetten van commissies. In augustus ’81 laat Van Aardenne (Min. EZ) weten dat de Beleidscommissie Integraal Landelijk Onderzoek Nucleair Afval (ILONA) wordt opgericht, die bestaat uit vier optiegebieden (studie-commissies): OPLA (geologische OPslag te LAnd), NORA (Noordzee-zoutkoepels); DORA (Diepzee-opberging) en MINSK (mogelijkheid van interim opslag).
PGEM voor sluiting Dodewaard per juli 1983
De meerderheid van de Provinciale Gelderse Electriciteits Maatschappij (PGEM) vindt dat de kerncentrale in Dodewaard per 1 juli 1983 kan sluiten. Op die dag is de centrale helemaal afgeschreven en mede gezien het experimentele karakter van de centrale kan die gesloten worden. De PGEM is een van de 11 aandeelhouders. De GKN heeft (voor de aandeelhouders) een nieuwe berekening gemaakt wat sluiting zou kosten: f 660 miljoen. De Nijmeegse groep ‘Stop kernenergie nou met giroblauw’, heeft berekend dat sluiting 650 tot 883 miljoen gulden oplevert.
Nieuw antikernenergie-blad
‘Afval’ verschijnt; een nieuw blad dat zich richt op antikernenergie en anti-militaristische activisten. Het speelt een belangrijke rol rond de anti-kernwapen-akties van de ‘Basisgroepen tegen Kerngeweld en militarisme’ onder andere in Woensdrecht. De toon is vanaf het begin harder en militanter dan in andere anti-kernenergiebladen. In juni 1987 verschijnt van ‘Afval’ het laatste nummer.
Toch dumpingen en veel acties
Het ziet er lang naar uit dat de jaarlijkse dumping van radioactief afval niet zal plaatsvinden: ze lijkt zoveel vertraging op te lopen dat het niet meer mogelijk is omdat de weersomstandigheden na september geen dumpingen meer toelaten. Op 6 april wordt aan het ECN de vergunning verleent “om zich, door middel van storting in de Atlantische Oceaan, te ontdoen“ van laag- en middenactief afval. Drie milieuorganisaties en 21 individuen tekenen beroep aan en vragen om opschorting van de vergunning. Op 20 mei beslist de afdeling geschillen van bestuur van de Raad van State dat de vergunning is geschorst, op 29 juli is de behandeling en al op 7 augustus beslist de Kroon dat alle bezwaren zijn verworpen. Er kan dus toch gedumpt worden.
De nadruk komt bij de voorbereiding van de acties veel meer op blokkades te liggen. Op de demonstratie, deze keer niet in IJmuiden maar in Beverwijk en georganiseerd door de kleine linkse politieke partijen komen dan ook veel minder mensen: ruim 500 mensen komen er aan de vooravond van de transporten (27 augustus) op af.
De transporten van Petten naar IJmuiden (Velsen) zijn op 1 september, 12 keer 6 vrachtwagens, en worden begeleid door in totaal 1400 (!) ME-ers. Enkele honderden mensen blokkeren de auto's vlak buiten het terrein van het ECN en in de buurt van Alkmaar keer op keer. De ME treedt hardhandig op; er is een zichtbare verharding van politieoptreden in vergelijking tot de voorgaande jaren. In Velsen-Noord komt het tot felle schermutselingen: na een zeer gewelddadige ontruiming van een geweldloze zitblokkade, antwoorden de demonstranten met stenen en een molotovcocktail veroorzaakt brand aan een ME-bus. Hierna wordt de toegangsweg naar de haven opgebroken en een barricade opgeworpen. Bij een aantal vrachtwagens wordt suiker in de tank gedaan, dit leidt ook weer tot vertraging, omdat alle benzinedoppen met staaldraad moeten worden vastgezet. Spaanse vissersboten nemen de plaats in de van de met motorpech kampende Greenpeace boot ‘Sirius’ en voeren actie stegen het dumpschip ‘Louise Smits’ op en nabij de dumpplek.(700km noord-west van Spanje).
Dodewaard-gaat-dicht! II
De tweede massale blokkade-actie bij de kerncentrale in Dodewaard. Omdat het jaar daarvoor de afstand tussen tentenkamp en centrale veel te groot was, wordt er vrijdag al een terrein gekraakt op anderhalve kilometer afstand. Het is de bedoeling om op de toegangswegen onderkomens te bouwen, als beschutting tegen het weer en als versterking van de blokkades. Als zaterdagsmiddags massaal naar de centrale opgetrokken wordt, zijn er ongeveer 15.000 mensen. Het materiaal voor het bouwen van het anti-atoomdorp kan probleemloos meegenomen worden, maar wordt voornamelijk gebruikt om barricades te bouwen op de brug, vlak voor de ME. De sfeer is goed als er, zonder zichtbare aanleiding, een gigantische hoeveelheid traangas in de mensenmassa geschoten wordt. Blinde paniek is het gevolg: mensen rennen over elkaar heen, worden in de prikkeldraad versperringen geduwd en zoeken kotsend een veilig heenkomen. Hierbij vallen de meeste gewonden: ruim 130, waarvan er 15 in het ziekenhuis behandeld moeten worden. De rest van de zaterdag en vooral de nacht van zaterdag op zondag wordt er fel gevochten. Het geweld waarmee de demonstranten/es geconfronteerd worden is enorm: felle charges, veel gas, ook verspreid via spuitbusjes en een soort brandblusapparaten, arrestatieteams die niets en niemand ontziend om zich heen slaan, etc. Zondag komen er 500 50-plussers naar de centrale om blijk te geven van hun solidariteit. Voor die gelegenheid gaat bij de ME het gevechtstenue uit en het 'vredestenue' aan. Onder druk van rechtse knokploegen die door de burgemeester gebruikt worden om een ultimatum te stellen, wordt besloten de blokkades op te heffen en het actiekamp op dinsdagmorgen te verlaten
Wat op zaterdag 26 september een simpele afsluiting van de actieweek tegen kernenergie had moeten zijn, wordt een gigantisch protest tegen het politiegeweld in Dodewaard. Op de demonstratie in Arnhem komen ruim 40.000 demonstranten tegen kernenergie en het politiegeweld in Dodewaard!
Commissie sluiting bestaande kerncentrales
Voortkomend uit het regeerakkoord komt er een commissie die de financiële gevolgen van sluiting van de kerncentrales moet bestuderen en uiterlijk in april 1982 moet rapporteren. Beek (directeur Unilever) zal de groep gaan leiden. Dit tot ongenoegen van De Brauw, voorzitter van de Stuurgroep Brede Maatschappelijke Discussie, die vindt dat het verwarrend zal werken als er naast de stuurgroep nog een commissie wordt ingesteld. Maar De Brauw ergert zich ook een beetje aan het feit dat Beek “zeer kritisch“ staat tegenover kernenergie.
GKN tegen sluiting Dodewaard
De Raad van Commissarissen van de GKN besluiten in meerderheid tegen de sluiting van Dodewaard. Van de in totaal 12 leden (11 aandeelhouders plus voorzitter Geertsema) blijkt alleen Amsterdam voor sluiting Men steunt het standpunt van de directie dat eenzijdige opzegging van de samenwerking niet mogelijk is en dat alleen regering en parlement over sluiting kunnen beslissen. De vergadering is de laatste achter gesloten deuren, bij de volgende vergadering zal de pers aanwezig mogen zijn; maar publiek ook dan nog niet.
Nederland wil af van Kalkar
In de regeringsverklaring van het nieuwe Kabinet-Van Agt II, zegt de premier dat Nederland uit Kalkar zal stappen “zodra dat contractueel mogelijk is“ en tot die tijd de bijdrage tot een minimum zal beperken. De Duitsers reageren niet verbaasd; de Nederlandse bedenkingen zijn immers bekend. De SEP laat weten dat eruit stappen niet mogelijk is, om te stoppen met het project is de goedkeuring nodig van alle drie partners (Nederland, België en de Bondsrepubliek). Maar het kabinet valt al een jaar later, en in het overdrachtsdossier aan z’n opvolger schrijft Van Agt in november 1982 dat Nederland in Kalkar moet blijven omdat anders de relatie met Duitsland verstoort zou kunnen raken: “De Nederlandse houding moet niet tot ongewenste politieke consequenties leiden.“
Jodiumpillen niet nu al uitgedeeld
De minister van Volksgezondheid vindt niet dat er nu al aan mensen in de buurt van nucleaire objecten jodiumpillen moeten worden uitgedeeld. Volgens hem is daar tijd genoeg voor na een ongeluk. Er zijn verschillende depots in Nederland waar grote hoeveelheden opgeslagen liggen. Jodiumpillen, mits op tijd ingenomen, kunnen de opname van radioactief jodium in de schildklier verminderen.