Richtlijnen milieueffectrapport Borssele II gepubliceerd
De richtlijnen voor het MER (Milieu Effect Rapport) voor Borssele 2 (Delta) zijn gepubliceerd door VROM minister Huizinga. Bij het vaststellen van de richtlijnen is het advies van de Commissie voor de MER (van 3 december 2009) geheel overgenomen. Op onderdelen is dit advies nader in-/aangevuld. In totaal zijn er ruim 1500 inspraakreacties ontvangen. Hoewel "de discussie over nut en noodzaak van kernenergie binnen het Nederlandse energiebeleid (…) niet in het kader van een individuele vergunningsaanvraag" past, dient Delta wel "te motiveren waarom zij, binnen haar visie en bedrijfsmodel, voor (een groter aandeel) kernenergie kiest."
Verder moet Delta in het milieueffectrapport voor een tweede kerncentrale onder andere
* de voor- en nadelen voor het milieu van alle onderdelen van de splijtstofketen behandelen: van uraniumwinning tot afvalopslag. Dat moet tot in detail gebeuren waar het gaat om aspecten die regelrecht met de beoogde locatie bij Borssele te maken hebben.
* ingaan op de elektriciteitsbehoefte en de ontwikkeling in Nederland met betrekking tot de geplande capaciteit(s-uitbreiding).
Richtlijnen voor MER Pallas
Ondanks het afbreken van de aanbesteding in februari, gaat de vergunningsprocedure voor de Pallas reactor gewoon door. Nadat de Nuclear Research and consultancy Group (NRG) op 17 november 2009 de startnotitie MER heeft ingediend "ten behoeve van de realisatie van de onderzoeksreactor Pallas ter vervanging van de huidige Hoge Flux Reactor", publiceert het ministerie van VROM (samen met Verkeer en Waterstaat) nu de richtlijnen waar het milieueffectrapport aan moet voldoen.
In de publiciteit wordt als belangrijkste reden voor de nieuwe reactor de productie van medische isotopen genoemd. Uit een in mei 2010 gepubliceerd onderzoeksrapport ('Medical Radioisotope Production Without A Nuclear Reactor') van de Stichting Laka blijkt dat het echter ook mogelijk is om de isotopen die gebruikt worden in de medische sector te produceren met versnellers. Dat is goedkoper en de productie is decentraal en dus niet zoals nu, afhankelijk van een klein aantal productie-reactoren, waardoor de aanvoer veel meer gegarandeerd is. Daarbij komt dat het afval veel minder radioactief is (en minder lang), en zijn een aantal inherente problemen van kernreactoren (c.q. kernenergie) niet aanwezig. Zo is er geen proliferatiegevaar omdat er geen hoogverrijkt uranium nodig is en zijn de veiligheidsproblemen veel geringer.
HFR weer opgestart
De Hoge Flux Reactor (HFR) in Petten is na een ingrijpende reparatie aan de koelwaterleiding, die op 19 februari begon, weer in bedrijf genomen. "De reparatie van de aluminium koelwaterleiding die zich in beton bevindt, is gericht op het vernieuwen van een aantal locaties in de leiding waar door corrosie plaatselijk vervormingen zijn waargenomen en in 2008 een bellenspoortje is ontdekt. Voor de reparatie zal het betreffende leidingdeel worden vrijgemaakt door het verwijderen van beton, waarna nieuw leidingmateriaal wordt aangebracht door middel van lassen. Hierna wordt op de leiding een corrosiewerende laag aangebracht."
De Hoge Flux Reactor in Petten is op het moment een belangrijke schakel in de productie van radio-isotopen voor medische doeleinden. Medische isotopen worden ingezet voor diagnostiek, (kanker)therapie en pijnbestrijding. De reactor in Petten produceert 60% van de Europese en 30% van de wereldbehoefte aan deze isotopen. Maar de onderzoeksreactor is ook belangrijk voor nucleaire onderzoeksactiviteiten.
Aanvraag voor Borssele 3
Kennisgeving van het Minister van VROM dat het bedrijf ERH (Energy Resources Holding BV) het "voornemen tot de bouw van een kerncentrale bij Borssele" heeft. Met deze kennisgeving begint ook de inspreek-procedure voor het Advies inzake Reikwijdte en Detailniveau (het MilieuEffectRapport). Er worden (tot 29 november) 932 'zienswijzen' ingediend. De startnotitie gaat ervan uit dat de bouw van de centrale (maximaal 2500MW) in 2015 start en in 2019 de eerste elektriciteit gaat leveren.
ERH bestaat pas sinds 1 september 2009 en is 100 procent in bezit van PBE (Publiek Belang Elektriciteitsproductie) en is het oude Essent-deel dat voor de helft eigenaar is van EPZ (de exploitant van Borssele 1) en niet aan RWE verkocht mag worden. Op de achtergrond speelt RWE een grote rol om toch een kerncentrale in Nederland te kunnen bouwen. In juli kwam al het bericht dat RWE in gesprek was met de overheid over het voornemen om een kerncentrale in Borssele te bouwen.
Er zijn nu dus procedures bezig voor maximaal 5000MW nieuw kernenergie-vermogen in Borssele, dat is ruim 10x de huidige kerncentrale.
Regeerakkoord: meer kernenergie, EU-doelen 'leidend'
In het concept-regeerakkoord van het kabinet-Rutte wordt, wat de onderwerpen energie en klimaat betreft, gekozen voor méér kernenergie en een verlaging van de CO2-reductiedoelen tot die van de EU. Definitieve beslissingen over ondergrondse CO2-opslag moeten wachten op de besluitvorming over een of meer nieuwe kerncentrales. "Deze opslag komt pas aan de orde na verlening van de vergunning voor een nieuwe kerncentrale". Het is duidelijk dat de klimaatsceptici in (vooral) de PVV en VVD een grote invloed hebben gehad en er spreekt een soort 'revanchisme' tegenover de milieubeweging uit.
De energiepassage uit het regeerakkoord begint met: (...) Nederland moet voor de voorziening van energie minder afhankelijk worden van andere landen, hoge prijzen en vervuilende brandstoffen. De energiezekerheid moet worden vergroot en er komt meer aandacht voor het verdienpotentieel op energiegebied. De Europese doelen voor een duurzame energievoorziening zijn leidend. Dit betekent 20% CO2-reductie en 14% duurzame energie in 2020.
Al binnen enkele maanden is de hele besluitvorming over CO2-opslag volledig gestopt.
Advies Commissie MER over Borssele 3
De Commissie Milieueffectrapport (MER) heeft haar advies uitgebracht over het voornemen van ERH om een kerncentrale te bouwen in Borssele. Opmerkelijk is het begeleidende persbericht ('Derde kerncentrale in Borssele: laat strategische afweging kernenergie parallel lopen met onderzoek van ERH'), omdat het lijkt alsof men een discussie wenst over nut en noodzakelijkheid van nieuw kernenergievermogen: "Of en waar nieuwe centrales kunnen worden gebouwd is een discussie die los van dit initiatief moet worden gevoerd." Bij nader inzien blijkt het te gaan over de fysieke inpasbaarheid van verschillende initiatieven (Delta en ERH in Borssele); er wordt een 'rijksinpassingsplan' aangekondigd en meegedeeld dat Arcadis al bezig is met het onderzoek naar de inpasbaarheid van verschillende energieproductie-initiatieven in het Sloegebied. Als dit niet parallel gebeurt zou het de besluitvorming en procedures voor nieuwe kerncentrales kunnen vertragen.
De voorwaarden voor de MER wijken verder niet af dan die voor Delta: "De Commissie ziet geen redenen om andere inhoudseisen te stellen aan het milieueffectrapport (MER) van ERH dan aan dat van Delta, omdat de verschillen tussen beide initiatieven bijzonder klein zijn."
Rapportage storingen nucleaire installaties 2010
In 2010 hebben zich in de Nederlandse nucleaire installaties 20 'meldingsplichtige' storingen voorgedaan: waarvan 9 in Borssele. NRG/HFR registreerde in 2010 een totaal van vijftien ongewone gebeurtenissen waarvan vijf radiologisch relevant waren. Hiervan zijn twee ongewone gebeurtenissen aan de KFD gemeld. Alleen die 2 gebeurtenissen zijn in het overzicht opgenomen. NRG registreerde in 2010 een totaal van tweeënzeventig ongewone gebeurtenissen in de 'andere installaties' waarvan er achtentwintig radiologische relevant waren. Er hebben zich bij deze installaties twee meldingsplichtige ongewone gebeurtenissen voorgedaan waarover in dit rapport verslag wordt gedaan. Verder 2 bij de Covra en 1 op het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (GCO) van de Europese Unie bij de ECN in Petten. Mallinckrodt Medical registreerde in 2010 een totaal van vierentwintig ongewone gebeurtenissen waarvan dertien gevallen radiologisch relevant waren. Er heeft zich bij Mallinckrodt Medical één ongewone gebeurtenis voorgedaan die in het overzicht is opgenomen.
Dan Urenco in Almelo: de radiologische belasting van de omgeving is licht gestegen ten opzichte van voorgaande jaren. Urenco registreerde in 2010 zesenveertig ongewone gebeurtenissen waarbij in dertien gevallen radioactieve stoffen betrokken zijn geweest. In 2010 hebben zich bij Urenco drie meldingsplichtige ongewone gebeurtenissen voorgedaan die opgenomen zijn in het KFD overzicht.
De KFD vindt dat het aantal opgetreden ongewone gebeurtenissen in 2010 bij geen van de Nederlandse nucleaire installaties sterk afwijkt van andere jaren.
Dit alles blijkt uit het jaarlijkse overzicht van de Kernfysische Dienst over de storingen (tegenwoordig: ‘ongewone meldingsplichtige gebeurtenissen’) in de nucleaire installaties in 2010. Het wordt pas op 15 november 2011 door het Kabinet aan de Kamer gestuurd, hoewel de publicatiedatum al september is.
Fukushima
Een 9.0 aardbeving en tsunami teisteren de oostkust van Japan. De reactoren in Fukushima (3 in bedrijf, 3 stilgelegd) ondervinden grote problemen. In de dagen daarna vinden explosies plaats en enorme hoeveelheden straling komen vrij via lucht en water. Er worden 155.000 mensen uit een 20 kilometer zone geevacueerd. De reactoren zijn oncontroleerbaar en naar later bekend wordt houdt de regering er zelfs rekening mee dat 20 miljoen mensen in Tokio (op 200 km afstand) ontruimd moet worden. Dat gebeurd niet en zelfs de stad Fukushima (300.000 inwoners op 60 km afstand) word niet ontruimd hoewel de straling hoger is dan in de geevacueerde gebieden rond Tsjernobyl: de normen voor de toegestane jaarlijkse hoeveelheid straling worden verhoogd. Pas in december 2011 wordt door de regering het sein ‘cold shutdown’ gegeven. Het bassin waar in de brandstof van reactor-4 is opgeslagen is een jaar later nog een grote dreiging door de instabiliteit. Bij instorting bestaat het gevaar dat er nog eens 10 tot 85x zoveel radioactiviteit als in 1986 in Tsjernobyl vrijkomt.
Wereldwijd krijgt kernenergie klappen op het moment dat het leek alsof er sprake was van een opleving. Duitsland besluit de laatste kerncentrale in 2022 te stoppen; Italie stemt massaal tegen in een referendum om opnieuw met een kernenergie-programma te starten, Zwitserland besluit op termijn met kernenergie te stoppen.
Het officiele onderzoeksrapport dat in juli 2012 wordt gepubliceerd maakt melding van te nauwe banden tussen de kernenergie-industrie, toezichthouders en politiek. Daardoor, stelt ze, is het een ‘man-made’ ongeluk, dat voorkomen had kunnen worden. Ook stelt de commissie vast dat na de aardbeving, maar voor de tsunami, al belangrijke veiligheidssystemen uitgevallen waren.
College GS Zeeland voor nieuwe kerncentrale
Het nieuwe college van gedeputeerde staten van Zeeland ziet de bouw van een tweede kerncentrale als een belangrijke en verantwoorde stap voor de Zeeuwse economie. Dat blijkt uit het collegeprogramma van de coalitiepartners VVD, PvdA, CDA en SGP. Het college acht de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame brandstoffen noodzakelijk en kernenergie in de overgangsfase een goed alternatief, zo blijkt uit het programma. Daar waar het college "mogelijkheden en invloed" heeft, wil het actief meewerken met de initiatiefnemers van een tweede kerncentrale. Coalitiepartner PvdA behoudt zich het recht voor om zowel in het college als in de Provinciale Staten tegen een voorstel voor de bouw van een tweede kerncentrale te stemmen.
Ondertussen is Delta in de rode cijfers beland. Maakte het bedrijf in 2009 nog winst, in 2010 was er netto negatief resultaat van 178 miljoen euro. Desondanks denken ze wel voldoende geld te hebben om een kerncentrale van 5 miljard te bouwen. Op 3 november hebben ze wel met het Franse overheidsbedrijf EDF een ‘Memorandum of Understanding’ getekend ‘to examine the feasibility of a potential new nuclear plant in the Netherlands.’
Inpassingsplan nieuwe kerncentrales
Op 13 april laat minister Verhagen weten dat er vóór 2020 niet meer dan 1 kerncentrale gebouwd kan worden op de locatie Borssele. Het kabinet wil haast maken met de procedures en Verhagen "verwacht het definitieve MER en het ontwerpinpassingsplan in de eerste helft van 2012 afgerond te hebben."
De conclusies of nieuwe kerncentrales ruimtelijk inpasbaar zijn:
- Uit onderzoek naar de koelwatersituatie, de ruimtelijke inpasbaarheid en de mogelijkheid tot aansluiting op het hoogspanningsnet lijkt de realisatie en ingebruikname van twee nieuwe kerncentrales van ieder maximaal 2500 Mwe vóór 2020 op voorhand zeer problematisch. Ook de gelijktijdige bouw van 2 kerncentrales van ieder 1650 MWe kent dezelfde praktische problemen
- Het is vanuit ruimtelijke inpasbaarheid wel mogelijk om twee kerncentrales na elkaar te realiseren. In dat geval is het niet mogelijk om beide centrales voor 2020 gerealiseerd te krijgen. Daarnaast blijft de problematiek ten aanzien van de beperkte beschikbaarheid van koelwater bestaan.