Besluit tot opwerken JEEP brandstof
De proefinstallatie op het gebied van opwerking van splijtstoffen in Kjeller komt in bedrijf. Het is een belangrijk onderdeel van de nieuwe Noors-Nederlandse samenwerking. Het is niet de eerste ervaring met opwerking: al begin 1954 werd in een schuurtje achter JEEP 10 milligram plutonium afgescheiden. Ongeveer de helft van het budget gaat al jarenlang naar (het ontwikkelen van) opwerking (s-procede’s). Het is altijd al de bedoeling geweest de splijtstof uit de JEEP zelf op te werken, maar ook Eurochemic krijgt in het begin een onderzoeksopdracht en men verwacht ook andere opdrachten te krijgen. Maar al snel slaat ook de twijfel toe of dat wel haalbaar is nu binnenkort de commerciële opwerkingsfaciliteit Eurochemic (waar beide landen ook in deelnemen) in bedrijf zal gaan komen. Dus wordt het besluit genomen alleen de JEEP-splijtstof (vanaf 1967 zo is de verwachting) op te werken en de installatie daarna te sluiten.
Opnieuw nota over kernenergie
De Pous (Min. EZ) publiceert de (tweede) Nota inzake de Kernenergie. In feite is het een bijstelling van die uit 1957 van voorganger Zijlstra, die te optimistisch bleek en eigenlijk nooit behandeld is: “De aanvankelijke verwachting, dat kernenergie in snel tempo en op grote schaal een oplossing zou moeten geven voor het energieprobleem, bleek ongegrond“. De Pous laat zich adviseren door de Commissie Tromp, de ad-hoc Commissie Nucleaire Industriële Ontwikkeling, aangesteld in 1960 om advies uit te brengen over de mogelijkheden van de toepassing van kernenergie voor de Nederlandse industrie. De Pous stelt: “In het kader van de industriële ontwikkeling op kernreaktorgebied neemt het project voor de bouw van een eerste kernenergiecentrale een belangrijke plaats in. (…) Met de eerste fase, het opstellen van een voorontwerp voor een 50MW-centrale, is inmiddels een aanvang gemaakt” Ook gaat de aanvullende nota uitgebreid in op de Kernenergiewet die in ontwikkeling is. Er is geen sprake van oppositie, getuige de opmerking van De Pous bij het Kamer’debat’ in februari 1962: “Mijnheer de Voorzitter! Ik mag konstateren, dat alle sprekers er met mij van overtuigd zijn, dat de kernenergie op de lange termijn gezien, een groot gedeelte van de Nederlandse energiebehoefte zal moeten dekken.”
Er is ook nog een Nota inzake het aardgas van de Pous uit 1962, waarin wordt aangegeven hoe de overheid zich voorstelt de gasbel in Groningen te exploiteren: overlaten aan de markt.
HFR: kritisch met afgekeurd reactorvat
De Hoge Flux Reactor (HFR) bij het RCN in Petten wordt voor de eerste keer kritisch. De reactor heeft een maximum vermogen van 45 MW en gebruikt splijtstof met een percentage van 90% U-235. Het reactorvat is afgekeurd vanwege de slechte lassen, maar wordt wel gebruikt. Gevolg is dat de reactor niet op vol vermogen komt en het vat open blijft.
Defensie betaald reactoronderzoek
RCN tekent een 4-jarig associatiecontract met Euratom voor de uitvoering van het door RCN ontwikkelde NERO reactor concept. NERO (Nederlands Eerste reactor Ontwerp) is een drukwaterreactor voor scheepsaandrijving. NERO wordt de komende jaren bepalend voor de werkzaamheden van het RCN. Euratom betaald 40%, Defensie de andere 60%. Hiervoor moeten de statuten van RCN wel aangepast worden: het ontwerp wijkt namelijk af van wat voor civiel gebruik wenselijk is en het is onduidelijk of de zinsnede in de statuten “ten behoeve van vredesdoelen” alleen het maken van kernwapens uitsluit of alle werkzaamheden voor defensie-doeleinden.
RCN verantwoordelijk voor verrijkingsonderzoek
De regering verzoekt het RCN de rechtstreekse verantwoordelijkheid voor het verrijkingsproject, voorlopig voor een periode van drie jaar, op zich te nemen. Aan het einde van die periode verwacht de regering een definitief antwoord op de vraag of verrijking van uranium volgens de ultracentrifugemethode mogelijk zal zijn tegen een kostprijs beneden de prijs waarvoor (via gasdiffusie) verrijkt uranium in de Verenigde Staten te koop is. In dit nieuwe kader wordt de industriële participatie uitgebreid en krijgt TNO opnieuw een aandeel in de werkzaamheden. Aan de Wenckebachweg, vlak bij het Amstelstation, in wat nog de gemeente Duivendrecht is, wordt een laboratorium gebouwd dat midden 1963 klaar is, om het onderzoek voort te zetten en te concentreren. Financiering komt nu uit het ‘Nucleair Ontwikkelingsfonds’ van het ministerie van Economische Zaken.
Geld voor ATHENE-reactor
In mei 1960 was door de Technische Hogeschool Eindhoven bij het RCN de opdracht geplaatst om een reactorontwerp op te stellen, omdat al in 1958 het idee was ontstaan voor een eigen reactor op de net opgerichte TH. Het idee lijkt echter weinig kans van slagen te hebben totdat eind ’62 door minister Cals (van OK&W) opeens extra geld ter beschikking wordt gesteld voor de bouw van de ATHENE (Atoomkernreactor TH Eindhoven NEderland).
Bij het ontwerpbureau van het RCN is men echter zo verbaasd dat dit 4 jaar oude idee alsnog geld krijgt, dat men in eerste instantie geen idee heeft wat te bouwen. Men verzint “een variatie op de LFR” en daar neemt iedereen genoegen mee. Dan duurt het nog jaren voor offertes aangevraagd kunnen worden.
Dodewaard locatie eerste kernenergiecentrale
De elektriciteitsbedrijven in de SEP en de PZEM (dat geen lid van de SEP is) gaan akkoord met de conclusies uit het rapport Roodenburg. In juni had de Commissie Roodenburg haar tweede rapport over de bouw van een kernenergiecentrale gepubliceerd. Voornaamste conclusie is dat men kiest voor een 50 MW reactor (een BWR van General Electric, maar daar was al in een eerder stadium voor gekozen) en dat de kosten rond de fl 95 miljoen zullen liggen. Dodewaard (en niet Geertruidenberg) wordt, om vier redenen, als beste locatie aangeduid: voldoende koelwater door de snelstromende Waal; dicht bij een onderstation van het 150kV-koppelnet; dicht bij Arnhem (thuishonk van de elektriciteitsbedrijven); en het betreft een "minder bevolkt gebied" en ook nog streng gereformeerd. SEP stemt in met een maximale investering van f 95 miljoen als ook EZ en Euratom meebetalen. Ze stellen f 12,5 miljoen beschikbaar voor Fase 2; het opstellen van een definitief plan: bestek, tekeningen en begroting van totale bouwkosten.
HFR overgedragen aan Euratom
De HFR is op 25 april opnieuw kritisch geworden met het nieuwe reactorvat dat vanaf januari is gemonteerd. Als blijkt dat alles goed is verlopen wordt de HFR op 1 november overgedragen aan Euratom. Voor het bedrijfspersoneel verandert er niets, ze blijven gewoon in dienst van het RCN want die neemt de bedrijfsvoering op zich.
Deel Kernenergiewet in werking
Nadat de Commissie voor de Atoomenergie in 1955 al is begonnen met het ontwerpen van de kernenergiewet en de Wet in 1957 in de Kernenergienota wordt aangekondigd, wordt de wet in 1960 aangeboden aan en besproken in de Kamer. In februari 1963 treedt de Kernenergiewet dan in werking. Dat wil zeggen, slechts Hoofdstuk II, betreffende de Adviesinstanties. De hele wet zal pas op 1-1-70 in werking treden.
De KeW heeft twee doelen: “de bevordering van goede ontwikkeling op het gebied van het vrijmaken van kernenergie en de aanwending van radioactieve stoffen en straling uitzendende toestellen” en “de bescherming van mens en milieu tegen de hieraan verbonden gevaren”.
Voor deze wet zijn al 3 adviescolleges opgericht:
- IRK: Industriële Raad voor de Kernenergie, was al opgericht in 1962 en moet de belangen van de industrie bij de overheid behartigen. Brengt vaak het advies uit om alles te financieren. Het IRK wordt in 1983 omgevormd tot de IREM: Industriele Raad voor Energie en Milieu-technologie, maar al enkele jaren later opgeheven als de Algemene Energieraad ingesteld wordt.
- WRK: De Wetenschappelijke Raad voor de Kernenergie, met als taak: het gevraagd en ongevraagd uitbrengen van adviezen over (inter)nationale aspecten (ook politieke en organisatorische) van kernenergie. De WRK wordt per 1 maart 1976 op non-actief gesteld.
- CRK: Centrale Raad voor de Kernenergie. Deze heeft een tweeledige taak: adviseren bij wettelijke regelingen tot de inwerkingtreding van het tweede gedeelte van de KeW (dat zal pas in 1970 gebeuren) en het coördineren van de andere drie adviesorganen. De CRK heft zichzelf uiteindelijk in 1974 op als haar eerste taak is volbracht. Het is niet in staat geweest een samenhangend beleid te voeren tussen wetenschappelijke, industriële en gezondheidsaspecten.
- De Gezondheidsraad, al veel eerder opgericht, krijgt een nieuwe taak erbij, maar alleen al het feit dat deze raad pas advies uitbrengt over gezondheidsaspecten nadat de beslissing tot de bouw van een installatie is genomen, en de werkzaamheden al vaak zijn gestart, zegt al voldoende over het feitelijk gewicht van deze raad.
Bouw KSTR begint
Het onderzoek naar suspensiesplijtstof is zover gevorderd dat de zeer kleine nulenergie-reactor niet meer voldoende is, en op het terrein van de KEMA in Arnhem wordt met de bouw van de KSTR begonnen. Euratom is, zo blijkt tijdens een bestuursvergadering, fel tegen de start van de bouw totdat de problemen met de beschadiging van de splijtstofdeeltjes is opgelost. Ook ziet men de KSTR liever gebouwd in Petten en het intrekken van de financiële steun (40% van de bouwkosten) is niet denkbeeldig.